تمدن نوین اسلامی در ایران بعد از انقلاب احیا شده است / در موضوع "علم" باید به تعابیر پیامبر (ص) توجه کنیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در سومین روز پنجمین دوره جایزه مصطفی، کنگره بین‌المللی جایزه مصطفی در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

دکتر حسین هرسیج؛ رئیس دانشگاه اصفهان در این نشست اظهار کرد: دانشگاه اصفهان به عنوان دانشگاه برتر در سطح ملی شناخته می‌شود و یکی از دانشگاه های برتر منطقه و جهان اسلام است.

وی گفت: در ابتدا سه سوال اصلی را مطرح می‌کنم. سوال اول اینکه چه ویژگی‌هایی، علم از منظر اسلام و به ویژه پیامبر برگزیده دارد؟ سوال دوم این است که چه عواملی منجر به فراز و فرود تمدن‌ها چه در جهان اسلام و چه در غرب می‌شود. سوال سوم این است که نقش دانشگاه ها به ویژه نخبگان جهان اسلام در احیای تمدن نوین اسلامی چیست؟

رئیس دانشگاه اصفهان تصریح کرد: یکی از القاب پیامبر رحمت، مصطفی است که یک کلمه عربی به معنای برگزیده است که بنده فقط به یک جنبه از نظرات اسلام و پیامبر در خصوص علم اشاراتی خواهم داشت که این ویژگی‌ها اگر در جامعه‌ای وجود داشته باشد منجر به ارتقای تمدن و فرهنگ آن جامعه خواهد شد.

وی تأکید کرد: پیامبر اعظم که برای جهانیان رحمت است تأکید دارند که طلب علم برای همه مسلمانان محدوده به یک زمان خاص نیست! و اینکه علم فرامکانی است و علم را حتی اگر در چین هست بجویید. علم و جوینده علم‌، هم شرقی و هم غربی است و از تجربیات همه جهان استفاده می‌کند چراکه علم خاصیت انباشتگی دارد. دیگر خصوصیت علم این است که به نفع جامعه و علم نافع باشد.

وی ادامه داد: علم باید منجر به تواضع و خشوع و نه تکبر شود و در یک کلام علمی که همراه با جهت‌گیری با نور باشد. نتیجه عملی علم باید اجرای عدالت در جهان همراه با اخلاق و حکمت باشد.

هرسیج تصریح کرد: ما مقایسه تحلیلی از فراز و فرود تمدن‌های غربی و اسلامی داریم. قرون هشتم و پانزدهم میلادی که در کشورهای اسلامی شاهد شکوفایی تمدنی بودیم اما در کشورهای غربی به اذعان خودشان، قرون وسطی، تاریکی و جهالت بوده است یعنی در آن مقطعی که با فراز تمدنی مواجه بودیم غرب با فرود تمدنی همراه بوده است.

وی گفت: در غرب مرجعیت با دینی بوده که تحریف شده بود و در مقابل علم و آزادی بوده است. دادگاه های مختلف تحت عنوان تفتیش عقاید در تاریخ و در غرب بوده است و تا زمانی که دین در مقابل آزادی و عدالت و علم بوده ما شاهد افول بودیم و در کشورهای اسلامی شاهد شکوفایی بودیم. بعد از قرن شانزدهم در دوره رنسانس روشنگری در غرب شروع می شود و علم تجربی مرجعیت پیدا می‌کند و آزادی به معنای لیبرالیسم ترویج پیدا می‌کند. در ابتدا همراه با مستبدین، اصحاب دین را به انزوا کشاندند و در قرن های 18 و 19 به سمت لیبرال دموکراسی پیش رفتند.

هرسیج تأکید کرد: در این مرحله که شاهد فراز تمدنی در غرب بودیم یه صورت تک بعدی پیشرفت هایی در غرب رخ داده که در حوزه‌های صنعتی و کشاورزی و اطلاعاتی رخ داده که غیرقابل انکار است. علوم تجربی که بقیه رشته‌های معارف را بی معنا و مهمل خوانده است و نتیجه عملی آن این شد که علم منجر به کنترل و سلطه بر طبیعت، تخریب محیط زیست، استعمار مستقیم و در حال حاضر تحت عنوان استعمار فرانو بوده است. این علم که عاری از اخلاق بوده منجر به استثمار شده است و نتیجه آن افراط تفریط را به دنبال داشته است.

رییس دانشگاه اصفهان گفت: بعد از قرن شانزدهم در کشورهای اسلامی شاهد افول تمدنی بودیم. در اوایل قرن بیست و یک تغییری در قدرت رخ داد و خود غرب و اندیشمندان غربی اعتقاد پیدا کردند که تمدن غرب از لحاظ اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی رو به افول است و از لحاظ امنیتی در کشورهای منطقه قدرتش کمتر می‌شود و از طرفی شاهد هستیم که کشورهای شرق و اسلامی به ویژه ایران بعد از انقلاب یک احیای تمدنی رخ داده است که مقام معظم رهبری آن را تمدن نوین اسلامی نامگذاری کرده است.

وی گفت: تا زمانی که به سنت پیامبر مصطفی عمل کردیم شاهد اوج تمدنی بودیم و هرجا از تفاسیر اسلام و پیامبر از رابطه بین علم و دین و آزادی و عدالت استفاده کردیم ما شاهد این هستیم که زبان تمدنی رخ می هد.

وی گفت: ما باید به فرایند تمدنی کمک کنیم. پیامبر به عنوان مدل و الگو معرفی شده است و همانطور که در غرب به رنسانس بازگشتند ما نیز باید یه تعابیر پیامبر در موضوع علم بازگردیم و یه یک کار علمی به دور از مسایل جامعه بسنده نکنیم. امت پیامبر امت میانه هستند یه این معنا که به دور از افراط و تفریط باشند.

وی گفت: اگر چنانچه به مدل و الگویی که اسلام و قرآن و پیامبر معرفی کرده است ما می‌توانیم مدلی برای همه جهانیان معرفی شویم. ما میتوانیم شاهد احیای تمدن نوین اسلامی و آن تمدن جهانی باشیم. دانشگاه اصفهان دو رویکرد اساسی دارد. یک جامعه محوری است و کلیه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی فرهنگی باید در جهت حل مسائل مردم ایران و جهان باشد و جهت‌گیری آن به سوی بسترسازی به سمت احیای تمدن نوین اسلامی باشد و ما از همه تقاضا داریم که ارتباطات دانشگاه های ایران با دانشگاه های کشورهای جهان اسلام افزایش یابد و تبادل اطلاعات در حوزه های مختلفی را داشته باشیم و چالش‌های کشورهای جهان اسلام را حل کنیم و با جهت‌گیری پیامبر اکرم در خصوص رابطه علم و دین و آزادی و عدالت، بتوانیم به فرایند تمدن سازی در کشورهای اسلامی کمک‌کنیم.