انجماد بازار خودرو با اوج‌گیری تنش‌های سیاسی
بررسی میدانی از بازار خودرو طی روزهای گذشته نشان می‌دهد که میزان معاملات به پایین ترین سطح خود در سال‌های اخیر رسیده است. کارشناسان معتقدند که این وضعیت بیش از آنکه ناشی از کاهش قدرت خرید یا افزایش قیمت باشد، ریشه در بلاتکلیفی و سردرگمی شدید دارد. از یک سو خریداران نمی دانند که باید منتظر کاهش یا افزایش قیمت باشند و از سوی دیگر فروشندگان نیز به دلیل نبود چشم انداز مشخص از آینده، از فروش خودروی خود خودداری می‌کنند.
بازار در سایه تنش های ژئوپلیتیک
تنش های اخیر میان ایران و اسرائیل، که با تهدیدها و پاسخ های مستقیم و غیرمستقیم همراه شده، به عنوان یک متغیر برون زای اثرگذار، جو روانی بازار را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در تجربه های پیشین نیز مشخص شده که بازار خودرو ایران، در شرایط بحرانی منطقه ای یا حتی شایعه حملات نظامی، در زمره بازارهایی است که دچار تلاطم، افزایش نرخ‌های هیجانی و قفل شدگی معاملات می‌شود. این در حالی است که انتظارات تورمی در بازار خودرو بسیار تقویت شده است.
یکی از وجوه بارز این دوره از رکود، رشد نرخ‌های غیرواقعی در بازار است. در نبود مرجع رسمی قیمت‌گذاری و به دنبال توقف درج قیمت در برخی پلتفرم های معاملات خودرویی، برخی سوداگران فرصت را مغتنم شمرده و با انتشار قیمت‌های دلخواه و غیرمستند، موج تازه ای از انتظارات افزایشی را در بازار دامن زده اند. به عنوان نمونه، طی هفته گذشته قیمت برخی خودروهای داخلی در سایت های غیررسمی خودرو تا 20درصد افزایش یافته، بی آنکه هیچ‌گونه معامله ای صورت گرفته باشد یا عرضه ای جدید وارد بازار شده باشد. در چنین فضایی، فقدان شفافیت قیمتی منجر به از کار افتادن مکانیزم کشف قیمت شده است. خریداران از قیمت واقعی بی اطلاع اند و فروشندگان نیز یا با قیمت‌های غیرواقعی قصد عرضه دارند یا به دلیل نااطمینانی، خودروی خود را وارد بازار نمی کنند. این مساله موجب شده بازار عملا به میدان نمایش قیمت‌های خیالی تبدیل شود که بیش از آنکه مبنای معامله باشد، ابزار روانی برای افزایش انتظارات است.
از سوی دیگر، رکود فعلی تنها به فعالیت های بازار آزاد محدود نمی‌شود. خودروسازان نیز طی دو هفته گذشته، به دلیل بلاتکلیفی در سیاست های قیمت‌گذاری، عملا عرضه به بازار را متوقف کرده اند. برخی منابع آگاه از درون شرکت‌های خودروسازی اعلام می‌کنند که هیات مدیره شرکت‌ها در انتظار تعیین تکلیف نهایی دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت یا وزارت صمت هستند و تا زمان مشخص شدن مسیر قانونی، عرضه گسترده ای صورت نخواهد گرفت.
همچنین گزارش هایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی خودروسازان تولیدات خود را نیز به دلیل نبود برنامه فروش و سیاست های متناقض دولت، محدود کرده اند. این در حالی است که بازار در ماه های ابتدایی سال معمولا به دلیل انتظارات از تعدیل قیمت‌ها، با کاهش عرضه مواجه می‌شود؛ وضعیتی که امسال به اوج خود رسیده و به رکود شدید دامن زده است.
پلتفرم ها در سکوت
یکی از پدیده های قابل توجه در این روزها، حذف قیمت از سوی پلتفرم های آنلاین خرید و فروش خودرو است. بسیاری از این سایت ها، به دلیل نبود مرجع رسمی قیمت و بیم از مسوولیت های قانونی، از درج قیمت خودرو در آگهی ها خودداری می‌کنند. همین موضوع باعث شده شفافیت بازار کاهش یابد و تحلیل پذیری بازار نیز از بین برود. در واقع، بازار در وضعیت «بی قیمتی» قرار گرفته؛ مفهومی که به معنای از کار افتادن کامل مکانیزم عرضه و تقاضاست. حال سوال مهم در شرایط کنونی آن است که بازار در هفته های آینده چه مسیری را طی خواهد کرد؟ آیا این رکود ادامه می یابد یا با کوچک‌ترین شوک سیاسی یا اقتصادی، شاهد جهش قیمتی خواهیم بود؟
پاسخ تحلیلگران به این پرسش آن است که رکود فعلی ماهیت «آتش فشانی» دارد. یعنی زیر پوست بازار، انتظارات تورمی و فضاهای التهابی در حال انباشت است و اگر یک محرک، چه در قالب توافق سیاسی یا درگیری نظامی شدید وارد صحنه شود، ممکن است بازار به صورت ناگهانی از رکود به انفجار قیمتی برسد. به همین دلیل، سیاستگذاران موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین تکلیف سازوکار قیمت‌گذاری، تسهیل عرضه و ایجاد شفافیت اقدام کنند.
در نهایت اینکه بازار خودرو این روزها بیش از هر زمان دیگری به «مداخله هدفمند» نیاز دارد؛ نه مداخله دستوری، بلکه ایجاد زیرساخت هایی برای شفاف سازی قیمت، حذف رانت، حمایت از عرضه و تعیین دقیق سیاست های تنظیم بازار. در غیر‌این صورت، این بازار در بلاتکلیفی مزمن باقی خواهد ماند و بازنده نهایی نه فقط مصرف‌کننده، بلکه کل اقتصاد خواهد بود.
قیمت‌ها در بازار چگونه است؟
همان‌طور که عنوان شد بازار خودرو این روزها نامطمئن‌تر از همیشه است و فروشندگان از آب گل‌آلود تنش‌های سیاسی، در حال ماهیگیری هستند. همان‌طور که عنوان شد پلتفرم‌های آگهی‌دهنده خودرو در حال حاضر هیچ فعالیتی ندارند و قیمت‌های درج‌شده مربوط به پنج‌شنبه گذشته است. با این حال برخی از سایت‌های غیررسمی به قیمت‌گذاری برخی از خودروها پرداختند. در این زمینه بررسی قیمت‌ها نشان می‌دهد که برخی خودروها همچون سورن پلاس با رشد چشمگیر مواجه شده اند، به‌طوری که سورن پلاس فول 1404 امروز با رشد 15 میلیون تومانی به قیمت یک میلیارد تومان در بازار رسید؛ قیمت این خودرو در روز پنج‌شنبه 950 میلیون تومان بود. این افزایش قیمت در حالی رخ داده که عرضه این مدل در هفته های اخیر محدود بوده و برخی فعالان بازار از نبود نمونه های صفر کیلومتر آن در نمایشگاه ها خبر می‌دهند.
در سوی دیگر بازار، پژو 207 دنده ای که همواره از پرتقاضاترین خودروهای داخلی به شمار می‌رود نیز قیمت بالایی را در بازار تجربه کرده. این خودرو در روز پنج‌شنبه 825 میلیون تومان قیمت خورد حال آنکه هم اکنون در محدوده یک میلیارد تومان در سایت‌های غیررسمی قیمت خورده است. با این حال اما برخی دیگر از خودروهای سایپا همچون کوییک S، که یکی از محصولات اقتصادی سایپاست کاهش قیمت 14 میلیون تومانی را ثبت کرد و به قیمت 516 میلیون تومان در بازار رسیده است. فعالان بازار اما تاکید دارند که خودروهای مونتاژی تغییر قیمتی شدید را تجربه نکردند به‌طوری که قیمت جک J4 بدون تغییر، در همان محدوده 963 میلیون تومان باقی مانده است. همان‌طور که عنوان شد در پلتفرم‌های آگهی‌دهنده خودرو، قیمت‌ها در روز پنج‌شنبه متوقف مانده و به‌روز‌رسانی نشده است. این در شرایطی است که رکود بازار از دو هفته گذشته کلید خورد؛ زمانی که تنش اصلاح قیمت میان خودروسازان و سیاستگذاران خودرویی به اوج رسید. در روز پنج‌شنبه پژو 207 اتومات یک میلیارد و 180 میلیون تومان، رانا پلاس 760 میلیون، دنا پلاس اتومات توربو آپشنال یک میلیارد و 250 میلیون، تارا اتومات یک میلیارد و 220 و کوییک پلاس اتوماتیک نیز 630 میلیون تومان قیمت داشتند.
دانلود با کیفیت