یک‌شنبه 4 آذر 1403

تا سال 2050 جای خواب نیست چه برسد به غذا!

وب‌گاه عرشه آنلاین مشاهده در مرجع
تا سال 2050 جای خواب نیست چه برسد به غذا!

دبیر کارگروه آب و محیط زیست کمیته کشاورزی مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است؛ مشکلات آب و خاک کشور فاصله چندانی تا تبدیل شدن به بحران ندارد. در صورت ادامه وضعیت کنونی، تا سال 2050 مردم از استان های جنوبی مجبور به مهاجرت به استان های شمالی‌تر می شوند و این مهاجرت موجب تشدید مشکلات برای بخش دیگری از سرزمین می شود و ما به جایی خواهیم رسید که دیگر جای خواب برای انسان نیست، چه برسد به غذا!.

اقتصادآنلاین نوشت: دبیر کارگروه آب و محیط زیست کمیته کشاورزی مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است؛ مشکلات آب و خاک کشور فاصله چندانی تا تبدیل شدن به بحران ندارد. در صورت ادامه وضعیت کنونی، تا سال 2050 مردم از استان های جنوبی مجبور به مهاجرت به استان های شمالی‌تر می شوند و این مهاجرت موجب تشدید مشکلات برای بخش دیگری از سرزمین می شود و ما به جایی خواهیم رسید که دیگر جای خواب برای انسان نیست، چه برسد به غذا!.

محمد بازرگان، دبیر کارگروه آب و محیط زیست کمیته کشاورزی مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفت و گو با خبرنگار اقتصادآنلاین با انتقاد از نگاه دولت‌ها بر مدیریت منابع آبی کشور، اظهار کرد: با توجه به قانون توزیع عادلانه آب، قانون جامع آب و دستورالعمل‌ها و صورت جلسات، مدیریت منایع آبی با دولت است اما، تفکر آن‌ها در سال‌های اخیر حکمرانی و مالکیت بر آب بوده است.

وی ادامه داد: وقتی دولت‌ها خود را مالک منابع بداند، هرطور بخواهد رفتار می کنند، بدون اینکه جایگاهی برای پاسخگویی قائل شوند.

بازرگان با بیان اینکه این نگاه دولت‌ها در کشور در حالی است که در تمام دنیا حکمرانی آب بر اساس مولفه‌های مختلف که مهمترین آن مدیریت مشارکتی ذی نفعان است، انجام می‌شود، افزود: ایرانیان در هزاران سال پیش مدیریت مشارکتی منابع را داشته‌اند که از نمونه های آن می توان به میراب‌ها اشاره کرد، همچنین قنات‌ها و سدهای زیر زمینی از اختراعات ایرانیان برای مدیریت مشارکتی آب بوده است.

وی تصریح کرد: متاسفانه امروزه تمام این تفکرها در کشور ما دور ریخته شده و جای آن را تفکر مخرب حاکمیت دولت بر آب را گرفته است که، موجب بحران در آب‌های زیر زمینی و آب‌های سطحی شده است.

به گفته بازرگان، در کشور 609 دشت وجود دارد که از میان آن‌ها 430 دشت وضعیت فوق بحرانی دارند که از میان دشت های فوق بحرانی در 130 دشت دیگر آبخوانی وجود ندارد.

وی افزود: ما در 150 سال گذشته 50 میلیارد مکعب منابع آب زیر زمینی خود را ازدست داده ایم و این به معنی از دست رفتن ذخایر آبی برای آیندگان است.

بازرگان بدترین دوره مدیریت آب‌های زیرزمینی را مربوط به سال‌های 1384 به بعد دانست و گفت: در سال 1384 تفکری اشتباه حاکم شد مبنی بر اینکه، خداوند نعمت داده و باید از آن استفاده کنیم. بر اساس این تفکر اشتباه، چاه‌های غیر مجاز رشد جهشی داشت، به نحوی که به همان تعداد که چاه از سال 1350 تا 1384 ایجاد شد، از سال 1384 به بعد چاه غیر مجاز حفر شد تا جایی که امروز شاهد فاجعه در مدیریت منابع آب زیرزمینی هستیم.

عملکرد وزارت نیرو در مدیریت آب شفاف نیست

وی عملکرد وزارت نیرو در سال های اخیر را نیز به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت: بر اساس تفکر حاکمیت دولت بر آب، وزارت نیرو در دولت های مختلف هیچگاه خود را ملزم نداسته که به طور شفاف اطلاعات مدیریت منابع و مصارف را ارائه دهد.

بازرگان معتقد است؛ در سال های اخیر وزارت نیرو در حوزه های مهم آبریز اشتباهات بزرگ و فاحشی کرده است.

وی این اشتباهات در حوزه های آبریز را به کشیدن چک بی محل توصیف کرد و گفت: به طور مثال در حوزه زاینده‌رود میزان آبی که وجود دارد 1.5 میلیارد مکعب است، ولی وزارت نیرو به دلیل دخالت برخی مدیران، نمایندگان و نهادها یک میلیارد متر مکعب دیگر در این حوزه تخصیص داده و بارگذاری کرده است. یعنی برای حوزه‌ای که 1.5 میلیارد موجودی دارد 2.5 میلیارد چک کشیده شده که 1 میلیارد بیش از ظرفیت آن منطقه برای بهره‌برداری است.

بازرگان همچنین معتقد است؛ در مدیریت وزارت نیرو بر آب، حسابداری آب وجود ندارد، موضوعی که برای کشوری با آب و هوای خشک و نیمه خشک نتایج فاجعه بار دارد.

سد سازی فاجعه دیگر در مدیریت منابع آبی

این عضو کمیته کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجمع تشخیص مصلحت نظام، سدسازی را معضل بزرگ دیگر مدیریت منابع آبی کشور عنوان کرد و گفت: در حال حاضر از 609 دشت کشور در 600 دشت سدسازی شده است. در حالی که به دلیل شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک ایران، بخش مهمی از آب‌ها در پشت سدها تبخیر می‌شود، بخش دیگر در انتقال بین شبکه ای از بین می رود و باقی آن نیز به دلیل نبود شبکه های فنی در تهدید هدر رفتن است.

مهتم کردن کشاورزی برای فرار از مسئولیت است

بازرگان در پاسخ این پرسش که بخش کشاورزی متهم اصلی مشکلات مصرف آب در کشور و مقصر بحران آفرینی در منابع آبی عنوان می شود، گفت: بر اساس داده ها 65 درصد آب در حوزه کشاورزی استفاده می‌شود که از این میزان بخش مهمی به زمین باز می گردد، متهم کردن بخش کشاورزی برای پنهان کردن اشتباه مدیریتی در دولت و وزارت نیرو است.

وی ادامه داد: طبق قانون در آب های سطحی دولت موظف بوده است شبکه های زیر دست ایجاد کند و حقابه بخش کشاورزی و محیط زیست را پرداخت کند اما، تا امروز این مهم به درستی انجام نشده و آب های این شبکه‌ها به بخش صنعت برده شده است.

بازرگان بر این باور است که دولت ها به جای متهم کردن بخش کشاورزی و فرار از بار مسئولیت قانونی، در طرح های کلان خود منابع آبی را مورد توجه قرار دهند.

وی یادآور شد: به طور مثال دولت سیزدهم از طرح رشد جمعیت و ساخت یک میلیون مسکن سخن گفته است درحالی که هم اکنون در تامین آب بسیاری از شهرها مشکل داریم و اجرای این نوع طرح‌ها بدون توجه به تامین منابع آبی می‌تواند همه حوزه‌ها از کشاورزی، محیط زیست، شرب و در نهایت امنیت غذایی کشور را به خطر بیندازد.

بازرگان در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه یکی از راهکارهای کاهش مصرف آب اجرای الگوی کشت عنوان می شود که به تازگی تهیه و ابلاغ شده است، گفت: الگوی کشتی که به تازگی ابلاغ شده، کاهش مصرف آب با کاهش سینوسی تولید محصول است و بررسی آن نشان می دهد عملا الگوی کشت نیست و یک گزارش از کاهش تولید است.

وی با اشاره به شرایط نگران کننده "ردپای اکولوژیک" در ایران، اظهار کرد: در ایران رد پای اکولوژیک 17 ماه است به این معنی که به دلیل اثر مخرب انسان بر زمین، در ایران 17 ماه زمان نیاز است که غذای 12 ماه مردم تهیه شود، این یک فاجعه است و هر روز این رقم بیشتر می شود.

تا سال 2050 جای خواب نیست چه برسد به غذا!

به گفته بازرگان؛ در صورت ادامه شرایط کنونی، تا سال 2050 مردم از استان های جنوبی مجبور به مهاجرت به استان های شمالی‌تر می شوند و این مهاجرت موجب تشدید مشکلات برای بخش دیگری از سرزمین می شود و ما به جایی خواهیم رسید که دیگر جای خواب برای انسان نیست و چه برسد به غذا!.

دبیر کارگروه آب و محیط زیست کمیته کشاورزی مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید دارد؛ برای کند کردن تخریب منابع نظام و دولت باید تصمیم سخت بگیرند و این تصمیم سخت شفاف سازی شرایط منابع تولید غذا است، همچنین اجازه داده شود تابلو حسابداری آب روشن و شفاف شود تا اندیشمندان نظرات خود را ارائه دهند تا به مرحله اجرا برسد، ضمن آنکه، لازم است الگوی کشت مبتنی بر آمایش زمین تهیه شود.

بازرگان اضافه کرد: اگر به راهکارهای کارشناسان برای گذر از بحران توجه شود، شاید در 20 سال آینده امکان گذر از بحران را داشته باشیم در غیر این صورت فاجعه اتفاق خواهد افتاد و دیگر قابل جبران نیست.

منبع: اقتصاد آنلاین هم اکنون دیگران می خوانند 9 دی 1401 - 21:30

بیشتر بخوانید

تا سال 2050 جای خواب نیست چه برسد به غذا! 2