بوی بهبود ز اوضاع بورس؟/ یک پیش‌بینی مهم از وضعیت بورس در 1402
بازار سهام بعد از تجربه یک رشد شدید و سریع که از آبان‌ماه آغاز شد و در دی متوقف، شاهد یک شوک منفی در بهمن‌ماه بود. اما پس از اصلاحات و ریزش‌های تجربه‌شده، در این روزها نماگر بازار سرمایه وضعیت خنثایی داشته و ظاهرا از رشد یا افت شدید ماه‌های گذشته خبری نیست.
یک کانال تکرارشونده
پیام الیاس‌کردی، تحلیلگر بازار سهام، در خصوص وضعیت شاخص کل بورس در چهار ماه گذشته گفت: بازار سرمایه از چهارم آبان‌ماه رشد عجیب‌و‌غریب و شتابانی را آغاز کرد و شاخص کل بورس 36درصد از کف آبان بالا آمد. این رشد تا دی‌ماه ادامه داشت و بعد از آن ظاهرا با اخبار خودرویی‌ها، نرخ ارز و کاهش ارزش معاملات بازار افت کرد. وی عنوان کرد: طی دو سال گذشته کانالی را در بازار داشتیم که همیشه همین‌طور عمل کرده است. در بررسی این روند می‌بینیم که شاخص کل در دی‌ماه 1400 یک‌میلیون و 500هزار واحد بوده و سپس تا یک‌میلیون و 600هزار واحد رشد کرده است. بعد از آن تا یک‌میلیون و 200هزار واحد افت کرده و مجدد از یک‌میلیون و 200هزار واحد تا یک‌میلیون و 600هزار واحد رشد کرده است. افت مجدد شاخص کل تا کف یک‌میلیون و 250هزار واحد بوده و بعد برای لمس سقف یک‌میلیون و 700هزار واحد حرکت کرده است. به نظر می‌رسد این کانال قوی‌ترین کانال موجود است و بر اساس آن همیشه وقتی که شاخص به روند نزولی برسد سقف‌ها و کف‌های پایین‌تری ثبت می‌کند.
احتمال اصلاح تا یک‌میلیون و 300 هزار واحد
الیاس‌کردی ادامه داد: در‌حال‌حاضر نیز با کف پایین‌تری از کف گذشته شاخص کل بورس مواجهیم و این احتمال مطرح است که بازار سرمایه مانند سه حرکت گذشته خود اصلاح مجددی تا محدوده‌های یک‌میلیون و 300هزار واحد داشته باشد و این حرکت در شاخص کل تکرارپذیر باشد. در این میان باید توجه داشت زمانی که بازار سهام و قیمت سهم‌ها در حال رشد بود ارزش معاملات کاهشی بود و بین این دو عامل شاهد یک واگرایی بودیم که خود یکی از عوامل ریزش بازار سهام هم مانند دفعات گذشته بود.
این تحلیلگر بازار سهام اظهار کرد: در این میان باید توجهی به شاخص کل هم‌وزن نیز داشت. این شاخص در بازار سرمایه روند متفاوتی را آغاز کرده و برخلاف شاخص کل که به نظر نمی‌رسد بیانگر درستی برای بازار سهام باشد، شاخص کل هم‌وزن از تاریخ مردادماه 99 و همزمان با ریزش بازار بورس تا پایان 1400 ریزشی بوده ولی از انتهای سال 1400 تا الان حالتی صعودی دارد. گواه حرف من در خصوص کانال تکرارشونده‌ای که به آن اشاره کردم نیز روندی است که شاخص کل هم‌وزن آغاز کرده است. این شاخص در اردیبهشت 1401 به اوج خود رسید و تا اوایل آبان‌ماه اصلاح کرد و از آبان به بعد مجدد شرایط خوبی را در شاخص کل هم‌وزن داشتیم.
وی خاطرنشان کرد: در این بین اتفاقی افتاده که باعث شده بازار نتواند به رشد خود ادامه دهد و به دلایل متعددی شاخص کل هم‌وزن نتوانست سقف روانی 1399 را بشکند. به نظر می‌رسد هنوز قیمت ارز فضا را برای رشد بازار مهیا نکرده است. هر چند نرخ ارز در بازار آزاد رقم بالایی است و روز گذشته تا 46هزار تومان هم رفت، اما با توجه به اینکه بازار سرمایه نگاهی به دلار نیما دارد و رئیس بانک مرکزی نیز بارها بر دلار 28هزار و 500تومانی تاکید داشته است، قیمت دلار بازار آزاد تاثیر زیادی روی بازار سهام نداشته است. الیاس‌کردی ادامه داد: با این وجود قاعدتا روند صعودی شاخص کل هم‌وزن که از انتهای سال 1400 آغاز شده، پس از اصلاحی که بازار احتمالا خواهد داشت ادامه‌دار خواهد بود. شاخص کل هم‌وزن با توجه به اطلاعاتی که امروز از قیمت معاملات بورس کالای صنایع وجود دارد، قطعا سقف سال 1399 را رد خواهد کرد اما در این راه اصلاح و کف‌سازی خواهد داشت.
رشد 50درصدی قیمت دلار تا یک سال آینده
این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص نرخ دلار آمریکا به عنوان یک فاکتور اثرگذار بر بازار سرمایه، عنوان کرد: باید توجه داشت مادامی که قیمت دلار زیر 46هزار و 500تومان باقی بماند در کوتاه‌مدت اتفاق ویژه‌ای برای بازار سهام نخواهد افتاد. نرخ 46هزار و 500تومان تا سه ماه آینده با توجه به میزان تورم موجود و کانال موجود به نظر طبیعی است و احتمالا تا پایان سال آینده نیز قیمت دلار حدود 50درصد بیش از نقطه فعلی خواهد بود. وی گفت: اگر دلار تا سه ماه آینده از 46هزار و 500تومان عبور کند رشد نرخ دلار تا پایان سال بعد بیش از 50درصد خواهد بود و اهداف بالایی ثبت خواهد شد. این اهداف بالا ناخوداگاه با تاخیر چندماهه بر بازار سرمایه نیز اثر می‌گذارد و در قدم اول باعث رشد شاخص هم‌وزن و نزدیک شدن به سقف سال 99 می‌شود.
الیاس‌کردی ادامه داد: اما در شرایط فعلی به شرط اینکه دلار تا سه ماه آینده از 46هزار و 500تومان عبور نکند، تورم رشد عجیبی نداشته باشد و شرایط سیاسی‌اقتصادی دستخوش تغییرات خاصی نشود. با توجه به ارزش معاملات موجود و حرکات تکرارشونده بازار، احتمالا بازار سرمایه تا بهار سال آینده بازار جذابی نخواهد بود و از آن به بعد وضعیت برای معاملات بهتر خواهد شد. به سهامداران نیز فاصله گرفتن از سهام شاخص‌ساز و نزدیک شدن به سهام کوچک‌تر پیشنهاد می‌شود. در این خصوص باید به قیمت‌های بورس کالا نیز توجه داشت، چرا که هرچند شاید تولیدات شرکت‌ها با کاهش مواجه شده باشد اما قیمت‌های موجود قیمت‌های قابل‌توجهی است و در وضعیت سودسازی شرکت‌ها اثرگذار خواهد بود.
دست‌انداز دخالت‌های غیرقانونی
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سهام، نیز با اشاره به اینکه در یک نگاه کلی بازار سرمایه از ابتدای امسال در مقایسه با سایر بازارهای رقیب کم‌بازده بوده است، گفت: علت اصلی این موضوع دخالت‌هایی است که در این بازار می‌شود. برای مثال در هفته‌های گذشته ما بحث دخالت شورای رقابت در قیمت‌گذاری محصولات خودرویی را داشتیم. بعد از کشمکش‌های فراوان، کمیسیون تلفیق مصوبه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه همه خودروها باید از طریق بورس کالا عرضه شوند. این مصوبه در نگاه اول مصوبه خوبی است اما وقتی تمام بندهای مصوبه را بررسی کنید، می‌بینید در ادامه آن آمده است 85درصد از مابه‌التفاوت قیمت پایه با قیمت کشف‌شده در بورس کالا باید برای هزینه‌کرد در شهرداری‌ها و حمل‌ونقل عمومی به حساب دولت واریز شود.
وی ادامه داد: این مصوبه غیرقانونی است چرا که در آن حقوق مالکیت سهامداران و سرمایه‌گذاران نادیده گرفته شده است. به هیچ عنوان چنین مصوباتی نباید اتفاق بیفتد. وقتی از دارایی و اموال سرمایه‌گذاران که در قالب تولیدات و خدمات شرکت‌هاست برداشت می‌شود و با آن کسری بودجه دولت را تامین می‌کنید، عملا سهامدار و سرمایه‌گذار را تهدید کرده‌اید و این فرار سرمایه که شاهد آن هستیم نیز نتیجه چنین مصوباتی است. امروز سهامداران هیچ اعتمادی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ندارند چرا که دخالت‌های غیرقانونی دولت، مجلس، کمیسیون تلفیق، سازمان‌ها و نهادهای مختلف از جمله شورای رقابت، تنظیم قیمت و... سهامداران را تهدید می‌کند.
ابراهیمیان بیان کرد: سرمایه‌گذاران در چنین فضایی حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند و در افزایش سرمایه شرکت‌ها حضور ندارند؛ در نتیجه تشکیل سرمایه ثابت منفی می‌شود و آمارهای منتشرشده نیز مدام منفی است. بازار سرمایه الان بیش از 50میلیون سرمایه‌گذار و سهامدار دارد و نهادهای مرتبط با بازار سرمایه مانند سازمان بورس، کمیسیون اقتصادی مجلس و... باید دست به دست هم داده و از تصویب قوانینی که حقوق سهامداران را زیر پا می‌گذارد جلوگیری کنند تا اطمینان به بازار سرمایه برگردد.
این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بورس شفاف‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری است، گفت: شرکت‌های مختلف، دولت، شهرداری‌ها و... از طریق بازار سرمایه تامین مالی می‌کنند. شرکت‌های تولیدی در این بازار سهام خود را عرضه می‌کنند، در بورس کالا محصولات خود را به فروش می‌رسانند و در نهایت رشد اقتصادی اتفاق می‌افتد. اگر موضوع دخالت‌ها و مصوبات غیرقانونی حل شود وضعیت بازار سهام نیز بهبود می‌یابد. من امیدوارم مصوبه غیرقانونی کمیسیون تلفیق مجلس در صحن علنی و توسط شورای نگهبان رد شود و به طور کلی مواردی که نافی حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران است از این بازار حذف شود.
سال آینده برای بورس بهتر است
وی در خصوص وضعیت کلی بازار سرمایه نیز اظهار کرد: در حال حاضر شاهد این هستیم که محصولات شرکت‌ها و مخصوصا فلزات اساسی و سایر محصولات از جمله فراورده‌های نفتی و روان‌کارها محصولات خود را در بورس کالا در سه هفته اخیر با قیمت‌های متناسب با نرخ ارز رقابتی به فروش رساندند. در شمش شاهد رشد حدود 50درصدی نرخ بودیم. معاملات ورق گالوانیزه نیز روز گذشته با رشد حدود 13درصدی همراه بود. این افزایش نرخ محصولات در بورس کالا اثر خود را در صورت مالی شرکت‌ها خواهد گذاشت. معتقدم بازار سرمایه وضعیت آتی مناسب‌تری خواهد داشت. این موضوع با توجه به روند رو به رشد در فرآیند فروش شرکت‌ها و وضعیت باثبات بازارهای جهانی قابل‌پیش‌بینی است.
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: به طور کلی بازار در سطح ارزنده‌ای قرار دارد. اما مهم‌ترین مساله‌ای که بازار سرمایه و سهامداران با آن روبه‌رو هستند ریسک مربوط به مصوبات و قوانینی است که بر بازار سرمایه سایه افکنده و باعث مهاجرت سهامداران و خروج سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به سمت بازارهای موازی و غیرشفاف شده است. در این بین علاوه بر مصوبه شورای رقابت و پس از آن مصوبه کمیسیون تلفیق در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا که از منافع سهامداران جیب دولت را پر می‌کنند، بحث نرخ خوراک مطرح است.
وی ادامه داد: گران‌ترین خوراک در پتروشیمی‌ها را شرکت‌های پتروشیمی کشور دارند و از طرفی با افت نرخ جهانی گاز و محصولاتی مانند اوره، اوره‌سازان نیز با افت شدید سودآوری مواجه شدند. از سوی دیگر شرکت‌های بورسی با تثبیت نرخ دلار نیما در حوالی 28هزار و 500تومان مواجهند. در چند روز گذشته حدود 5/ 6 میلیارد دلار ارز پتروشیمی و احتمالا نفتی در بازار نیمایی عرضه شده و این با وجود ارز 28هزار و 500تومانی به معنای عدم‌نفع نزدیک به 100هزار میلیارد تومانی است. ابراهیمیان افزود: این منافع سهامداران صنعت پتروشیمی است که به جیب دولت می‌رود. سرمایه‌گذاران این صنعت صندوق‌های بازنشستگی، تامین اجتماعی، سرمایه‌گذاری‌های استانی و 50میلیون سرمایه‌گذار سهام عدالت هستند و 100هزار میلیارد تومان به نام دلار نیمایی از منافع این سرمایه‌گذاران برداشت شده است. این موارد تهدیدها و ریسک‌های بسیار بزرگی است که شاهد آن هستیم و وقتی اتفاق می‌افتد سهامدار اقبالی به حضور در بازار سرمایه ندارد.
همچنین بخوانید