انفجار فواره‌های گازی داغ توسط یک سیاهچاله

کهکشان‌ها از طریق جاذبه متقابل گردهم جمع می‌شوند و مجموعه‌هایی که به عنوان "خوشه" شناخته می‌شوند را تشکیل می‌دهند.

به گزارش ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، فضای بین کهکشان‌ها کاملا خالی نیست. بطور استثنایی گاز رقیق در کل یک دسته وجود دارد که با مشاهدات اشعه ایکس قابل شناسایی است. اگر این گازهای درون خوشه‌ای، خنک شود، تحت نیروی جاذبه آن محکم و جامد می‌شوند تا در مرکز خوشه، ستاره تشکیل دهند. با این حال، گازهای خنک شده و ستاره‌ها به طور کلی در قلب خوشه ها دیده نمی‌شوند و این نشان می دهد که برخی از مکانیسم‌ها سبب گرمایش گاز درون خوشه‌ای و جلوگیری از تشکیل ستاره می‌شود. یک رقیب احتمالی برای منبع حرارت، فواره های گاز پرسرعت هستند که توسط سیاه چاله‌ای کلان جرم در کهکشان مرکزی تشکیل می‌شوند.

خوشه ققنوس (Phoenix Cluster) غیرمعمول است زیرا نشانه‌هایی از گاز خنک شده متراکم و تشکیل ستارگان عظیم در اطراف کهکشان مرکزی را نشان می‌دهد و این سوال را در ذهن محققان به وجود می‌آورد که آیا کهکشان مرکزی نیز دارای فواره‌های سیاهچاله است یا خیر؟

اخیرا گروهی از محققان به سرپرستی "تاکایا آکاهوری"(Takaya Akahori) از رصدخانه ملی ستاره‌شناسی ژاپن با استفاده از تلسکوپ رادیویی "ATCA "استرالیا به جستجوی فواره‌های سیاهچاله در خوشه کهکشانی ققنوس پرداختند. آنها ساختارهای منطبقی را کشف کردند که از دو طرف مخالف کهکشان مرکزی گسترش یافته بودند.

ستاره شناسان فواره‌های گازی داغ را که توسط یک سیاهچاله در کهکشانی در قلب خوشه کهکشان ققنوس واقع در 5.9 میلیارد سال نوری در صورت فلکی ققنوس منفجر و به بیرون رانده شده بود را کشف کردند. مقایسه این دادها با مشاهدات ثبت شده توسط رصدخانه اشعه ایکس چاندرا نشان داد که ساختارهای شناسایی شده توسط ATCA دارای گاز با تراکم کمتری هستند که این نشان می‌دهد که آنها یک جفت فواره قطبی هستند که از یک سیاهچاله در کهکشان منتشر می‌شود. این اولین مطالعه ای است که نشان می‌دهد خنک کننده گاز درون خوشه‌ای و فواره‌های سیاهچاله در جهان دوردست با هم همزیستی می‌کنند.

جزئیات بیشتر کهکشان و فواره‌ها را می توان از طریق مشاهدات با وضوح بالاتر آرایه کیلومتر مربعی (Square Kilometre Array) که قرار است مشاهداتش را در اواخر سال 2020 آغاز کند، به دست آورد. آرایه کیلومتر مربعی با نام اختصاری SKA پروژه‌ای شامل چندین رادیو تلسکوپ است که قرار است در استرالیا و آفریقای جنوبی ساخته شود. مجموع مساحت این پروژه در زمان تکمیل آن حدود یک کیلومتر مربع خواهد بود. این آرایه در فرکانس‌های گسترده‌ای کار خواهد کرد.