تمدید چندباره مهلت نصب کارتخوان برای پزشکان فراری از وجه غیرنقد / فرار از مالیات چالش اقتصاد ایران / در آمریکا پزشکان چقدر مالیات پرداخت می‌کنند؟

طبق قانون بودجه سال 98، پزشکان باید از ابتدای سال جاری به نصب کارتخوان در مطب های خود اقدام می کردند اما مهلت نصب کارتخوان بارها توسط سازمان امور مالیاتی به بهانه های مختلف تمدید شد و طبق آخرین تفاهمنامه امضا شده، این مهلت یک بار دیگر تا پایان بهمن ماه سال جاری تمدید شد. طبق آخرین آمار ارائه شده، تا مهر ماه سال جاری تنها 40 درصد از پزشکان کارتخوان نصب کردند و این یعنی گویا 60 درصد پزشکان تمایلی به پرداخت مالیات ندارند.

به گزارش تابناک اقتصادی، سال گذشته بود که موضوع فرار مالیاتی پزشکان مطرح شد و کاربران شبکه های اجتماعی با راه اندازی کمپین هایی با هشتگ های پزشکان فراری از مالیات و پزشکان فراری از کارتخوان شروع کردند به بیان تجربیات خود از مواجه با پزشکانی که در مطب های خود از کارتخوان استفاده نمی کردند و برای فرار از پرداخت مالیات پول نقد از مراجعین خود دریافت می کردند. این ماجرا کم کم به رسانه ها نیز کشیده شد و سرانجام در قانون بودجه سال 98 پزشکان ملزم به نصب کارتخوان در مطب های خود شدند.

محمدرضا نوری رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران طی مصاحبه ای در مورخه 23 مرداد 1397 گفت: از میان حدود 20 هزار پرونده پزشکان در تهران، تنها 11 هزار نفر برای عملکرد سال 1396 اظهارنامه ارائه کردند که میانگین مالیات اعلامی از سوی پزشکان برای هر نفر 5 میلیون و 700 هزار تومان بود. با توجه به رسیدگی های انجام شده برای عملکرد سال 95 که تقریبا به همین میزان مالیات ابراز شده بود، این میانگین برای هر نفر حدود 14 میلیون تومان توسط سازمان تعیین و تشخیص داده شده است.

سیاوش غیب پور نماینده شورای حل اختلاف مالیاتی سازمان امور مالیاتی تهران نیز طی مصاحبه ای با رادیو اقتصاد در مورخه 2 شهریور ماه 1397 از فرار مالیاتی 80 درصدی پزشکان خبر داد و گفت: طبق آمار رسمی، مجموع مالیاتی که پزشکان در سال 96 پرداخت کرده اند 150 میلیارد تومان بوده درحالی‌که مقدار مالیات تخمینی آنها 700 میلیارد تومان است.

حسین بانکی کارشناس سیاستگذاری حوزه سلامت هم که در برنامه پایش مورخه 28 مرداد 1397 حضور پیدا کرده بود در مورد فرار مالیاتی پزشکان گفت: باید بدانیم مبلغی که به عنوان مالیات از پزشکان باید اخذ شود چقدر است؟ در حال حاضر تعداد پزشکان متخصص در کشور 46 هزار و 600 پزشک هستند، ما در اینجا فرض می کنیم 40 هزار پزشک متخصص داریم.

وی افزود: درآمد ماهیانه این پزشکان متخصص را 50 میلیون تومان لحاظ می کنیم که در مجموع یک سال میزان درآمد سالیانه پزشکان متخصص 24 هزار میلیارد تومان است. برای دندان پزشکان که تعداد آن ها 28 هزار نفر است، مبلغ ماهانه را 30 میلیون تومان در نظر می‌گیریم که مجموع درآمد سالیانه دندان پزشکان 10 هزار میلیارد تومان شد. با این احتساب مجموع درآمد سالیانه دندان پزشکان و پزشکان متخصص 34 هزار میلیارد تومان است.

این کارشناس گفت: اگر نرخ مالیات را 20 درصد در نظر بگیریم، مقدار مالیاتی که دندان پزشکان و پزشکان متخصص باید بپردازند 6 هزار و 800 میلیارد تومان است. بانکی در پایان تصریح کرد: نکته مهم اینکه در محاسبات بالا مالیات تعداد 80 هزار پزشک عمومی را نیاورده ایم.

برای جلوگیری از فرار مالیاتی پزشکان، در بند (ی) تبصره 6 قانون بودجه سال 98 تصویب شد که تمامی صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی که مجوز فعالیت آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام پزشکی ایران و یا سازمان نظام دامپزشکی ایران صادر می شود، مکلفند در چهارچوب آیین نامه تبصره (2) ماده (169) قانون مالیات های مستقیم مصوب 4/12/1366 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن از ابتدای سال 1398 از پایانه فروشگاهی استفاده کنند.

طبق قانون بودجه سال 1398، صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی را مکلف شدند که از ابتدای سال 98 پایانه فروشگاهی را استفاده کنند اما به دلیل مهیا نبودن شرایط استفاده از پایانه های فروشگاهی این مدت تا 23 مرداد ماه سال جاری تمدید شد و قرار شد تا آماده شدن دستورالعمل پایانه های فروشگاهی، پزشکان کارتخوان های بانکی خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند. طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، همه صاحبان مشاغل یاد شده مکلف شدند حداکثر تا 23 مردادماه 98 برای ثبت درخواست تخصیص شماره شناسه کارتخوان های بانکی خود اقدام کنند و حتی این هشدار داده شد که در صورت عدم استفاده از کارت خوان بانکی، مشاغل پزشکی مشمول جریمه خواهند شد.

با نزدیک شدن به موعد مقرر، مدیرکل دفتر تنظیم مقررات و برون سپاری سازمان امور مالیاتی از تمدید ثبت‌نام کارتخوان تا 31 مرداد 98 خبر داد. علی رستم پور در این باره گفت: "صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی تا 31 مرداد ماه مهلت دارند در نظام سامانه فروش و استفاده از کارتخوان بانکی ثبت نام کنند. در واقع مدت زمان به دلیل نبود برخی زیر ساخت ها افزایش پیدا کرده است".

سپس این مهلت یک بار دیگر به بهانه نبود برخی زیرساخت های لازم، تا 15 شهریور ماه 1398 تمدید شد. در مورخه 10 شهریور ماه 1398 بود که امیدعلی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: زمان ثبت نام پزشکان در سامانه را با دو بار تمدید، به 15 شهریور ماه موکول کردیم و این زمان دیگر تمدید نمی‌شود.

علی رستم پور مدیرکل دفتر تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی طی مصاحبه ای در مورخه 21 آبان ماه 1398با بیان اینکه 20 درصد شاغلان بخش درمان در سامانه صندوق فروش ثبت نام کردند، گفت: باز هم بدون اینکه اعلام کنیم، آن‌هایی که بعد از 15 تا پایان شهریور ماه کارتخوان خود را ثبت کردند را به منزله تمکین به قانون تلقی کردیم و به این افراد هم شناسه صندوق دادیم. وی افزود: عملا از اول مهر ماه بخشی از جامعه پزشکی کارتخوان‌ها را نصب کردند که این آمار به کمتر از 40 درصد رسیده است. مهلت ثبت کارتخوان‌ها گذشته است؛ البته سیستم ما باز است و همین امروز هم می‌توان کارتخوان را ثبت کرد ولی آمارها دیگر آن رشد گذشته را ندارد.

این آمار ثبت کارتخوان ها نشان می داد که به نوعی 60 درصد از پزشکان گویا تمایلی به پرداخت مالیات ندارند.

به هر صورت، سرانجام روز گذشته مورخه 29 دی ماه 1398 روسای سازمان نظام پرشکی و سازمان امور مالیاتی کشور بر سر اجرای کامل بند «ی» تبصره 6 قانون بودجه 1398 کشور و تبصره 2 ماده 168 قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه اجرایی، همچنین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تفاهمنامه ای را به امضا رساندند!

براساس بند 1 این تفاهمنامه، سازمان نظام پزشکی با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و اجرایی خود تا 30 بهمن 98 مابقی اعضای خود که موفق به نصب کارتخوان و ثبت در سامانه سازمان امور مالیاتی نشده‌اند را برای جلوگیری از جرایم قانونی موظف به اقدام قانونی خواهد کرد. همچنین هر دو سازمان بر اساس بندهای 3 و 4 این تفاهم‌نامه موظف شدند با مشمولینی که تکالیف قانونی خود را انجام ندهند حسب مفاد قوانین مذکور اقدام لازم مبذول نمایند.

به هر صورت آن گونه که بیان گردید، این قانون باید از ابتدای سال جاری اجرایی می شد اما به بهانه های مختلف چندین بار تمدید شد و در نهایت تا پایان بهمن ماه سال جاری به پزشکان فراری از مالیات مهلت داده شد. به دلیل عقب نشینی های مکرر سازمان امور مالیاتی در این ماجرا و عدم برخورد با پزشکان متخلف در این زمینه، هیچ تضمینی وجود ندارد که این بار نیز با پایان مهلت مقرر، همه پزشکان کارتخوان های خود را در سامانه امور مالیاتی به ثبت برسانند.

این فرار مالیاتی پزشکان در حالی رخ می دهد که اولا کشور در شرایط کنونی که از درآمدهای نفتی محروم شده است، به شدت به درآمدهای مالیاتی احتیاج دارد ثانیا سایر اقشار به خصوص کارگران و کارمندان ماهانه به شکل مرتب و منظم مالیات خود را پرداخت می کنند.

امیدعلی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی کشور طی مصاحبه ای در 10 شهریور ماه 98 گفت: چنانچه پزشکان در مهلت تعیین شده نسبت به نصب این دستگاه‌ها اقدام نکنند، مطابق با قانون با آنها برخورد شده و مورد ظن فرار مالیاتی قرار می گیرند.

مطابق آنچه در ماده202 قانون مالیات‌های مستقیم آمده است سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها بیشتر از 100 میلیون ریال است از کشور جلوگیری نماید.

در دنیا با پزشکان فراری از مالیات برخوردهای مختلفی صورت می گیرد. به عنوان نمونه به گزارش تودی آنلاین، در سال 2013 شورای پزشکی سنگاپور مجوز طبابت دکتر چیانگ کوری 57 ساله را به دلیل فرار مالیاتی در سال 2011 به حالت تعلیق درآورد. یا به گزارش WTVQ، در دسامبر 2018 در دادگاه فدرال انگلیس یک پزشک 69 ساله انگلیسی به نام ورنر گرنتس به دلیل فرار مالیاتی و گزارش نادرست درآمدهای خود به سه سال زندان محکوم شد. همچنین به گزارش آیریش تایمز، دکتر بسام ناصر در اواسط سال 2018 در دادگاه تجدید نظر جنایی دوبلین در ایرلند به دلیل تخلف در پرداخت مالیات بر درآمد سال‌های 2006 و 2007 خود به گذراندن 16 ماه زندان محکوم شد.

خبرگزاری فارس طی گزارشی به این پرسش پاسخ داده است. هر چند داده ها این گزارش اندکی قدیمی است اما طبق این گزارش پزشکان آمریکایی در سال 2015 معادل 66.8 میلیارد دلار مالیات داده‌اند که با در نظر گرفتن جزئیات بودجه پیشنهادی دولت ایران برای سال 99 که پیش‌بینی درآمد 22 میلیارد دلاری از محل صادرات نفت در آن قید شده است، مالیات پرداخت شده پزشکان آمریکایی در سال 2015 سه برابر پولی است که دولت ایران پیش‌بینی می‌کند از محل صادرات نفت، میعانات گازی و گاز طبیعی در سال آینده درآمد کسب کند.

به هر صورت کشور در شرایط خاصی قرار دارد و اگر بنا است دولت، کشور را با درآمدهای مالیاتی بچرخاند باید تعارف را با همه اقشار از جمله پزشکان کنار بگذارد و برخوردهای جدی را با متخلفان در این زمینه در دستور کار قرار دهد. تمدید چندین باره مهلت و عدم برخورد جدی باعث شده است که پزشکان تمایلی به نصب کارتخوان و پرداخت مالیات خود نداشته باشند. تحقق نیافتن درآمدهای مالیاتی به کسری بودجه دامن خواهد زد. کسری بودجه ای که از عواقب آن رشد نرخ تورم می باشد. رشد نرخ تورم هم یعنی فشار مضاعف به طبقات ضعیف جامعه. این یعنی طبقات ضعیف جامعه هم باید مالیات خود را بپردازند و هم به دلیل عدم پرداخت مالیات توسط پزشکان فشار نرخ تورم را بر دوش بکشند.