امید بورسی‌ها در روزهای پایانی سال
مجتبی دیبا - کارشناس بازار سرمایه
بورس تهران در طول یک سال اخیر روزهای پرنوسانی را پشت سر گذاشته و بازدهی کلی آن در قیاس با سایر بازارهای موازی، محدود برآورد می‌شود. باوجود افت‌وخیزهای مداوم بازار سرمایه، عملکرد این بازار در هفته‌های پایانی امسال امیدبخش بوده است؛ تا جایی که در هفته‌های اخیر شاهد رکوردشکنی‌های مداوم و صعود شاخص بوده‌ایم. روند نوسانی بورس تهران در هفته‌های اخیر با تغییرات و رفتار هیجانی در بازار دلار و طلا همراه بوده است؛ به‌بیانی دیگر بازار سرمایه در هفته‌ها و روزهای گذشته تحت تاثیر رفتار هیجانی معامله‌گران دلار و طلا بوده است؛ بنابراین می‌توان این‌طور ادعا کرد که بازار با شرایط کما کوتاه‌مدت روبه‌رو بود. با رغبت حداکثری برای حضور در بازارهای موازی و خرید طلا و دلار، اقبال عمومی برای حضور در بازار سرمایه کاهش یافت.
فاصله معنادار و بزرگی که میان نرخ دلار نیمایی به‌عنوان مرجع اصلی مبادلات صنایع با نرخ دلار در بازار آزاد به‌واسطه سیاست‌گذاری غلط دولت و بانک مرکزی به‌وجود آمده، تاثیر منفی قابل‌توجهی بر عملکرد بازار سرمایه داشته است. در واقع باتوجه به گپ یادشده، فروش شرکت‌های بورسی صادرات‌محور از جذابیت خارج می‌شود. علاوه بر این شرکت‌های بورسی نیز رغبتی برای فعالیت و فروش محصولات‌شان با این نرخ دلار نداشتند. در هفته‌های اخیر مصوبات ارزی بانک مرکزی در دست اصلاح قرار گرفت و مقرر شده نرخ ارز شرکت‌های صادراتی و بورسی براساس تقابل میان عرضه و تقاضا تعیین شود. چنانچه دلار نیمایی تعیین‌شده ازسوی فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی از مبنای معاملات حذف شود، بخش بزرگی از مشکلات صنایع بورسی مرتفع می‌شود. علاوه بر این می‌توان به بازگشت دوباره رشد به بازار سرمایه امید داشت؛ کما اینکه از روز نخست اسفند شاهد بازگشت دوباره رونق به معاملات بورس تهران بوده‌ایم.
چنانچه تصمیمات ارزی موردبحث به اجرا در آید، شاهد صعود شاخص در بازار سهام خواهیم بود؛ البته بی تردید این مسیر صعودی هیجانی و قابل‌توجه نخواهد بود. در حال حاضر شرایط سیاسی کشور به‌نحوی است که امکان پیش‌بینی آینده در طولانی‌مدت وجود ندارد؛ کما اینکه دورنمای مذاکرات برجامی هنوز روشن نیست و همین موضوع نیز آینده عملکردی این بازار را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. علاوه‌براین دورنمای اقتصاد دنیا نیز دارای ابهام است. اقتصاد امریکا و چین در سایه مشکلات مالی این کشورها و دورنمای تورمی قرار گرفته و همین موضوع نیز ریسک فعالیت‌های اقتصادی را در این بخش بیش از پیش می‌کند. این دست چالش‌ها عملکرد صنایع فلزی بورسی را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. با این وجود باید تاکید کرد در حال حاضر بازار سرمایه، ارزنده‌ترین بازار مالی کشور است؛ هرچند این موضوع به‌منزله خروج سرمایه از سایر بازارها نیست. در شرایط بحرانی افراد به‌دنبال ذخیره سرمایه و فضای امن سرمایه‌گذاری هستند که بازار دلار و طلا این امنیت را به صاحبان سرمایه می‌دهد؛ در نتیجه جریان ورود پول به این بازارها ادامه‌دار خواهد بود؛ کما اینکه هرچه می‌گوییم نرخ سکه حباب قابل‌توجهی دارد، باز هم سرمایه قابل‌توجهی جذب این بازار می‌شود. در موقعیت کنونی بهترین روش برای سرمایه‌گذاری چیدمانی از ریسک‌های مختلف در بازار طلا، دلار و بازار سرمایه است و سرمایه‌گذاری همزمان در حوزه‌های یادشده نتیجه‌بخش خواهد بود. روند رو به رشد نرخ دلار در بازار آزاد تا زمانی که ریتم خریدوفروش شرکت‌های بورسی تحت تاثیر آن قرار نگیرد، بر عملکرد بازار سرمایه، اثرگذاری قابل‌توجهی نخواهد داشت، اما در حال حاضر مصوبات مثبتی در مراحل نهایی قرار دارند و چنانچه این مصوبات به مرحله اجرا برسند، تاثیر مثبت بر سودآوری صنایع بورسی خواهند داشت، چراکه از فاصله نرخ میان دلار در بازار آزاد و دلار نیمایی کاسته خواهد شد؛ بنابراین می‌توان به تداوم این مسیر صعودی کم‌جان در کوتاه‌مدت امید داشت.