استعمار فضا رویایی که به حقیقت تبدیل میشود / پرواز فضایی انسان؛ از زمین تا ماه و مریخ
گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس; شهین مردانی: دست یافتن به فضا و رسیدن به آن شاید تا چند قرن پیش رویا به شمار می‌رفت، اما در دنیای امروز و در قرن 21، برخی از افرادی که در این رشته درس خوانده‌اند و توانایی کسب کرده‌اند، مؤفق به سفر به فضا شده‌اند.
سفر به فضا یعنی خارج از سیاره زمین؛ این سفر می‌تواند به ماه باشد یا مریخ؛ بستگی دارد شما چه بخواهید! سفر به فضا آنقدر می‌تواند گسترده و بی نظیر باشد که افراد انتخاب کنند در چه زمانی و به کجا سفر کنند.
با وجود بلندپروازی‌های بسیار، شاید هزاران سال طول بکشد تا انسان بتواند مریخ را مستعمره خود کند. صرف‌نظر از اینکه تا چه اندازه ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس برای مستعمره‌سازی مریخ تبلیغ کند و آن را پیشرفت اجتناب‌ناپذیری بداند که در طول عمر او محقق خواهد شد، چالش‌های تکنیکی، پزشکی و قانونی زیادی بر سر راه مستعمره‌سازی سیاره سرخ وجود دارد.
با این وجود، انتظار می‌رود تا کمتر از دو دهه دیگر شرایط نخستین سفر انسان به مریخ فراهم شود تا آنهایی که بیشتر پول دارند بتوانند تجربه حضور در یک سیاره فرازمینی را تجربه کنند.
آژانس فضایی کشورهای مختلف برای دستیابی به ماه و مریخ برنامه‌های متعددی چیده‌اند که به آنها کمک می‌کند تا اهداف دور از انتظار خود دست یابند.
در زیر به چند کشور جهان که برنامه‌های دراز مدتی برای تسخیر فرازمین دارند اشاره می‌کنیم:
1. آمریکا
* اداره کل ملی هوانوردی و فضا به اختصار ناسا
اداره کل ملی هوانوردی و فضا به اختصار ناسا، سازمانی مستقل در قوه مجریه حکومت فدرال ایالات متحده آمریکاست که مسوولیت برنامه‌ریزی در حوزه‌های برنامه فضایی کشوری و تحقیقات مکانیک پرواز و هوافضا را بر عهده دارد.
در زمان جنگ سرد و پس از پرتاب ماهواره اسپوتنیک -1 توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به فضا، آمریکا به فکر ایجاد سازمان فضایی ملی خود افتاد و ناسا در 29 ژوئیه 1958 با امضای رئیس‌جمهور وقت دوایت آیزنهاور جای کمیته رایزنی ملی هوانوردی آمریکا (ناکا) را گرفت و بنیادگذاری شد.
توماس کیت گلنان به عنوان نخستین مدیر ناسا و هیو لاتیمر درایدن به عنوان معاون او برگزیده شدند و فعالیت رسمی ناسا از 1 اکتبر 1958 آغاز شد.
ناسا کار خود را با نورث امریکن ایکس -15 آغاز کرد و هشت خلبان در این پروژه توانستند خود را به زیر مدار زمین برسانند.
* نخستین انسان فضانورد جهان
نخستین ماهواره فضایی ناسا نیز اکسپلورر 1 بود که در سال 1958 به فضا پرتاب شد. در 12 آوریل 1962، یوری گاگارین اهل شوروی با فضاپیمای وستوک -1 به فضا پرتاب شد و تبدیل به نخستین انسان فضانورد جهان شد. حدود یک ماه بعد در 5 مه، آلن شپارد با مرکوری - رادستون 3 از پروژه مرکوری به فضا پرتاب شد و تبدیل به نخستین فضانورد آمریکایی شد.
در 20 فوریه 1962، جان گلن با مرکوری - اطلس 6 به فضا پرتاب شد و در کمتر از 5 ساعت، 3 بار پیرامون کره زمین گردید و تبدیل به نخستین آمریکایی شد که پیرامون زمین می‌گردد. پروژه جمینای نیز دستاوردهایی مانند نخستین مانور مداری، اتصال و پهلوگیری فضاپیما و نخستین راهپیمایی فضایی آمریکا به همراه داشت.
* آپولو و حواشی پیرامونش
پس از پروژه جمینای، ناسا پروژه آپولو را راه‌اندازی کرد که این پروژه یکی از شناخته‌شده‌ترین پروژه‌های علمی تاریخ آمریکا و جهان بوده‌است. در 21 ژوئیه 1969، نیل آرمسترانگ و باز آلدرین در طول مأموریت آپولو 11 بر کره ماه قدم گذاشتند و تبدیل به نخستین انسان‌هایی شدند که بر ماه گام برمی‌دارند.
طی پروژه آپولو، 12 فضانورد مرد بر ماه گام نهادند؛ پس از مأموریت آپولو 17 هیچ بشر دیگری وارد کره ماه نشد؛ اسکای‌لب نخستین ایستگاه فضایی آمریکا بود و ایستگاهی ملی بود.
* نخستین مأموریت فضایی بین‌المللی
در سال 1975، ناسا و سازمان فضایی فدرال روسیه پروژه‌ای مشترک به نام پروژه آزمایشی آپولو - سایوز انجام‌دادند که این پروژه نخستین مأموریت فضایی بین‌المللی بود. از سال 1981 تا 2011، ناسا پروژه‌ای به نام برنامه شاتل‌های فضایی را اجرا کرد. این پروژه شامل 135 پرواز فضایی بود و فاجعه‌های چلنجر و کلمبیا را هم به همراه داشت. ناسا در ایستگاه فضایی بین‌المللی مشارکت دارد.
به غیر از ناسا، 15 عضو دیگر که 11 عضو از آنها اعضای سازمان فضایی اروپا هستند، در این پروژه بین‌المللی مشارکت دارند. علاوه بر فضاپیماهای دارای سرنشین، ناسا فضاپیماهای بدون سرنشینی را نیز مانند نیوهورایزنز و مریخ‌نورد کنجکاوی به فضا پرتاب کرده است.
* جیم برایدنستاین؛ مدیر ناسا
مدیر ناسا بالاترین شخص تصمیم‌گیرنده این سازمان است. مدیر کنونی ناسا جیم برایدنستاین و معاون او جیمز مورهارد است. ناسا دارای 12 مرکز مانند مرکز فرماندهی ناسا و مرکز پژوهشی ایمز است. میزان بودجه سالانه ناسا سیر صعودی دارد. درصد این بودجه از بودجه نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا در سال 1966 به اوج خود (4.41 درصد) رسید.
* مأموریت آرتمیس و حضور نخستین زن جهان در ماه
قرار است تا 4 سال دیگر یک مأموریت موسوم به «آرتمیس» توسط سازمان ناسا صورت بگیرد که طی آن نخستین زن جهان وارد قمر زمین شود؛ هفته گذشته مجلس سنای آمریکا از ناسا درخواست کرد تا با مأموریت آرتمیس را به تعویق اندازد و به جای ماه تمرکز فعلی ورود به مریخ باشد.
2. چین
* سازمان ملی فضایی چین
سازمان ملی فضایی چین، سازمان ملی فضایی کشور چین است؛ برنامه فضایی چین از سال 1961 میلادی با پرتاب موشک به فضا آغاز شد وبا ساخت ماهواره با کمک شوروی گسترش یافت.
برنامه فضایی چین از سال 1961 میلادی با پرتاب موشک به فضا آغاز شد و با ساخت ماهواره با کمک روسیه گسترش یافت.
* ورود ماهواره به فضا
در سال 1970 میلادی چین توانست پنجمین کشوری شود که ماهواره ساخت خود را به فضا بفرستد؛ پس از آن چین برنامه فرستادن انسان به فضا را در دستور کار خود قرار داد و بالاخره در سال 2003 میلادی موفق شد پس از روسیه و آمریکا سومین کشور جهان باشد که انسان را به کیهان می‌فرستد.
* ایستگاه فضایی
چین همچنین پیشنهاد همکاری در ایستگاه فضایی جهانی را داد ولی این پیشنهاد با مخالفت آمریکا روبرو شد؛ به این دلیل چین برنامه ساخت ایستگاه فضایی چینی را در دستور کار خود قرار داده و به نظر می‌رسد تا یک سال دیگر این ایستگاه در مدار زمین قرار بگیرد.
* شرکت علوم فضایی و فناوری چین
شرکت علوم فضایی و فناوری چین به اختصار سی‌ای‌اس‌سی (CASC) پیمانکار اصلی برنامه فضایی چین است. این شرکت متعلق به دولت و دارای تعدادی از نهادهای زیرمجموعه‌ای است که طراحی، توسعه و ساخت طیف وسیعی از فضاپیماها، وسیله پرتاب، سیستم‌های موشکی استراتژیک و تاکتیکی و تجهیزات زمینی را انجام می‌دهند. این شرکت قبل‌تر یکی از شرکت‌های فضایی چین بود اما به‌طور رسمی در ژوئیه سال 1999 به عنوان بخشی از اصلاحات دولت چین تأسیس شد.
* کشف نیمه پنهان ماه
چین در سال 2019 به سومین کشوری تبدیل شد که توانسته روی ماه کاوشگر فرود آورد. هر چند از موفقیت‌های قمری دو ابرقدرت فضایی، «آمریکا و روسیه»، بیش از نیم‌قرن می‌گذرد اما نکته مهم ماموریت اخیر موسوم به «چانگی4» این است که چین در واقع نخستین کشوری است که توانسته یک کاوشگر را در سمت دور ماه که اغلب با عنوان نیمه پنهان یا تاریک از آن یاد میشود، فرود آورد.
توانایی فرود بر سمت دور ماه یک دستاورد فناورانه چشمگیر است که تاکنون نه آمریکا نه روسیه توانسته آن را انجام دهد؛ لندرهایی که در این نقطه فرود می‌آیند در تلاش هستند تا یخ در ماه را جست‌وجو کنند و به نشانه‌های حیات بپردازند.
3. هند
* سازمان فضایی
سازمان پژوهش‌های فضایی هند که به اختصار «ISRO» نامیده میشود، آژانس فضایی اصلی هند است و بزرگ‌ترین آژانس فضایی دولتی دنیا به‌شمار می‌رود. هدف اصلی این سازمان توسعه فناوری فضایی و کاربرد آن در منافع ملی است.
* آریاباتا؛ نخستین ماهواره
سازمان پژوهش‌های فضایی هند در سال 1969 بنیادگذاری شد و نخستین ماهواره خود به نام آریاباتا را با کمک اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در آوریل 1975 به فضا پرتاب کرد. ماهواره روهینی نخستین ماهواره‌ای بود که توسط تجهیزات ساخت هند (SLV-3) در مدار قرار گرفت. این سازمان پس از آن راکت PSLV را برای قرار دادن ماهواره در مدار قطب‌آهنگ و راکت GSLV را برای قرار دادن ماهواره‌های زمین‌آهنگ ساخته است.
سامانه‌های ناوبری جهانی مانند GAGAN و سامانه ماهواره‌ای ناوبری منطقه‌ای هند نیز توسط این سازمان توسعه یافته‌اند.
* دستیابی به مدار مریخ توسط نخستین کشور آسیایی
سازمان پژوهش‌های فضایی هند در 22 اکتبر 2008 نخستین فضاپیمای خود به نام چاندریان -1 را به ماه فرستاد. در 5 نوامبر 2013 نیز فضاپیمایی را به مریخ فرستاد که در 24 سپتامبر 2014 با موفقیت در مدار مریخ قرار گرفت. بدین‌ترتیب هند تبدیل به نخستین کشور آسیایی شد که توانسته به مدار مریخ دست یابد.
* تلاش ناکام برای کاوش نیمه تاریک ماه
هند با موفقیت، کاوشگر خود را به ماه فرستاد؛ چاندریان 2 قرار بود آغازگر عصر تازه‌ای برای کشور هند باشد که می‌خواهد به یکی از «ابرقدرت‌های فضایی جهان» بدل شود. چاندریان که در زبان سانسکریت به‌معنای «ارابه ماه» است.
چاندریان 2 که با موفقیت پرتاب شد، نتوانست مأموریت ویژه‌ای که براین آن طراحی شده بود را کامل کند؛ گرچه تا همان نقطه کاوش هم پیروزی بزرگی برای هند به شمار می‌رفت.
اگر کاوشگر چاندریان 2 با موفقیت روی ماه فرود بیاید، هند به چهارمین کشوری بدل میشود که روی سطح ماه فرود آمده است. قبلا به‌جز ایالات متحده آمریکا، چین و روسیه هم توانسته بودند کاوشگرهای خود را روی ماه فرود بیاورند.
* پیدا کردن چاندریان 2 توسط ناسا
ماهواره ناسا درم اه سپتامبر توانست تصاویری از «ویکرام»، فوردگر هندی تهیه کند که نشان می‌داد این لندر به هدف خود بسیار نزدیک بوده است؛ سازمان فضایی هند در توضیح مأموریتی که قرار بود هند را به فتاح ماه تبدیل کند، گفت: معیارهای موفقیت برای هر مرحله از مأموریت تعریف شده بود و براساس معیارهای چیده شده 90 تا 95 درصد از اهداف مورد نظر سازمان تحقیقات فضایی انجام شده و علی‌رغم از بین رفتن ارتباط با لندر ما به اطلاعات ارزشمندی دست یافتیم.
آمریکا، چین، هند و روسیه تنها برخی از کشورهایی هستند که در زمینه فضا فعالت گسترده دارند؛ قرار است به زودی بسیاری از کشورهای دیگر وارد فعالیت‌های فضایی شوند و با ابرقدرت‌های این عرصه همکاری و رقابت کنند.
پیشرفت‌های مداوم در علم فضا و دستیابی به فناوری‌های گوناگون زمینه حضور انسان در ماه و مریخ را فراهم می‌کند تا آنها جزء به زمین به زندگی فراتر از سیاره کنونی اندیشه کنند.
استعمار مریخ و دستیابی به ماه و نشانه‌های حیات آن در قرن بیش رؤیای دست‌نیافتنی بود که حالا قرار است توسط سازمان‌های فضایی کشورهای مختلف محقق شود.
انتهای پیام /
انسان آمریکا چین ناسا فضا فضانورد مریخ ماه سازمان فضایی فناوری
