اهمیت همکاری‌های فرابخشی در پیشگیری از بیماری هاری در حیات‌وحش
تهران - ایرنا - معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تشریح اقدامات این سازمان برای پیشگیری بیماری هاری در حیات وحش بر اهمیت همکاری‌های فرابخشی در پیشگیری این بیماری در حیات‌وحش تاکید کرد.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، کیومرث کلانتری به مناسبت روز جهانی هاری 28 سپتامبر (7 مهر ماه) و همچنین سالگرد درگذشت لویی پاستور گفت: وجود بیماری ها در حیات وحش کشور در کنار عواملی از جمله افزایش فعالیت های بی ضابطه انسان در طبیعت، تخریب و جزیره ای شدن زیستگاه های گونه های جانوری، نابودی جنگل ها، شکار و صید غیر قانونی حیوانات، تجارت غیر قانونی گونه های جانوری و اجزای آن ها، آلودگی های صنعتی و کشاورزی، بهره برداری غیراصولی از منابع طبیعی، رهاسازی پسماندها و فاضلاب ها در طبیعت و حوادث طبیعی مانند تغییرات ناگهانی آب و هوا، آتش سوزی ها و خشکسالی های متوالی جزو مهم ترین عوامل تهدید کننده تنوع زیستی و محیط زیست نیز قرار می گیرند.
وی افزود: با وجود اینکه عوامل محیطی در پیدایش و گسترش بیماری ها نقش دارند اما شیوع بیماری ها می تواند نتیجه عملکرد جامعه بشری نیز باشد، فعالیت های غیر اصولی انسان در طبیعت در قالب معدن کاوی، دامپروری، کشاورزی، جاده سازی و ساخت و سازها بدون رعایت ضوابط زیست محیطی، موجب کاهش فاصله جوامع انسانی و دام های اهلی با حیات وحش شده که نتیجه آن تخریب زیستگاه های جانوری و شیوع و بروز بسیاری از بیماری های واگیردار به ویژه بیماری های نوپدید و بازپدید بوده است. به همین دلیل، گونه های شاخص جانوری و در معرض خطر تهدید و انقراض، به دلیل جمعیت های پراکنده و شکننده و کاهش تنوع ژنتیکی، در برابر بیماری ها می توانند بسیارآسیب پذیر باشند.
کلانتری با اشاره به اینکه پیشگیری و کنترل طیف وسیعی از بیماری ها، به عنوان بیماری های مشترک بین انسان و حیوان از نظر فنی بسیار مشکل بوده و یکی از معضلات بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی کشورها محسوب می شوند، افزود: از جمله این بیماری ها می توان به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، هاری، سالک، سیاه زخم و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد که هیچگونه مرزی ندارند و از سد بین گونه ای هم عبور کرده و علاوه بر گونه های جانوری میزبان، به انسان نیز سرایت می کنند.
به گفته وی برای پیشگیری و کنترل این نوع بیماری ها، علاوه بر اقدامات اساسی که تا کنون در کشور انجام شده، همه این اقدامات نیاز به تقویت و حمایت مضاعف دارند. وی همچنین بر لزوم پیشگیری از شیوع بیماری هاری تأکید کرد و گفت: برای پیشگیری از شیوع بیماری هاری باید به چرخه اپیدمیولوژیکی بیماری بین انسان، گوشتخواران اهلی و گونه های جانوری وحشی توجه کرد و مسلما کاهش ارتباط بین گونه های جانوری به خصوص گوشتخواران وحشی با اهلی و انسان ها و واکسیناسیون مستمر برای از بین بردن و قطع چرخه انتقال ویروس هاری ضرورت دارد که انجام این مهم تاکنون توسط دستگاه های متولی با جدیت ادامه پیدا کرده است.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: باید توجه کرد که در کشورهایی مانند ایران، کنترل بیماری هاری و انجام اقدامات پیشگیرانه و مبارزه با این بیماری، بنا بر دلایل متعدد بسیار مشکل و پیچیده است، مواردی از قبیل افزایش جمعیت سگ های بی سرپرست و رها شده که متاسفانه در طی چند ماه اخیر بخشی از این حیوانات به علت ترس ناشی از بیماری کرونا رها شده اند که خود مصداقی از حیوان آزاری است، دسترسی آسان حیوانات به پسماندها و در نتیجه ارتباط بیشتر بین حیوانات، افزایش تردد گوشتخواران وحشی در مجاورت مناطق مسکونی به علت کاهش طعمه های آنها در زیستگاه های طبیعی، گدار (مهاجرت فصلی) و تردد گوشتخواران وحشی در مرز کشورهای همسایه و ورود به داخل کشور، تعدد میزبانان بیماری در کشور، به نحوی که علاوه بر گوشتخواران اهلی، طیف وسیعی از گونه های جانوری وحشی می توانند میزبان ویروس عامل این بیماری باشند.
وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماری هاری در سطح ملی نیز بر اساس وظیفه ای که بر عهده دارد اقداماتی همچون افزایش و استمرار همکاری ها با ارگان هایی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور با توجه به اهمیت سلامت واحد، تدوین دستورالعمل پیشگیری و کنترل هاری در حیات وحش برای افزایش مراقبت و پایش گوشتخواران وحشی مشکوک به بیماری هاری و اطلاع رسانی موارد مشکوک به بیماری در حیات وحش برای نمونه برداری به ادارات کل دامپزشکی استان، تهیه پیش نویس برنامه راهبردی پیشگیری و کنترل بیماری هاری در حیات وحش، تحقیق و پژوهش در خصوص واکسن خوراکی هاری با همکاری انستیتو پاستور ایران، آموزش کارشناسان و ماموران اجرایی در رابطه با پیشگیری از بیماری ها در حیات وحش، پیگیری ساماندهی پسماندها و کنترل جمعیت سگ های بی سرپرست از طریق سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، در دستور کار قرار دارد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان پیشنهاداتی کاربردی برای پیشگیری و کنترل بیماری ها، گفت: برای پیشبرد اقدامات مربوط به پیشگیری و کنترل بیماری هاری، علاوه بر تامین اعتبارات مورد نیاز، لازم است تا هماهنگی های بین بخشی، اقدامات اجرایی و مراقبت و ایمن سازی توسعه یابند و به آموزش و پژوهش در زمینه بیماری هاری توجه جدی شود، در این رابطه پیشنهاد می شود در چارچوب سلامت واحد، همکاری های فرا بخشی بین سازمان ها و دستگاه های ذیربط و مراکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی در قالب کمیته ملی مشترک با محوریت وزارت بهداشت و با تخصیص بودجه مستقل ادامه یابد تا تمام اقدامات مکمل یکدیگر باشند.
کلانتری افزود: همچنین ساماندهی پسماندهای دامی، کشاورزی و روستایی به منظور جلوگیری از جذب و نزدیک شدن حیوانات وحشی به مناطق مسکونی در نتیجه کاهش تماس بین آنها با سگ های اهلی و رهاشده، واکسیناسیون گسترده و سالیانه سگ های گله و دام هایی که به طور آزاد از مراتع استفاده می کنند بر علیه هاری به خصوص در مناطق پرخطر، کنترل جمعیت سگ های بی سرپرست به طور همزمان در تمام کشور از طریق سازمان شهرداری ها و دهیاری ها (وزارت کشور) از دیگر اقدامات سازمان است.
وی ادامه داد: همچنین آموزش افراد و کودکان درخصوص نحوه برخورد با حیوانات به خصوص گوشتخواران و واکسیناسیون افراد در معرض خطر برعلیه هاری، آموزش دامداران و ارایه تسهیلات به آنان برای بازسازی جایگاه نگهداری دام اهلی و افزایش امنیت زیستی، در دامداری ها برای جلوگیری از ورود گونه های جانوری (جوندگان و گوشتخواران وحشی نظیر خدنگ، روباه و شغال)، جلوگیری از ذبح غیر مجاز دام های اهلی، جلوگیری از قاچاق حیوانات به داخل کشور و فعال کردن پست های قرنطینه مستقر در جاده ها برای نظارت بر جابجایی حیوانات در داخل کشور نیز برخی دیگر از اقدامات سازمان محیط زیست در این زمینه است. کلانتری در پایان ضمن قدردانی از شهدای مدافع سلامت و شهدای سنگر حفاظت از طبیعت برای حراست از عرصه های طبیعی و حفاظت از سرمایه های ملی در طبق اخلاص قرار دادند، گفت: جای امیدواری است که در آستانه قرن جدید هجری شمسی، با ادامه همکاری های صمیمانه و تلاش های مستمر دستگاه های ذیربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان دامپزشکی کشور، موسسه تحقیقاتی سرم و واکسن سازی رازی، سازمان نظام دامپزشکی کشور، انستیو پاستور ایران و سازمان دهیاری ها و شهرداری های کشور و دانشکده ها، مراکز علمی و تحقیقاتی و با استفاده از ظرفیتها، فرصتها، امکانات ملی، تجربیات گذشته و با وجود تمامی مشکلات، کشور ایران به عنوان الگویی در زمینه ارتقاء سلامت انسان و حفاظت محیط زیست و توسعه دامپروری در سطح منطقه و جهان قرار گیرد.
28 سپتامبر، سالگرد مرگ لوئیس پاستور، شیمی‌دان و میکروب‌شناس فرانسوی است که اولین واکسن هاری را تولید کرد، این روز که توسط مرکز تحقیقات جهانی خودکار (GARC) ایجاد شده روی افزایش آگاهی جامعه از بیماری هاری و پیشگیری از آن تمرکز دارد و از آن به نام روز جهانی هاری یاد می شود.
*س_برچسب‌ها_س*