بورس در تسخیر بزرگان

شاخص سهام روز گذشته با رشد 4/ 0 درصدی در ارتفاع جدید یک میلیون و 48 هزار واحدی قرار گرفت. این نماگر روز گذشته در یک مسیر رفت و برگشت در نهایت رقمی سبز را نشان داد. در نخستین ساعات معاملاتی بازار شاخص کل با رشد بیش از 5500 واحدی همراه شده بود. در ادامه اما این نماگر افزون بر 5700 واحد از سقف روزانه خود عقب نشست و در محدوده منفی قرار گرفت.

به گزارش دنیای اقتصاد، این وضعیت اما ادامه دار نشد و بار دیگر با افزایش نسبی تقاضا شاهد برگشت دماسنج تالار شیشه‌ای به محدوده مثبت بودیم. در مجموع با احتساب رشد دیروز، بازدهی این نماگر از ابتدای سال جاری به بیش از 104 درصد رسید. این رشد بی‌سابقه در حالی رقم خورده است که بررسی‌ها نشان از رشد بیش از 124 درصدی ارزش بازار 30 شرکت بزرگ بورس تهران در این بازه زمانی دارد. این شرکت‌ها سهمی 58 درصدی را از ارزش کل بورس تهران در اختیار دارند. اما در این بازه زمانی 33 روزه، شاخص هم‌وزن که اثری یکسان از تمامی نمادهای بورسی دارد با افزایش تنها 83 درصدی همراه شده است. موضوعی که نشان از سبقت قابل‌توجه قیمت سهام بنگاه‌های بزرگ بورسی در این بازه زمانی دارد. در این مسیر روز گذشته نیز در برابر رشد 4/ 0 درصدی شاخص کل، نماگر 30 شرکت بزرگ بازار سهام بیش از 2/ 1 درصد رشد کرد.

غول‌های پیشران شاخص سهام نگاهی به میزان بازدهی 30 شرکت بزرگ بورس تهران که از بیشترین ارزش بازاری برخوردارند، نشان از صدرنشینی نماد معاملات بانک تجارت با رشد 216 درصدی در 33 روز معاملاتی سپری شده از سال 99 دارد. این بانک بورسی در حال حاضر بیش از یک درصد از ارزش کل بازار را در اختیار دارد. پس از «وتجارت»، بیشترین رشد قیمت در بازه مذکور از آن نماد معاملاتی بانک پاسارگاد شده است. «وپاسار» در حالی که پایان سال گذشته با قیمت 348 تومان مورد دادوستد قرار می‌گرفت، با رشد حدود 209 درصدی در سال جدید به 1075 تومان طی معاملات روز گذشته رسید. این شرکت نیز از زیرمجموعه‌های گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری بوده و سهمی 4/ 1 درصدی از ارزش کل بازار سهام در اختیار دارد. سومین سهم پربازده شرکت‌های مورد بررسی نیز بانکی است. از این رو نماد معاملاتی بانک صادرات نیز 33 روز معاملاتی سال جدید را با رشد 195 درصدی سپری کرده است. «وبصادر» از سهمی 95/ 0 درصدی در بورس تهران برخوردار است.

بعد از این سه نماد بانکی، بیشترین رشد قیمتی در 33 روز معاملاتی گذشته از آن سهام شرکت صنعتی و معدنی چادرملو با افزایش قیمت 160 درصدی شده است. کمترین میزان رشد قیمت در میان 30 شرکت بزرگ بورس تهران اما متعلق به رشد 28 درصدی سهام فولاد خراسان است. نماد معاملاتی «فخاس» سهمی74/ 0 درصدی از ارزش کل بورس تهران دارد. نکته جالب توجه اما این است که در میان شرکت‌های مورد بررسی در سال جاری هیچ شرکتی با افت قیمت مواجه نشده است.

موافقان و مخالفان حباب بورس چه می‌گویند؟ همانطور که اشاره شد نه تنها افزایش 104 درصدی شاخص کل در سال جدید، رشدی بی‌سابقه را نشان می‌دهد بلکه قیمت سهام بنگاه‌های بزرگ بورسی با افزایش قیمت به مراتب بالاتری همراه شده‌اند. اما آیا می‌توان این رشدهای قیمتی را دلیلی بر وجود حباب در بازار سهام دانست؟ در محافل بورسی استدلال‌های موافق و مخالفی در توجیه رشدهای کنونی شاخص سهام مطرح می‌شود. نیاز به تکرار نیست که طرفداران حباب قیمت سهام، به متغیرهایی چون سودآوری و نسبت قیمت بر درآمد بورس نگاه می‌کنند و آن را همخوان با همین نسبت در بازار پول نمی‌دانند و با افزودن فشار تحریم‌ها، ریزش قیمت‌های جهانی و سایر آسیب‌های ناشی از کرونا در کنار کسری بودجه دولت در سال پیش رو، ظرفیت‌های بنیادی برای سهام قائل نیستند و سقوط شاخص بورس را حتمی می‌دانند.

اما موافقان رونق بورس تحلیل خود را بر عوامل دیگری سوار می‌کنند. این گروه، محدودیت‌های معاملاتی در بازارهای موازی (به خصوص در بازار ارز)، حضور همه‌جانبه دولت در تالار بورس و افزایش بی‌سابقه ضریب نفوذ بازار سرمایه در بین توده مردم را از عوامل پیش‌برنده سهام می‌دانند. این گروه پولی شدن کسری بودجه و همچنین کاهش نرخ سود بانکی به 10 تا 15 درصد را هم در تورم بالای فعلی از دیگر عوامل توجیه‌کننده تداوم رشد قیمت سهام عنوان می‌کنند.