«بحران جمعیت ایران» و یک تراژدی به‌نام «خانواده‌های تک‌فرزند»/ کاهش جمعیت، بزرگترین تهدید آینده و اقتصاد کشور

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از سفیرافلاک، یکی از مهمترین مولفه های قدرت در هر کشور جمعیت است و از جوانان به عنوان سرمایه اجتماعی یاد می شود؛ در اوایل دهه 70 در حالی که جمعیت سیر صعودی را به صورت طبیعی طی می کرد، برای کنترل و کاهش جمعیت سیاست هایی بدون کار کارشناسی در کشور اجرا شد که امروز پس از گذشت سه دهه به یک بحران عمیق در کشور تبدیل شده است.

حتی تصور هم نمی شد سیاستی که با آن همه تبلیغات گسترده و هیجان رواج داده شد امروز زنگ خطری جدی و چالشی در حوزه کاهش جمعیت باشد، زنگ خطری که سالهاست با نرخ کاهش موالید و نرخ باروری همراه شده است.

در همان تبلیغات به اصطلاح کنترل جمعیت، زندگی با وجود یک یا دو فرزند را سرچشمه خوشبختی ها می دانستند بدون توجه به اینکه رفته رفته این فرهنگ در بین خانواده ها نفوذ کرد و متاسفانه امروز بسیاری از خانواده ها علاوه بر سالها عدم باروری، داشتن یک فرزند را در زندگی کافی می دانند با این تفکر که همه امکانات برای همین فرزند فراهم شود.

این در حالیست که این فرهنگ بیگانه تک فرزندی بدون توجه به خواسته های معنوی و روحی فرزندان رواج یافت و تنها شرایط مادی را در نظر گرفته بود و ارمغان همان تبلیغات، امروز خانواده هایی هستند که فرزندانشان غرق در تنهایی و سکوت هستند.

تک فرزندان در حسرت خواهر و برادر

طی سال های اخیر نرخ باروری با شیب بسیار تندی در کشور همراه بوده و طبق آمارها هر ساله این نرخ کمتر از سال قبل است، در میان بحران کاهش جمعیت، شیوع کرونا نیز این موضوع را بحرانی تر کرده است که به دلیل مشکلات و استرس های موجود تمایل برای فرزند آوری کمتر شده است.

از مهمترین شعارهای کاهش جمعیت در دهه 70 این بود که پسر یا دختر، دو فرزند کافیست، اما حالا کودکان متولد شده همان سالها در حسرت خاله یا عمه شدن و عمو یا دایی شدن ماندند.

در طول این سالها علیرغم همه مشکلات اما دستگاه های متولی از ابلاغ و اجرای سیاست های تشویقی برای زوج های جوان ناتوان بودند، نداشتن راهکار و برنامه لازم در این راستا سبب شده تا بسیاری از زوج ها به دلیل مشکلات اقتصادی شرایط لازم را برای تعدد فرزند نداشته باشند در حالی که اگر مشوق های فرزندآوری در دستور کار قرار گیرد قطعا می توان از بحران عبور کرد.

در سال 93 سیاست های کلی جمعیت توسط رهبرمعظم انقلاب در 14 بند ابلاغ شد که در بندهای مختلف این ابلاغیه آمده بود که برنامه ریزی لازم برای افزایش جمعیت صورت گیرد.

نرخ رشد جمعیت به زیر یک رسید

علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت اظهار داشت: نمی‌توان یک شبه نرخ جمعیت را بالا برد و نیازمند مشارکت جمعی است، نرخ رشد جمعیت در سال 63، 3.5 درصد بود که در سال 98 به زیر یک درصد رسید و زنگ خطر بزرگی است که این میزان سرعت کاهش جمعیت نگران کننده است.

وی افزود: نرخ باروری در سال‌های 62 و 63، 6.8 بوده است اما با توجه به نرخ باروری در این سالها، بچه‌های ما در آینده یا دایی و عمو ندارد، یا خاله و عمه ندارند.

رئیسی تصریح کرد: کمبود فرزند در خانواده باعث می‌شود اصول تربیتی را نتوانیم اجرا کنیم و این آسیب زا است ضمن اینکه سن ازدواج هم بالا رفته و خیلی معضلات دیگر وجود دارد که باعث کند شدن نرخ رشد جمعیت شده است.

معاون بهداشت وزارت بهداشت عنوان کرد: در 20 سال آینده ایران پیرترین کشور خواهد بود و این وضعیت باعث خواهد شد که این خیلی خطرناک است.

وی بیان کرد: در سال 98 میزان باروری کلی در کشور 1.74 بوده و این خیلی نگران کننده است که در این راستا اقدامات مهمی در دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت انجام شده و وزیر بهداشت ابلاغیه در زمینه توسعه جمعیت داشتند که آن را به دانشگاه ها ابلاغ کردیم.

رئیسی بیان کرد: البته در این میان نباید از اقدامات تشویقی از جمله مصوبه مجلس برای ارائه وام 70 میلیونی به افرادی که فرزند سوم خود را به دنیا می آورند، غافل شد همچنین ارائه پیشنهاد افزایش حق اولاد در حقوق کارکنان به عنوان سیاست تشویقی است.

طبق آمارها در سال 98 نسبت به سال 97، 170 هزار تولد کمتر در ایران ثبت شده و در سال 97 هم 120 هزار تولد کمتر از سال 96 متولد شده اند.

جمعیت عامل رشد هر کشور 

عباس گودرزی نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهار داشت: در کل دنیا، هر کشوری که جمعیت بالایی داشته باشد، در دراز مدت این کشور با پیشرفت همراه خواهد بود چرا که جمعیت، عامل رشد هر کشور است.

وی افزود: دشمنان وانمود می کنند که جمعیت بالا، مانع پیشرفت است در حالی که کشوری که جمعیت جوان ندارد در همه زمینه ها وابسته به کشورهای دیگر می شود.

نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه فرزند آوری سبب توسعه زندگی می شود، تصریح کرد: نباید در افزایش تعداد فرزندان نگران مشکلات اقتصادی بود چرا که وعده خداست که روزی دهنده است و فرزندان ما زمانی شخصیت کاملی دارند که برادر و خواهر داشته باشند، همچنین تعدد فرزندان در یک خانواده سبب تکامل شخصیت و هویت انسان می شود اما تک فرزندان یک خانواده از داشتن خواهر و برادر محروم هستند و مورد ظلم پدر و مادر واقع شده اند.

مشوق های فرزندآوری کافی نیست

گودرزی بیان کرد: برای تشویق خانواده در بحث فرزند آوری، مشوق هایی در نظر گرفته شده اما کافی نیست که در این راستا مسئولان وظایفی دارند که باید آنها را در این راستا اجرا نمایند.

وی گفت: با توجه به اینکه در دراز مدت، سیاست های تهدید نسل در کشور اثر گذار شد، در همین راستا زمان نیاز است تا سیاست گذاری برای تولید و افزایش نسل تثبیت شود، البته در راستای تهدید نسل از همه ظرفیت ها استفاده شد ولی برای افزایش فرزند آوری از همه ظرفیت ها استفاده نشده است.

نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: لازم است مشوق هایی برای ترغیب خانواده ها برای فرزند آوری در نظر گرفته شود البته برای افزایش تعدد فرزندان فقط موضوع اقتصادی نیست بلکه در بخش فرهنگی نیاز است که نوع نگاه و نگرش تغییر یابد.

گودرزی خاطرنشان کرد: خانواده هایی هستند که از نظر مالی شرایط لازم را دارند ولی تعداد فرزندان کمی دارند که این به نوع نگاه و فرهنگ خانواده برمی گردد.

تغییر در نگرش خانواده بر جامعه اثر گذار است

روح انگیز جهان افروز کارشناس امور خانواده در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهار داشت: خانواده یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی است و هر گونه تغییر نگرشی در این نهاد اجتماعی می تواند در جامعه اثرگذار باشد.

وی افزود: افزایش جمعیت کشور از ضروریت های غیر قابل انکار است و در بیانات رهبری نیز بر آن تاکید شده است.

کارشناس امور خانواده تصریح کرد: از این رو نگرش مثبت به فرزند آوری، کنترل فشارهای اجتماعی، میزان دسترسی به امکانات، منابع اقتصادی و... از عوامل تامین کننده در افزایش نرخ باروری به شمار می آید.

جهان افروز عنوان کرد: در امر فرزند آوری خانواده ها به دلیل مشاهده آسیب های تک فرزندی یا نداشتن فرزند، آمادگی لازم برای ازدیاد نسل را دارند و در این فضا برداشتن گام هایی برای فرزند آوری توسط مشوق ها و دیگر اقدامات یک ضرورت است.

وی افزایش انتظارات بیش از اندازه از زندگی، رواج فردگرایی، نگرانی از تامین مخارج و آینده فرزندان، تمایل به افزایش تحصیلات و حضور بیشتر زنان در بیرون از خانواده در بحث اشتغال سبب شده تا این عوامل نرخ فرزند آوری را کاهش دهند.

کارشناس امور خانواده با بیان اینکه طی سال های اخیر شاهد کاهش جمعیت در کشور هستیم که این یک تهدید جدی برای کشور است، گفت: میل به فرزند آوری یکی از پدیده هایی است که ارتباط بسیار نزدیک با سبک زندگی و فرهنگ دارد.

آسیب شناسی از کاهش فرزندآوری در دستور کار قرار گیرد

جهان افروز خاطرنشان کرد: برخی از خانواده ها علیرغم دارا بودن شرایط لازم و برخورداری از سطح خدماتی و بهداشتی اما به دلیل سبک زندگی و میزان بالای فردگرایی، تمایل کمتری به فرزند آوری دارند.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه هرم سنی جمعیت به سمت سالخوردگی می رود، منطق حکم می کند که خطرات ناشی از کاهش جمعیت جدی گرفته شود و آسیب شناسی و برنامه ریزی در این راستا صورت گیرد.

کارشناس امور خانواده اظهار داشت: علاوه بر مشوق های لازم برای افزایش فرزند آوری، نیاز است که در بحث فرهنگی و سبک زندگی نیز اقداماتی صورت گیرد.

به هر حال با توجه به شیب تند کاهش جمعیت نیاز است متولیان به صورت جدی اقدامات اساسی و راهکارهای لازم را ارائه دهند تا بتوان با برنامه ریزی از این بحران کاهش جمعیت عبور کرد.

انتهای پیام /