ترکش‌های رویارویی هند و چین / نبرد بر بام جهان؛ چگونه پای آمریکا و پاکستان به میان آمد؟

بر فراز بخش‌های عمدتاً غیرقابل سکونت کوه‌های هیمالیا، دو ارتش بزرگ جهان رویاروی هم قرار دارند. تنش ها در مرز مورد مناقشه چین و هند، جایی که حدود صد هزار سرباز در پایگاه های دورافتاده مستقر هستند، به ندرت تیتر اخبار بین المللی می شود. اما این منطقه یکی از خطرناک ترین نقاط بحران زا در جهان است. سال 2020، به واسطه درگیری‌ها در مرز بیش از 20 سرباز کشته شدند که مهم‌ترین درگیری بین چین و هند از زمان جنگ این دو کشور در سال 1962 است. تنش ها در پشت بام جهان از آن زمان تاکنون ادامه داشته است. در چهار سال گذشته، هر دو طرف به دنبال ایجاد زیرساخت‌ها و استقرار نیروهای بیشتری در امتداد مرز بوده‌اند. درست همانطور که چین با بسیاری از همسایگان خود بر سر ادعاهای ارضی رقیب می جنگد، مناقشه مرزی حل نشده با هند منبع بزرگی از نوسان قلمدادمی شود. براساس نتایج ارزیابی سالانه تهدیدها که در ماه مارس توسط مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده منتشر شد، برخوردهای پراکنده بین سربازان هندی و چینی "خطر اشتباه محاسباتی و تشدید درگیری مسلحانه را به همراه دارد."در همین راستا نشریه فارن افرز یادداشتی منتشر کرده است. اقتصادنیوز این یادداشت را در دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست در ادامه آمده است.

هراس هند از نفوذ چین در حیات خلوتش

عمیق تر شدن بحران مرزی نشان دهنده رقابت استراتژیک فزاینده بین هند و چین است. روابط دوجانبه در پی درگیری های سال 2020 به بدتر شده است. نارندرا مودی، نخست وزیر هند، در مواجهه با ارتش برتر چین و سیاست خارجی تهاجمی فزاینده این بازیگر به دنبال تعمیق همسویی هند با ایالات متحده و سایر کشورهایی است که نسبت به پکن محتاط هستند. او نقش جدید هند را به عنوان یک موازنه گر در برابر چین در اقیانوس هند و اقیانوس آرام پذیرفته است. مودی با عضویت در کواد، (نوعی مشارکت امنیتی با استرالیا، ژاپن و ایالات متحده) تلاش داشته تا پایه های قدرت این بازیگر را تقویت کند. نخست وزیر هند مدعی است که در بسیاری از زمینه‌ها، روابط دوجانبه بین چین و هند منجمد شده و به سال‌های 1962 و 1988 بازگشته؛ دورانی که دو کشور روابط دیپلماتیک عادی خود را به دلیل اختلافات مرزی کنار گذاشتند. مقامات هندی می گویند که پکن در حال ورود به حیاط خلوت شان است. هند مدت‌ها مدعی شده که چین از اتحاد خود با پاکستان، متحد اصلی هند، استفاده می‌کند تا هند را در منطقه تحت کنترل خود نگه دارد. جنگ طلبی چین همچنین نگرانی استراتژیک قدیمی هند را در مورد جنگ احتمالی دو جبهه با پاکستان که همگام با چین عمل می کند، احیا می کند. در سراسر آسیای جنوبی، چین و هند برای نفوذ در کشورهای کوچکتر مانند بنگلادش، مالدیو، نپال و سریلانکا رقابت می کنند. به نظر می رسد مودی متوجه شده که گسترش نقش هند در صحنه بین المللی به نحوه مدیریت نظامی و سیاسی چین بستگی دارد.

پس لرزه های رویارویی دهلی نو و پکن

مودی امروز برای سومین بار عنوان نخست وزیری را از آن خود کرد. دلیل پیروزی اش تا حدی به دلیل تصویری است که او از خود به عنوان یک رهبر مطمئن جهانی که هند را به سمت قدرت بزرگ کشانده و چین را تحت کنترل نگاه داشته، است. با این حال، موضع تهاجمی هند، احتمالاً مشکلات بیشتری را برای این بازیگر به همراه خواهد داشت. تدبیر مودی در قبال واشنگتن باعث می شود که رقابت بین هند و چین به عنوان زیرمجموعه ای از رقابت بزرگتر بین چین و ایالات متحده به نظر برسد. برخی از تحلیلگران هندی بیم دارند که این وضعیت، پکن را تشویق کند که به جای دهلی نو، مستقیماً رویاروی واشنگتن قرار گرفته و این تصور را در هند تقویت کند که چین دهلی نو را برابر با خود نمی بیند. همسویی نزدیکتر هند با ایالات متحده ممکن است چین را تشویق کند تا از تاکتیک های قهری در قبال هند برای ارسال پیامی محکم به ایالات متحده و متحدانش استفاده کند. در این میان موضع گیری مرد قدرتمند هند یعنی مودی، دیپلماسی با چین را سخت تر می کند و در نتیجه بحران را طولانی تر می کند. مطمئناً، مودی قبلاً با پکن درگیر بوده است و حالا نیز عقب نشینی نخواهد کرد. اما بازگشت به مذاکرات در سطح بالا با چین بهترین گزینه هم برای برقراری ثبات در مرزها و هم برای تقویت اعتبار قدرت بزرگ هند است.

روایتی از تنش ها بربام جهان

خاستگاه اختلافات مرزی چین و هند به دهه 1950 باز می گردد، زمانی که نیروهای چینی تبت را که مدت ها به عنوان منطقه حائل بین دو کشور عمل می کرد، اشغال کردند. دولت‌های چین و هند وارث مرزهای رژیم‌هایی شدند که جایگزین آن‌ها شدند، مراد سلسله چینگ و هند تحت سلطه بریتانیا، که منجر به انبوهی از ادعاهای همپوشانی شد. در سال 1962، جنگی کوتاه در امتداد مرز مورد مناقشه آغاز شد؛ هند در این جنگ شکست سختی را متحمل شد. این شکست تحقیرآمیز بی اعتمادی عمیق و پایدار نسبت به چین ایجاد کرد که تا به امروز سیاستگذاران هندی را آزار می دهد. خطی که پس از سال 1962 توسط پکن تحمیل شد، به نام خط کنترل واقعی (LAC) به به سان مرز عمل می کند، اگرچه دو کشور دقیقاً در باب این که این خط کجا قرار دارد توافق ندارند. بین سال‌های 1993 و 2013، دیپلمات‌های هندی و چینی مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های مرزی را امضا کردند تا برای مثال، با محدود کردن استفاده از سلاح گرم توسط دو ارتش، اختلافات را به حداقل برسانند و خطر تشدید خشونت را کاهش دهند. اما اختلافات اساسی ادامه یافت و باعث شعله‌ور شدن تنش ها شد. با این همه هر دو طرف سعی کردند به توافقات صلح دست یابند و اختلافات خود را کاهش دهند - اما پس از درگیری 2020 شرایط به گونه ای دیگر شد. مودی در مصاحبه ای در ماه آوریل سرانجام اعتراف کرد که بن بست بر روابط بین هند و چین تأثیر گذاشته است: او گفت: "وضعیت پرتنش در مرزهای ما منجر به "روندی غیر طبیعی در تعاملات دوجانبه ما" شده است. چین در چهار سال گذشته بر بسیاری از انتخاب های استراتژیک و سیاست خارجی هند تاثیر گذاشته است. هند از زمان به دست آوردن استقلال در سال 1947، به دنبال خودمختاری استراتژیک بود و سیاست عدم تعهد عمومی را دنبال کرد و از اتحادهای رسمی اجتناب کرد. اما موضع تهاجمی فزاینده چین و قدرت فزاینده چین در آسیا، سیاستگذاران خارجی هند را به سمت ایالات متحده و متحدانش سوق داده است.

رویارویی در خفا

مودی قبل از اینکه در سال 2014 به قدرت برسد، به پکن هشدار داد که «افکار توسعه طلبانه» خود را کنار بگذارد. این موضع گیری سخت، مانع از حرکت‌های ملموس برای ایجاد اعتماد و ایجاد کانال با رئیس‌جمهور چین، نشد. مودی مشتاقانه به دنبال روابط اقتصادی عمیق تر بود، چند ماه پس از اولین دوره ریاست جمهوری شی، مودی از همتای چینی اش پیروی کرد و در می 2015 برای دیدار با شی به پکن سفر داشت. از سال 2014 تا شیوع همه‌گیری کووید -19، مودی 18 بار با شی ملاقات کرد و پنج بار از چین بازدید داشت که سطح بی‌سابقه‌ای از تعامل بین رهبران دو کشور بود. با این حال، این افتخار هیچ تغییری در سیاست خارجی پکن ایجاد نکرد. اتحاد دیرینه پکن با اسلام آباد دست نخورده باقی ماند و چین تلاش کرد تا جاه طلبی های جهانی مودی را خنثی کند. دهلی نو از پکن به خاطر ایستادگی در مسیر تلاش های هند برای عضویت دائمی در شورای امنیت سازمان ملل در سال 2015 و عدم حمایت از ورود هند به گروه نخبگان تامین کنندگان هسته ای در سال 2016 خشمگین شد.

پس از آن چین فشار بر مرزها را تشدید کرد. چین در راستای سایر اقدامات توسعه طلبانه در دریای چین جنوبی، جایی که با فیلیپین و سایر کشورها بر سر مالکیت بر سرزمین های دریایی درگیری دارد، در ادعای ارضی خود در هیمالیا و در انتقاد از هند به دلیل هرگونه تلاش برای تقویت موقعیت خود در این منطقه جسورتر شد. درگیری خونینی که در سال 2020 رخ داد و در نتیجه تصاحب زمین های چینی، مودی را در موقعیت دشواری قرار داد، زیرا اعتراف به اینکه چین زمین های مورد ادعای هند را تصرف کرده است، او را ضعیف جلوه می دهد. او در ابتدا صراحتاً عبور نیروهای چینی از مرز و ورود به خاک هند را تکذیب کرد. مودی گفت حتی یک اینچ از سرزمین های هند هم از دست نرفته است، اگرچه بر اساس برخی گزارش ها، هند دسترسی به حدود 775 مایل مربعی را که زمانی در حال گشت زنی بود، از دست داده است. او همچنان از صحبت مستقیم در مورد چین پرهیز می کند، زیرا می ترسد تا جایگاه خود را از دست بدهد. در عین حال، دولت او از راه های دیگر انتقام گرفته است. دولت مودی 59 استفاده از اپلیکیشن چینی را ممنوع کرده، شرکت های چینی را هدف حملات مالیاتی قرار داده و موانعی برای سرمایه گذاری چینی ایجاد کرده است. افکار عمومی هند نیز به طور پیوسته نسبت به چین موضعی خصمانه تر دارند و از تعامل دیپلماتیک و سازش دوری می کنند.

منتقدان داخلی و مخالفان سیاسی مودی او را به دلیل از دست دادن قلمرو مورد مناقشه به چین سرزنش می کنند، اما این به دولت او آسیبی وارد نکرده است. مودی با کوبیدن بر طبل ناسیونالیسم هندو و پافشاری بر موقعیت قدرت بزرگ هند، انتقاد داخلی از سیاست خارجی خود منحرف کرده است. با کمک رسانه‌های هندی انعطاف‌پذیر و رسانه‌های اجتماعی شدیداً طرفدار دولت، بحث کمی در مورد سیاست هند در مورد چین در حوزه عمومی وجود دارد. موضع گیری سخت مودی در برابر چین به او کمک کرد تا روابط قوی‌تری با ایالات متحده و متحدانش ایجاد کند، اما این گزاره به حل مناقشه یا بازگرداندن ثبات به مرز کمک چندانی نکرده است.

• هند، چین را خلع سلاح کرد / آیا پایان افسانه اژدهای زرد فرا رسیده است؟
• ماراتن چین و هند برای تغییر نظم جهانی / سوء استفاده ابزاری چین از کشورهای در حال توسعه
• پشت پرده رقابت آمریکا، چین و ایران در آسیای جنوبی / رمزگشایی از نقشه راه واشنگتن برای پاکستان و هند
• آیا هند بر جایگاه چین می نشیند؟/ معمای پوست اندازی دهلی نو + نمودار

• اینستاگرم
• تلگرام
• ایکس
• لینکدین