اراک؛ پایتخت صنعت ایران با دیدنی های تاریخی و طبیعی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیارآفتاب؛ موقعیت استان مرکزی در کشور به گونه ای است که همیشه جزو دو سه استان پر تردد کشور محسوب می شود. اما بسیاری از افراد به دلیل عدم شناخت از این استان، تنها آن را استانی برای عبور تلقی می کنند.

شهر اراک به عنوان مرکز استان، با داشتن آب و هوای کوهستانی، زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل، دارای چشم‌اندازهای طبیعی متنوع و جذابی است.

در ادامه همراه ما باشید تا دیدنی های طبیعی و تاریخی شهرستان اراک را به شما معرفی کنیم.

*س_ تالاب میقان_س*

تالاب میقان یکی از تالاب‌های ایران است که با وسعت 25 هزار هکتار در استان مرکزی و در 15کیلومتری شمال شرقی اراک واقع شده است.

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آنها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند. به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است. همچنین از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود که روز 15 آبان نیز به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.

در سال های پر بارش، تالاب دارای آبی قابل توجه است و در سالهای کم آبی عموما سطح تالاب خشک شده و به حالت کویری در می‌آید. مساحت آبگیر تالاب بسته به میزان آب ورودی جذب شده بین 10 هزار تا 12 هزار هکتار تغییر می‌کند.

در تالاب یک نوع جلبک تک سلولی بنام دونالیلا شناسایی شده که به دلیل جذب بتاکاروتن در سلول‌های خود در آب‌های شور موجب تغییر رنگ آب تالاب به نارنجی مایل به قرمز می‌شود.

علاوه بر گونه‌های یاد شده، مناطق اطراف تالاب برخی حیوانات وحشی مانند گرگ، روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

*س_ بازار تاریخی اراک_س*

بازار اراک به‌عنوان آخرین اثر معماری ایرانی در مرکز شهر اراک قد برافراشته و از محل‌های تجاری پررونق شهر است که در زمان فتحعلی شاه قاجار در سال 1228 هجری قمری در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) ساخته شده و در تاریخ 10 آبان 1355 با شماره‌ی ثبت 1285 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بازار دارای دو محور عمود بر هم است که یکی محور شمالی‌جنوبی به طول 720 متر و دو ورودی یکی در شمال و یکی در جنوب و دیگری محور شرقی‌غربی به طول 200 متر و دارای 8 گذر و ورودی شرقی‌غربی است. این دو محور همدیگر را در محلی معروف به چهار‌سوق قطع می‌کنند که در این محل یک حوض سنگی نیز وجود دارد. مساحت کل مجموعه‌ی بازار بالغ بر 14 هکتار است.

در بازار 500 باب مغازه وجود دارد که همه در راسته‌ی بازار فعالیت می‌کنند و مکان‌های دیگر مانند بازارچه‌های اختصاصی و باراندازها و انبارها و کارگاه‌های تولیدی در 20 سرا و تیمچه فعالیت دارند.

این مجموعه‌ی تاریخی‌اقتصادی با گذشت بیش از دو قرن، همچنان به‌عنوان قلب اقتصادی شهر اراک مطرح است، اگرچه در گذر زمان، دستخوش تغییراتی در شکل و ماهیت مشاغل و کاربری‌های آن شده، اما همچنان زنده و پویا است و در ابعاد مختلف اقتصادی و فرهنگی و گردشگری، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

*س_ حمام چهارفصل، بزرگترین حمام ایران_س*

حمام چهارفصل یکی از زیباترین آثار معماری و کاشی‌کاری ایران در قرون اخیر است که به واسطه‌ی تزئینات ویژه‌ی آن، اثری منحصربه‌فرد به شمار رفته و جذابیت های ویژه ای دارد.

نام چهارفصل برگرفته از تابلوهای کاشی‌کاری شده در چهار جهت حمام در بخش سربینه‌ی مردانه است که بنا بر شرایط مختلف فصول سال (فصل‌های چهارگانه) به تصویر کشیده شده است. روی این کاشی‌های لعاب‌دار، نقوشی از مناظر طبیعی، شکارگاه و... دیده می‌شود. این بنای تاریخی امروزه به صورت موزه، شامل دو بخش باستان شناسی و مردم شناسی درآمده است. گفته می شود تا اواخر دهه 1330 شمسی از این حمام استفاده می شده است.

در مورد چگونگی ساخت این حمام اینطور گفته شده است که به برکت آرامش نسبی دوره ناصری، سلطان‌آباد یا اراک از رونق اقتصادی خوبی برخوردار شده بود و حاکمان محلی، به خصوص برادر امیرکبیر (میرزا حسن‌خان)، مستوفی‌الممالک و نمایندگان او با رعایا و مردم خوش‌رفتاری می‌کردند. این مسئله سبب شده بود 85 خانوار یهودی از سنجان و روستاهای اطراف به سلطان‌آباد (اراک) مهاجرت کنند.

آن ها در شمال‌شرقی گذر سپهداری در ضلع شرقی خیابان محسنی ساکن شدند. این گروه، از تأسیسات و امکانات شهری برخوردار بودند، اما حمام نداشتند. بزرگان اقلیت‌ها به مراجع و علمای شهر رجوع کرده و خواستار حل این مشکل شدند. حاج محمدابراهیم خوانساری، از بزرگان آن روز شهر، برای حل این مشکل پیشقدم شد تا حمامی بسازد که همه مردم و اقلیت‌ها با رعایت مسائل شرعی به آسانی از آن استفاده کنند. وی دستور داد در مقابل قلعه‌ی شخصی وی حمامی بسازند. به این ترتیب ساختمان حمام پس از شکل‌گیری شهر اراک و در حدود 100 سال پیش در زمان حکومت احمدشاه قاجار توسط محمد ابراهیم خوانساری بنا شد. این بنا در خلال سال‌های 1292 تا 1294 و طی حدود 38 ماه احداث شد. این حمام تنها حمام کشور است که در آن، قسمتی مجزا برای اقلیت‌های مذهبی وجود دارد.

این حمام حدود 1600 مترمربع مساحت داشته و از چهار بخش مجزای مردانه، زنانه، حمام ویژه‌ی اقلیت‌های دینی و حمام خصوصی تشکیل شده است و بزرگ‌ترین حمام ایران شناخته می‌شود.

آب مورد نیاز حمام از آب جاری قنات تامین می شده و به لحاظ تامین آب و همچنین حفظ گرما و حرارت، کف حمام حدود 3 تا 5/3 متر از کف خیابان پایین تر ساخته شده است. حمام از بخشهای دالان رودی، رختکن مردانه و زنانه سربینه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی بین گرمخانه و رختکن خزینه آب انبار و سایر بخش های مرتبط تشکیل شده است.

هم اکنون اشیاء بسیار مهمی متعلق به دوره‌های مختلف قبل و بعد از اسلام در آن نگهداری می‌شود که می توان به انواع خمره های سفالی، کاسه، قدح، پیمانه، آفتابه و لگن، سنگ‌نوشته و ابزار آلات کشاورزی و دفاعی، سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره‌ی قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلم‌زنی، لوازم ریسندگی، اسباب قدیمی حمام و ده‌ها پیکره مربوط به مردم‌شناسی اشاره کرد. همچنین محراب تاریخی و با ارزش مسجد جامع ساوه که از آثار منحصربه‌فرد معماری و گچ‌بری دوره‌ی سلجوقیان است در این محل نگهداری می‌شود.

در سال 1395 نیز یک اسکلت مرد 7500 ساله که در منطقه تپه باستانی سرسختی علیا کشف شده بود به این موزه انتقال داده شده تا آثار باستانی به نمایش درآمده در این موزه کامل تر شود.

این اثر ارزشمند در تاریخ 10/8/1355 به شماره‌ی 1339 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1373 پس از اتمام عملیات مرمت و بازسازی، به‌عنوان موزه‌ی باستان‌شناسی و مردم‌شناسی اراک بازگشایی شد و هم‌اکنون پذیرای بسیاری از هنردوستان و گردشگران است.

*س_ موزه مفاخر_س*

موزه مفاخر و مشاهیر مرکزی، یکی از جاذبه‌های گردشگری و گنجینه‌ای از بزرگان این استان است که در شهر اراک قرار دارد. احداث این موزه که ابتدا عمارت حاج حسین خاکباز محسنی (اراکی) بوده است، در اواخر دوره قاجاریه توسط مرحوم حاج حسین خاکباز فرزند حاج آقا محسن خاکباز اراکی در زمینی به مساحت 2 هزار و 800 متر مربع شروع و نقشه این ساختمان توسط یک مهندس روسی تهیه شده است. همچنین معماری آن توسط استاد مراد چمنی اراکی با تزئینات آجرکاری و در دو طبقه با 11 اتاق انجام گرفت و ساخت آن 4 سال طول کشید که در سال 1308 خورشیدی به اتمام رسید.

این خانه در سال 88 تبدیل به موزه مفاخر شد. موزه مفاخر از بخش‌های مختلف شامل تالار حضرت امام‌خمینی (ره)، تالار مفاخر مذهبی و دینی، تالار مفاخر علمی و فرهنگی، تالار امیرکبیر، تالار قائم‌مقام فراهانی، تالار مفاخر در قید حیات، تالار سرداران شهید، مرکز اسناد و مدارک مفاخر، کارگاه مرمت و عکاسی، حمام قدیمی و خصوصی خانواده، آب‌انبار و قنات، نگارخانه و فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی و هنری تشکیل شده است.

در این موزه سردیس‌ها به همراه آثار چاپ شده و اسناد، عکس‌ها و گزارش‌های متعلق به امام خمینی (ره)، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی، کربلایی کاظم کریمی ساروقی، ملامهدی نراقی، ملا احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی، پروفسور حسابی، دکتر محمد قریب، آیت‌الله اراکی، علی‌اکبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهیدچمران، شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، ضیاء‌الدین عراقی، عباس سحاب و فخرالدین عراقی به نمایش درآمده است.

*س_ خانه تاریخی حسن پور_س*

خانه حسن پور که در زمان احمد شاه قاجار بنا شد در ابتدا شرکت فرش متعلق به حاج علی مشیری بود پس از آن تبدیل به مدرسه و در آخر منزل مسکونی جواد حسن پور شد. در سال 1374 سازمان میراث فرهنگی و گردگشری خانه را خرید و پس از بازسازی تبدیل به موزه صنایع دستی شد. مساحت ساختمان خانه 600 متر است که در دو طبقه ساخته شده است. امروزه از جاذبه های شهر اراک محسوب می شود.

*س_ کلیسای مسروپ مقدس_س*

در سردر این کلیسای قاجاری به زبان ارمنی نوشته شده: کلیسای مسروپ مقدس در زمان خود و با همیاری ارمنی‌های کزاز (شازند)، کمره هفت جامپلق و بور به سال 1914 میلادی ساخته شده است. این بنای بزرگ دارای مدرسه، سالن اجتماعات، کلیسا و خانه کشیش است. همچنین یادبودی از شهدای ارامنه جنگ تحمیلی در حیاط آن نصب شده است. کلیسای مسروپ در خیابان شهید چمران واقع شده است.

*س_ مدرسه سپهداری_س*

نخستین مدرسه ساخته شده در شهر اراک مدرسه سپهدار است که از آثار دوره قاجار محسوب می شود. مدرسه ی سپهداری به عنوان نخستین بنای شهر با اقتباس از سبک مدارس صفویان و با کاشیکاری های ظریف و زیبای دوره قاجار یکی از بناهای موجود در مجموعه بازار اراک است. آیت الله حائری یزدی در سال 1333 هجری قمری این مدرسه را به حوزه علمیه تبدیل کرد. از دانش آموختگان آن می توان به آیت الله خمینی (ره)، نور الدین عراقی، آیت الله گلپایگانی و.... اشاره کرد.

*س_ منطقه حفاظت شده هفتاد قله_س*

منطقه حفاظت شده‌ی هفتاد قله ناحیه ای وسیع با مساحت 97407 هکتار است که در 25 کیلومتری شمال شرقی اراک در بین شهرستان‌های اراک، محلات و خمین قرار گرفته است. این منطقه در میان همه ی مناطق محافظت شده ایران منطقه ای خاص و برگزیده به شمار می رود و اسمش از وجود کوه هفتاد قله در آن گرفته شده است.

موقعیت ویژه جغرافیایی و انواع و اقسام گیاهان و جانوران باعث شده تا منطقه حفاظت شده هفتاد قله همیشه نظرها را به خود جلب کند و از دیرباز از بهترین تفریحگاه ها باشد. در زمان قاجار تعدادی از پادشاهان برای شکار به این منطقه می آمدند این مساله را حتی می توان از روی سنگ نوشته های دره ی چکاب هم فهمید، بر روی یکی از سنگ نوشته ها آمده که در یک روز بیشتر از 100 میش و قوچ شکار شده است. در کوه های هفتاد قله تقریبا 62 کتیبه به چشم می خورد که بعضی از آن ها برای 400 سال قبل هستند.

شکار و چرای بی‌رویه در طول سالیان دراز باعث شد تا قسمت های زیادی از این منطقه از نظر گونه های گیاهی و جانوری صدمات فراوانی ببیند برای همین در سال 1349 تدبیری به کار گرفته شد تا شکار در هفتاد قله، بره زرد و سیبک، ممنوع شود. در حدود 4 سال بعد مناطق دیگری به مجموعه اضافه شد و کل این ناحیه به نام منطقه محافظت شده هفتاد قله نامگذاری شد. منطقه محافظت شده هفتاد قله با محیط 140 کیلومتر حدود 2/7 درصد از مساحت استان مرکزی را در بر گرفته و منطقه ای کوهستانی در میا دشت های سرسبز است.

بدون شک یکی از دیدنی ترین دره های این منطقه دره چکاب است که در قسمت پایانی اش چشمه ای دائمی به چشم می خورد که تبدیل به یکی از مهمترین منابع آب حیات وحش این منطقه شده است. این دره پوشش گیاهی فوق العاده ای دارد و در قسمت پایانی آن هم درختان کهنسال زیادی دیده می شوند.

انواع پستانداران، خزندگان، بی مهرگان، پرندگان و... حیات وحش متنوع و فراوان این منطقه را شکل می دهند. در آب های راکد چشمتان به قورباغه ها و وزغ ها می افتد و در میان بوته های نواحی خشک انواع خزندگان نظرتان را جلب می کند. جالب است بدانید که ایران 502 گونه پرنده ی شناسایی شده دارد که 71 گونه از 26 گونه ی آن در همین منطقه شناسایی شده اند و این یعنی 14/5 درصد از گونه های پرنده های ایران در این منطقه دیده شده اند.

*س_ منطقه گردشگری گردو_س*

دره گردو یک منطقه نمونه گردشگری است که با وسعت 100 هکتار در جنوب شهر اراک قرار دارد و از آب و هوای مناسب، طبیعت بکر و مسیر دسترسی آسان برخوردار است. دلیل نامگذاری این منطقه وجود روستای گردو و همچنین درختان گردو در این دره است. روزانه و مخصوصا جمعه‌ها و روزهای تعطیل این مکان محل تفریح صدها ورزشکار و خانواده اراکی است. دره گردو در نزدیکی کوه سرخه قرار دارد و در سال 1385 خورشیدی توسط هیئت دولت به عنوان منطقه نمونه گردشگری تصویب شد.

*س_ موزه تنوع زیستی اراک_س*

موزه تنوع زیستی اراک؛ جلوه هایی از گوناگونی حیات وحش استان مرکزی در بستر تاریخ را فراروی بینندگان قرار داده است.

استان مرکزی به عنوان سومین استان کشور در تنوع زیستی مطرح است و موزه حیات وحش اراک نمایی از جلوه های طبیعی و چشم اندازهای بکر این استان را فراروی بینندگان و گردشگران گذاشته است.

در این موزه بیش از 360 گونه از پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی ها به نمایش درآمده و 827 نمونه از بی مهرگان، 17 نمونه جمجمه و50 نمونه از سنگ ها و کانی ها به شکل جذاب و دیدنی در قسمتی از این موزه به عنوان داشته های تنوع زیستی جلوه گری می کند.

264 قطعه پرنده شناسایی و رده بندی شده استان نیز در 16 راسته، 46 تیره، 100 جنس و 145 گونه در بخشی از این موزه به عنوان سرمایه های طبیعی نمایش داده شده و شرایط مقایسه ای آن با کل گونه های پرندگان ایران 9.88 درصد راسته ها، 8.64 درصد تیره ها، 8.47 درصد جنس ها و 6.29درصد گونه های موجود؛ نمایش داده شده است.

وجود نمونه هایی از غاز پیشانی سفید کوچک که در فهرست گونه های آسیب پذیر قرار دارد از ویژگی های بخش پرندگان این موزه است.

همچنین یک نمونه خروس کولی سینه سیاه که جزو پرندگان اتفاقی ایران است در موزه موجود است.

*س_ امامزاده محمد عابد_س*

مرقد شاهزاده محمد عابد یکی از بناهای مذهبی و مهم شهرستان اراک است که در12 کیلومتری شمال شهر اراک و در مجاورت روستای مشهدمیقان واقع شده‌است. این امامزاده، مرقد شاهزاده محمدعابد فرزند امام موسی کاظم (ع)، برادر امام و از بناهای دوره صفویه است.

*س_ امامزاده 72تن ساروق_س*

طبق اسناد و مدارک موجود در مجموعه زیارتی ساروق امامزاده طاهر (ع) و شاهزاده علی (ع) و همچنین چهار تن از فرزندان و نوادگان امام سجاد (ع) به نام‌های حضرت علی الصالح، عبیدالله، محمدبن علی و نصرت خاتون و 66 نفر از نوادگان امامان معصوم، مریدان و شهدای اسلام، دفن می باشند.

بنای بقعه امامزاده طاهر و امامزاده علی (ع) در مقابل دروازه ورودی قرار دارد. این بنا از خشت و گل ساخته شده و دارای دو گنبد بزرگ و کوچک به ارتفاع حدود 8 و 6 متر می باشد. بنای ساختمان متعلق به قرن ششم هجری است.

در جنب امامزاده یک آب انبار قدیمی وجود دارد که برای مصارف روستا مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین در جنب آب انبار بقعه دیگری است که به چهل دختران معروف می باشد. نقل کرده اند که چهل نفر از دختران ساروق جهت در امان ماندن از شر دشمنان در این محل غیب شده اند.

در بخش شمالی صحن امامزادگان، بقعه نسبتا بزرگی قرار دارد که دارای دو گنبد آجری به ارتفاع حدود 10 متر می باشد. در داخل این بنا مقبره های متعددی وجود دارد که با صندوق چوبی و انواع کاشی و سنگ مرمر پوشش داده شده است. محراب این مجموعه و همچنین کتیبه موجود در آن بسیار قدیمی می باشد. سقف و دیوارهای روضه با اشکال هندسی بسیار زیبایی همراه با آیات قرآنی به خط ثلث تزئین گردیده است. در این محل معجزه ای رخ داده و پیرمرد روستایی بنام کربلایی کاظم ساروقی که بدون سواد بوده به یکباره حافظ کل قرآن می شود.

در حیاط و صحن امامزادگان 72 تن امکانات مناسبی برای استراحت و اقامت کوتاه مدت زائران فراهم شده است.

*س_ روستای هزاوه_س*

بافت هزاوه به خاطر کوهپایه بودن شکل پلکانی دارد و از گل، سنگ و چوب ساخته شده است. روستای هزاوه را زادگاه مردان تاریخ ایران نامیده اند. چرا که افراد مشهوری مانند امیرکبیر، میرزا بزرگ قائم مقام و... در آن متولد شده اند.

قدمت روستا را قرن پنجم هجری تخمین می زنند. مقبره شاه احمد که در بلندترین قسمت قرار دارد را مربوط به دوره ایلخانان می دانند که در زمان صفویان بازسازی شده و به شکل امروزی خود در آمده است..

برای رسیدن به روستای هزاوه باید 18 کیلومتر از شهر اراک به سمت غرب برویم.

*س_ روستای تاریخی انجدان_س*

انجدان، روستایی تاریخی و کهن در 37 کیلومتری شهرستان اراک است که می‌توان آن را یکی از جاذبه‌های گردشگری پرطرفدار معرفی کرد. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و می‌توان در پیرامون آن، کوه برف شاه و کوه چشمه و غارهای متعددی را مشاهده کرد. وجه تسمیه این روستای تاریخی، وجود گیاهی در اطراف این روستا است که به‌وفور در آن یافت شده و به انگدان شهرت دارد و از آن انگرود یا آنغوزه به‌دست می‌آید.

قدمت این روستا مربوط به سال‌های زیادی می‌شود که در طول تاریخ به‌علت عوامل طبیعی و غیر طبیعی دچار تغییراتی در سیستم زیست محیطی آن شده است.

/ انتهای پیام