ارسال ماهواره بومی به فضا با دقت یک متر مربع تا پایان دولت سیزدهم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ دوشنبه شانزدهم مهرماه با حضور وزیر ارتباطات عیسی زارع پور مرکز کنترل و عملیات ماهواره های سنجش در پایگاه فضایی ماهداشت برگزار شد. خیام اولین ماهواره‌سنجش متعلق به ایران بود که در مرداد ماه از پایگاه بایکونور قزاقستان توسط پرتابگر سایوز روسیه به فضا پرتاب شد. خیام که 600 کیلو گرم وزن دارد و انتظار می‌رود 5 سال عمر کند، در مدار 500 کیلومتری زمین قرار گرفته و تصاویری با دقت یک متر مربع از مناطق مختلف کره خاکی مخابره می‌کند. اگر چه ارسال ماهواره از خارج از ایران صورت گرفت، ولی کنترل این ماهواره در اختیار ایران است و تمام امور مثل اخذ اطلاعات، رصد آن‌ها و ارسال فرامین از مراکز داخل ایران و توسط دانشمندان و پژوهشگران ایرانی انجام می‌شود.

با توجه به تغییرات اقلیمی گسترده و سریع که در ایران و مناطق اطراف آن در جریان است و همچنین اثرات آن مثل خشکسالی و ریزگرد‌ها می‌توان گفت خلاء وجود چنین برنامه‌ای احساس می‌شد. ماموریت‌های ماهواره ارتقاء رصد اراضی کشور به منظور ارتقاء بهره وری در کشاورزی و پایش تغییر کاربری، پایش دقیق منابع آبی مثل سد ها، مدیریت مخاطرات طبیعی مثل سیل، زلزله و آتش سوزی می‌باشد. ماهواره‌های سنجش محدود به رصد مناطق ملی نمی‌شود بلکه می‌تواند ماموریت‌های منطقه‌ای نیز انجام دهدند. یک ماهواره سنجش مثل خیام، طی 24 ساعت چندین مرتبه دور به دور زمین می‌چرخد و در هر مرتبه مناطق مختلفی را رصد می‌کند. به طور معمول کشور‌های مختلف سعی می‌کنند به توافقاتی در این زمینه برسند که هنگام عبور ماهواره از مناطق مربوط به کشور خودشان از اطلاعات ماهواره استفاده کنند.

تصاویر خیام آماده استفاده در مراکز مختلف است

سالاریه رئیس سازمان فضایی کشور در افتتاحیه رسمی سایت مرکز کنترل و بهره برداری از ماهواره‌های سنجش ایران بیان کرد: به جز این واحد ساختمان‌های مختلفی در دست احداث است. ساختمان سالن اصلی کنترل ماهواره که طبق استاندار‌های بین المللی ساخته شده دارای بخش‌های کنترل ماموریت، ارسال فرامین و کنترل آنتن‌ها می‌شود. هم چنین در این ساختمان از آنجایی که شیفت متخصصان 24 ساعته می‌باشد سالن‌هایی هم جهت استراحت افراد در نظر گرفته شده است. به غیر از بخش‌های داخل ساختمان تاسیسات هم وجود دارد که به دلیل برخی ملاحظات در خارج از ساختمان اصلی احداث شده.

وی افزود: این ساختمان که توسط پیمانکار داخلی و تحت استاندار‌های بین المللی ساخته شده به طور همزمان توانایی برقراری ارتباط با 3 تا 10 ماهواره سنجش را دارا می‌باشد و می‌تواند کنترل ماهواره، تله متری، تله کامن، ارسال فرامین و برنامه ریزی ماموریت را برای آن‌ها انجام دهد. در این واحد اقدامات اصلی از جمله سفارش گیری که مجموعه‌ای از کار‌های محاسباتی است، تهیه برنامه تصویربرداری، مدیریت فرمان که شامل روشن کردن ماهواره برای هر ماموریت می‌شود، کنترل عملیات، تله متری و رهگیری، تحلیل تله متری، طراحی مسیر، دریافت و پردازش تصاویر خام صورت می‌گیرد. در کنار موارد مذکور بخش پشتیبانی هم فعال است که به پشتیبانی، نگهداری و انجام تعمیرات بخش‌های دیگر می‌پردازد. تمام عملیات‌هایی که گفته شد توسط 50 نفر در هر شیفت صورت می‌پذیرد. تصاویر ماهواره خیام دریافت شده است و امکان بهره برداری سازمان‌های مختلف و شرکت‌های دانش بنیان از این تصاویر فراهم شده است. البته شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی باید فرایند صلاحیت سنجی از لحاظ تخصص علمی و امنیتی را نیز طی کنند.

امروز حضور در فضا امری الزامی است

عیسی زارع پور وزیر ارتباطات ضمن ابراز خرسندی نسبت به بهره برداری عملیاتی از مرکز پایش و کنترل ماهواره‌های سنجش خیام در هفته فضا گفت: این مرکز اولین مرکز بهره‌برداری از ماهواره‌های سنجشی جمهوری اسلامی ایران است. امروز اولین بار در تاریخ فضایی کشور است که ما خودمان به چنین تصاویری دسترسی داریم. تلاش ما این است که تا پایان دولت سیزدهم شاهد به کارگیری ماهواره‌های سنجش بومی با همین دقت توسط ماهواره‌بر داخلی باشیم. برای این منظور کار پیچیده‌ای در پیش است. ارسال ماهواره سنجش و تصویربرداری در ابتدا نیاز به دوربین‌ها و تلسکوپ‌هایی با فناوری پیشرفته دارد. این ماهواره از فاصله 500 کیلو متری با دقت یک متر مربع تصویربرداری می‌کند. البته ما تجربه تصویربرداری با دقت 5 تا 10 متر توسط ماهواره بومی داشته ایم، ولی باید به سمت بهبود و ارتقاء آن حرکت کرد. به جز تصویربرداری خود ماهواره بر هم مهم است. ما در این زمینه تجربه ارسال ماهواره‌های سبک را داشته باشیم، که انتظار می‌رود ماهواره‌هایی در سطح 500 تا 600 کیلوگرم توسط ماهواره بر بومی به فضا ارسال شود. پایگاه پرتاب زمینی هم لازمه ارسال ماهواره است که در حال حاضر ساخت اولین ایستگاه را آغاز کردیم و انتظار داریم ظرف یکسال آینده اولین پرتاب را انجام دهیم.

امروزه حضور در فضا امری اختیاری نیست بلکه یک الزام است، چرا که ارائه بسیاری از خدمات به شهروندان در گرو رصد فضایی است. در این حوزه فناوری‌های پیچیده‌ای نیاز داریم که توسط متخصصان داخلی دنبال می‌شود. امید است سرریز فناوری‌های فضایی را شاهد باشیم. شورای عالی فضایی در آذر ماه سال گذشته بعد از گذشت سال‌ها با حضور رئیس جمهور اولین جلسه خود را تشکیل داد که بعد از آن دبیرخانه شورا، کمیسیون‌ها اصلی و فرعی نیز فعال شدند. در اولین فرصت که رئیس جمهور وقت داشته باشند جلسه دوم این شورا نیز برگزار می‌شود. همچنین امیدواریم نقشه فضایی کشور و برنامه 10 سال آینده این حوزه که با محوریت دبیرخانه فضایی در سازمان فضایی تدوین شده به تصویب برسد.

وی همچنین در حاشیه این برنامه در رابطه با فیلتر کردن اینستاگرام و واتسآپ بیان کرد: موضعی که دلالت بر فیلتر نشدن اینستاگرام داشت مربوط به زمانی بود که مواردی همچون ترویج خشونت و استفاده از سلاح در این شبکه‌های اجتماعی نشر داده نمی‌شد. با توجه به اینکه این پلتفرم قوانین جمهوری اسلامی ایران و حتی خود آمریکایی‌ها را در این زمینه رعایت نمی‌کند احتمال تغییر رویکرد در فیلترینگ به وجود آمد. در بین پیام‌رسان‌های داخلی هم برنامه بر این اساس است حمایت‌ها به سمتی برود که 2 یا 3 پیام‌رسان اصلی که توانستند اقبال عمومی را کسب کنند همچنین از ابتدای شروع فعالیت‌شان تا کنون کیفیت آن‌ها بهبود یافته باقی بمانند.