تفاوت یلدای لاکچری و قدمت 8 هزار ساله شب‌یلدا / آداب و رسوم زنجانی ها در شب یلدا
بلندترین شب سال که دارای قدمتی 8 هزار ساله است امروز دستخوش تغییرات عمیق و مایه‌ای برای فخر فروشی و تجملگرایی شده است که فرسنگ‌ها از هویت خود فاصله دارد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به گزارش موج رسا; در فرهنگ ایران باستان تاریکی نماینده اهریمن بود و طولانی‌ترین شب سال باید به بهترین نحو گذرانده می‌شد. روشنای آتش بر دل تاریکی می‌نشست و اثر آن را از بین می‌برد.
آتش افروختن یعنی نابودی شیطان و این‌گونه هزاران سال مردم ایران‌زمین گرد آتش و در کنار کرسی‌هایی که حرارتش دل‌شان را گرم می‌کرد در آخرین شب پاییز - شبی که با صبح اولین روز زمستان پیوند می‌خورد, می‌نشستند تا با خوردن، نوشیدن، پایکوبی و گفت‌وگو دیو پلید سیاهی را از خود دور کنند. میوه‌های خشک‌شده از فصول بهار و تابستان، میهمان سفره‌های ایرانیان بود. یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال همواره بساط شادی و نشاط مردم ایران زمین را فراهم کرده و شبی است که از چند هفته قبل هیاهوی آن شنیده می‌شود. این جشن باستانی هر ساله به عنوان نمادی از امید و روشنایی و گذشتن از سیاهی در خانواده‌های ایرانی پاسداشته می‌شود. ثبت شب یلدا به عنوان میراث معنوی کشور در واقع در شب یلدا که زمین آماده تاجگذاری برای زمستان می‌شود جشن مفصلی است تا به بهانه این شب طولانی مردم ایران زمین قدری بیشتر در کنار هم بوده و قدر لحظه‌ها را بدانند. یلدای زیبا از رسوم کهن ایرانی‌ها است که در تقویم رسمی این کشور ثبت شده و در سال 1388 به عنوان میراث معنوی کشور معرفی شده است. این جشن تاریخی از دیرباز پاسداشته شده و امروزه هم مردم ایران این جشن را برگزار می‌کنند. قدمت 8 هزار ساله شب یلدا گذشته از این موضوعات شب یلدا خاطرات بسیاری با خود برای مردم ایران زمین به همراه داشته و مردم زنجان نیز این شب را به صورت ویژه برگزار می‌کنند، برگزاری دورهمی‌های خانوادگی، گرفتن فال حافظ و خوردن غذاهای مخصوص این شب همچون سبزی پلو با ماهی، انارپلو، زرشک پلو، کلم پلو و آجیل و میوه‌های مخصوص این شب همچون انار و هندوانه از رسوم زنجانی‌ها در شب یلداست. عمر 8 هزار ساله یلدا نشان از عظمت و مهم بودن این شب برای ایرانی‌ها دارد که در فرهنگ مردم زنجان نیز تنیده شده و از چند هفته بازار میوه و تره بار داغ داغ می‌شود. شب یلدای زنجانی‌ها استان زنجان یکی از استان‌های کشور است که در آن شب یلدا در میان مردم جایگاه ویژه‌ای دارد و مردم در این ایام کارهایی را انجام می‌دهند که برای دیگر هموطنان جالب است. خواندن فال حافظ، شاهنامه‌خوانی، نقل خاطرات، قصه‌گویی پدر و مادربزرگ‌ها از سنت های قدیمی این شب است که این روزها رنگ باخته است.حضور در منزل بزرگان خانواده، خواندن دعاهای شکرانه نعمت و سلامتی، تزیین سفره مخصوص با انواع میوه‌ها و خشکبار، تهیه تنقلات و شیرینی‌جات، خوردن هندوانه و از همه مهمتر صله ارحام، از جمله رسوم و سنت‌های دیرینه مردم زنجان در شب یلدا محسوب می‌شود.
دلیل صرف هندوانه در شب یلدا عده‌ای بر این باورند که خوردن هندوانه در این شب، باعث جلوگیری از تاثیر سرما در زمستان و گرمازدگی در تابستان می‌شود که این کار در بیشتر نقاط کشورمان صورت می‌گیرد و مردم در این شب هندوانه می‌خورند. یکی از مهمترین و زیباترین کارهایی که در شب یلدا انجام می‌گیرد صله رحم و دیدار از بزرگان است که هنوز از با وجود گذشت سال‌ها مردم و به ویژه کوچکترها تلاش می‌کنند به خوبی آنرا عملی کنند.اگر چه شب یلدا یکی از رسوم قدیمی ایرانی‌هاست که در آن خانواده‌ها برای گذراندن بلندترین شب سال دور هم جمع می‌شوند اما امروزه این رسم تبدیل به مانور تجملگرایی شده که نمود و مصادیق آن در روزهای منتهی به شب یلدا به شدت در کوچه و خیابان‌های شهر زنجان دیده می‌شود.
در این میان چیزهای جدیدی نیز تبدیل به روال و عادت شده و هر سال با آب و تاب بیشتری نسبت به سال قبل در مراسم یلدای ایرانی‌ها جای خود را باز می‌کند که یکی از آنها مراسم بردن هدیه و مهمانی نخستین شب یلدای عروس و داماد جوان است که هزینه آن هر ساله بالاتر می‌رود. سفره یلدای زنجانی‌ها چیدن شب چره در سفره شب یلدا یکی از آیین‌های زنجانی‌ها است که شامل گردو، کشمش، توت، گندم و لوبیای خشک است. در روستاها نیز کشمش، توت، آلو، زرد آلو و گردوی خشک شده به عنوان شب چره استفاده می‌شود و به قول یک فرهنگ دوست زنجانی، شب یلدا پس از مراسم نوروز و اعیاد مذهبی از مهمترین جشن‌های مردم زنجان است که گذر زمان و شهرنشینی برخی از آیین‌های آن را تغییر داده است.استاد هشترودی معتقد است: دید و بازدید و انجام صله رحم از مهمترین آیین‌های شب یلدا در زنجان است که گذر زمان بازی‌های آن را نیز تغییر داده و مردم زنجان به سبک امروز این آیین را برگزار می‌کنند اگر چه در برخی از روستاها هنوز سنت‌ها پا برجاست.
یلدای لاکچری البته در چند سال گذشته مراسم شب یلدا به شدت دچار تغییر شده و برپایی سفره‌های لاکچری از سوی برخی از افراد جامعه این سنت را تحت تاثیرقرار داده است. علاوه بر چیدن سفره‌های لاکچری برای یلدا، برخی افراد اقدام به برگزاری این آیین در هتل‌های مجلل می‌کنند که هزینه این هتل‌ها نیز سرسام آور است. امروز جای نقالی و شاهنامه خوانی یلدا را موسیقی‌های غربی و پخش زنده گرفته است و برخی‌ها برای برگزاری مراسم یلدا میلیون‌ها تومان خرج می‌کنند در حالی که عده‌ای حتی پول خرید میوه شب یلدا را ندارند. بحران شب یلدا طی چند سال اخیر افزایش یافته و با حذف مراسم‌های سنتی، تجملگرایی و برگزاری لاکچری شیب تندی به خود گرفته است و با مد شدن لباس‌ها و مدهای عجیب و غریب این شب از فلسفه اصلی خود فاصله گرفته است. چشم و هم‌چشمی، سفره‌آرایی و تم‌های جدید و از سوی برخی مرفهین جامعه این روزها بیشتر از سنت‌های دیرین خودنمایی می‌کند و شب لاکچری یلدا با ده‌ها نوع میوه، انواع ژله، کیک و شیرینی، شکلات و میوه‌های لاکچری برگزار می‌شود. انتهای پیام /
