امضای تفاهمنامه برای تبیین حقوق بشر اسلامی در جهان / حقوق بشر اسلامی مختص مسلمانان نیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ نشست پنج جانبه تفاهم‌نامه حقوق بشر، با حضور مسئولان ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت (ع) و جامعه المصطفی (ص) العالمیه، امروز بعد از ظهر برگزار شد.

اعدام 81 نفر در عربستان در یک روز نتیجه عدم اقدام به موقع حقوق بشری است

حجت‌الاسلام رضا رمضانی، دبیرکل مجمع اهل بیت (ع) که میزبانی نشست را به‌عهده داشت در آغاز مراسم امضای تفاهم‌نامه گفت: حفظ کرامت همه‌جانبه انسان، تأکید اسلام است و همچنین اسلام به حقوق بشر پرداخته است.

وی با بیان اینکه باید از رویکرد منفعلانه در عرصه حقوقی گذر کنیم و در این عرصه برخورد داشته باشیم، ادامه داد: نهادهای حاضر در جلسه نهادهای غیردولتی هستند و ستاد حقوق بشر هم نهادی فراقوه‌ای است. تفاهم‌نامه‌ای که به امضای این نهادها می‌رسد، رویکرد آموزشی و پژوهشی دارد و می‌توان بر اساس آن در مباحث مختلف روز و برخی اشکالاتی که نسبت به ما و اسلام مطرح می‌کنند، اقداماتی انجام داد.

رمضانی افزود: با مشکلات متعددی در رابطه با مسلمانان مواجه هستیم. امروزه با اسلام‌ستیزی و شیعه‌هراسی و ایران‌هراسی مواجهیم و همچنین، اختلافاتی در نظام بین‌الملل وجود دارد که جریان غربی همیشه قصد دارد نسبت ناروا مانند خشونت را به اسلام نسبت دهند و مقاومت و مقابله با خودکامگی که حکم عقل و فطرت و وجدان بشری است را به خشونت و تروریسم نسبت می‌دهند.

دبیرکل مجمع اهل بیت (ع) همچنین گفت: امروز با عدم اقدام به موقع در خصوص کشورهای اسلامی مانند یمن و افغانستان و نیز اقداماتی که در بحرین و عربستان رخ می‌دهد مواجه هستیم. نتیجه این عدم اقدام این شد که در عربستان سعودی 81 نفر در یک روز اعدام شدند.

رمضانی با بیان اینکه در قرن بیستم شاهد کشتار بیش از صد میلیون انسان بودیم و بیشترین تعداد قربانیان مسلمان بودند، گفت: در این دوره با نگاه‌های افراطی مانند داعش مواجه هستیم که به نام دین، سر انسان را می‌برند. جنایات آنها در حالی رخ می‌دهد که اسلام به حفظ جان انسان اهمیت می‌دهد، به نحوی که پیامبر (ص) زمان فتح مکه در مقابل کسانی که گفتند امروز روز انتقام است، فرمودند؛ امروز روز رحمت است. بله، اسلام، دین رحمت است و تأکید اسلام این است که در جامعه بشری، باید نظام اخلاقی حاکم شود.

وی با اشاره به اینکه در جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار تفاهم‌نامه پنج‌جانبه رخ می‌دهد، گفت: در خارج از کشور، خیلی‌ها از ما مطالبه داشتند که در بحث آموزش و پژوهش در حوزه حقوق بشر و نیز در استیفای حقوق مسلمانان با صدور بیانیه‌ها، اقدامی انجام دهیم.

دبیرکل مجمع اهل بیت (ع) در ادامه بیان کرد: اتفاقاتی که اخیراً در جامعه بشری رخ داده، ذیل جریان سلطه است تا به اسلام خدشه وارد کنند؛ اما اسلام دنبال اخلاق جهانی و توسعه ارتباطات است که در اصل اجتماعی، همان عدالت است. دفاع از حقوق بشر، سرلوحه تمام آموزه‌های اسلامی است؛ آن هم به معنای واقعی کلمه و نه در جایگاه ابزاری که نظام سلطه را توسعه دهد.

رمضانی در پایان اظهار امیداری کرد؛ نتیجه این تفاهمنامه به معرفی ادبیات حاکم بر اسلام در خصوص حقوق بشر منهی شود.

به دنبال سیاسی کردن حقوق بشر نیستیم

کاظم غریب‌آبادی، دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی سخنران بعدی نشست بود که طی آن با بیان اینکه حقوق بشر اسلامی موضوع مهمی است که در عرصه بین‌المللی از آن غفلت شده است، گفت: حقوق بشر در قرن بیستم امضا شده اما اینطور نیست که کالای غربی باشد، بلکه ریشه در ادیان به ویژه ریشه در دین اسلام دارد.

وی تأکید کرد: تفاهم‌نامه امروز به معنای مخالفت با حقوق بشر کنونی که ما هم عضو برخی از مواد آن هستیم نیست؛ بلکه به معنای تبیین جهانی مفهوم حقوق بشر اسلامی است.

غریب‌آبادی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین تفاهمات در قالب این تفاهم‌نامه پنج‌جانبه که برای اولین بار اتفاق می‌افتد، تدوین دایرهالمعارف یا دانشنامه حقوق بشر اسلامی است که کار بزرگی حتی در حوزه کشورهای دیگر است و می‌توان با ترجمه و عرضه آن، درک مشترکی در باره مفهوم حقوق بشر اسلامی ایجاد کرد.

وی تأکید کرد: در حوزه حقوق بشر اسلامی، بحث دفاع از حقوق مسلمانان و مظلومان جهان مطرح است که متأسفانه از آن غفلت شده است، این غفلت از سوی سازوکار حقوق بشری بین‌المللی است که عامدانه بود. همین الان شاهد رویکرد دوگانه غرب در خصوص حقوق بشر هستیم و می‌بینیم که با مهاجران کشورهای درگیر جنگ به نوع بدی برخورد می‌کنند و با مهاجران کشوری که الان درگیر جنگ است دوستانه، و این رویکرد دوگانه است.

دبیر ستاد حقوق بشر افزود: ما سازوکاری نداریم که از حقوق مسلمانان دفاع کند و این سازوکار حتماً نباید دولتی باشد؛ بلکه سازمان‌های مردمی و اساتید دانشگاهی می‌توانند در این امر حضور داشته باشند.

غریب‌آبادی تأکید کرد: ما مخالف سیاسی کردن حقوق بشر هستیم و قصد نداریم کشورهای جهان را تقسیم کنیم. هدف ما دفاع از حقوق مسلمانان و به ویژه شیعیان و مظلومانی است که صدای آنها به جایی نمی‌رسد.

منظور از حقوق بشر اسلامی، حقوق بشر مسلمانان نیست

حجت‌الاسلام محمدمهدی ایمانی‌پور، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سخنران دیگر این نشست بود که گفت: مهدویت با عدالت پیوند دارد و انتخاب این ایام برای برگزاری این نشست و امضای تفاهمنامه هوشمندانه بوده که به فال نیک می‌گیریم. تلاش‌های خوبی در سال‌های گذشته بر علیه جنایت‌هایی که علیه مسلمانان و ملت ایران شکل گرفته، صورت گرفته است. از جمله پیگیری جنایت آمریکا در ترور شهید سلیمانی که اقدامات خوبی شده ولی تا نتیجه‌گیری نهایی زمان داریم.

وی در ادامه با محکوم کردن اعدام 81 نفر در عربستان سعودی در یک روز، گفت: وقتی صحبت از حقوق بشر اسلامی می‌کنیم، منظور ما حقوق بشر مسلمانان نیست؛ بلکه به معنای استفاده از آموزه‌های اسلام برای دفاع از مردمی است که دسترسی به حقوق خود ندارند.

ایمانی‌پور تأکید کرد: باید برای تولید ادبیات در این حوزه تلاش کنیم. ما نتوانسته‌ایم برای تفاوت میان ترور و مقاومت تعریف درستی داشته باشیم و اگر در این راه موفق بودیم، کسانی که برای دفاع از وطن خود دفاع می‌کردند منع نمی‌شدند.

وی با بیان اینکه توانمندی مسلمانان برای شناخت حقوق خود از دیگر برنامه‌های این تفاهم‌نامه است، ادامه داد: باید مطالبه‌گری خود را آغاز کنیم تا استاندارد‌های دوگانه غرب در قبال حقوق بشر درست شود. باید این مطالبه را مورد تأکید قرار دهیم که چرا اقلیت‌ها در کشورها نمی‌توانند از حقوق خود استفاده کنند و چرا مسلمانان در کشورهای خارجی در تحصیل و شغل دچار مشکل می‌شوند.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان اظهار کرد: کشورهای غربی یهودی‌ستیزی را جرم‌انگاری کرده‌اند اما اسلام‌ستیزی جرم نیست که باید به این عملکرد دوگانه جواب دهند.

حقوق بشر بدون بنیاد به استانداردهای دوگانه منتهی می‌شود

حجت‌الاسلام حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی هم با بیان سخنانی در این نشست، گفت: بنیاد حقوق بشر اسلامی بر مبنای خلافت الهی تدوین شده و انسان از آن جهت دارای حقوقی است که خلیفهالله روی زمین است و کرامت و شرافتی دارد که بر اساس آن هستی در خدمت انسان کامل است. از این جهت حقوق و وظایفی در بنیاد اسلامی به‌عهده بشر است که تعالی را در هستی انسان ایجاد می‌کند و در عین حال انسان کامل فضیلت بر پیکر موجودات عالم دارد.

وی افزود: در مقابل حقوق بشر بدون بنیاد وجود دارد که آن را غرب ترویج می‌کند و صرفاً بر اساس اجماع عقلی شکل می‌گیرد. بدون بنیاد بودن حقوق بشر غربی سبب شده که غرب از آن استفاده ابزاری با استاندارهای دوگانه کند.

شهریاری ادامه داد: وقتی انسان‌های فرهیخته و با توان عقلانی بالا متوجه معیارهای دوگانه غرب برای استفاده از حقوق بشر می‌شوند، متوجه می‌شوند که حقوق بشر تنها ابزاری است که پشت پرده آن لیبرالیسم است که البته غرب حتی به آن هم اعتقاد ندارد و با توجه به منافعش به آن واکنش نشان می‌دهد. حتی نقاب دیگری هم پشت آن دیده می‌شود که سودانگاری است و تفاوت آن را در جنگ یمن و جنگ اوکراین می‌بینیم که در یمن، خشونت چندین برابر است اما ببینید دنیای غرب چگونه از اوکراین دفاع می‌کند! یک قرن است که فلسطینیان از خانه‌ای به خانه دیگر مجبور به مهاجرت می‌شوند و همین ظلم، معیاری برای شناخت استاندارهای دوگانه غرب و استفاده ابزاری از حقوق بشر غربی است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پایان با بیان اینکه دنیا نیازمند حقوق بشر اسلام‌بنیاد است، اظهار کرد: خدا بار سنگینی بر دوش انسان گذاشته که انسان آن را پذیرفته و در قبال آن مسئولیت دارد. با اجرا شدن مواد تفاهم‌نامه شاهد این خواهیم بود که حقوق بشر اسلام‌بنیاد روی زمین گسترده می‌شود.

شاهد رفتارهای دوگانه حقوق بشری هستیم

حجت‌الاسلام علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی‌(ص) العالمیه آخرین سخنران نشست بود که با بیان سخنانی گفت: اهتمام اسلام به حقوق انسان، کرامت انسان و تکریم بنی‌آدم از نکاتی است که امروز بیش از هر زمان دیگری باید مورد توجه باشد. در دنیایی که فراوان از حقوق انسان سخن گفته می‌شود، اسلام می‌گوید؛ همه انسان‌ها را کرامت دادیم. اگر در مقام عمل، انسان نتواند از گوهر پاک استفاده کند، موضوع دیگری است اما همه انسان‌ها طبق گفته قرآن از این کرامت برخوردارند و این کرامت در نظام حقوقی اسلام جاری است.

عباسی ادامه داد: اگر انسان بی‌گناهی جانش ستانده شود، اسلام می‌گوید همه انسان ها کشته شده‌اند. این تعبیر اغراق‌آمیز نیست؛ بلکه تعبیری واقعی است، جان انسان آن قدر ارزش دارد که در اسلام برابری با جان همه انسان‌ها می‌کند. جا دارد که امروز از لحاظ فکری و نظری و نیز از لحاظ عملی، بیش از گذشته به این موضوع عمل کنیم تا حامی مظلومانی باشیم که صدایی ندارند.

وی افزود: شاهد رفتارهای دوگانه در عالم هستیم. ادعای دفاع از حقوق بشر و برای آن اقداماتی انجام می‌شود؛ اما در برخی مواقع چشم‌ها بسته می‌شود. الان آنچه در عربستان سعودی اتفاق افتاد، آزمونی برای مدعیان حقوق بشر است.

رئیس جامعه المصطفی‌(ص) العالمیه تأکید کرد: ظرفیت‌های خوبی در دنیا در دو بُعد نظری و عملی وجود دارد که باید شناسایی شوند تا دفاع واقعی از دفاع از مظلوم شکل بگیرد. با این تفاهمنامه و تجمیع ظرفیت‌ها شاهد اقدامات مثبتی در جهت نظری و عملی خواهیم بود.

گفتنی است؛ در پایان تفاهم‌نامه پنج‌جانبه به امضای مسئولان ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت (ع) و جامعه المصطفی (ص) العالمیه، رسید.