تهران و اسلام‌آباد به دنبال مشارکت راهبردی
به گزارش مشرق، میراحمدرضا مشرف فعال رسانه در تلگرام نوشت:
ملاقات‌ها و دیدوبازدیدهای مکرر مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان طی چند ماه اخیر و به‌خصوص پس از جنگ 12 روزه ایران با اسرائیل، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. حضور محسن نقوی، وزیر کشور پاکستان در تهران حدود کمتر از یک‌ماه قبل و به دنبال آن سفر چند روزه آقای قالیباف، رئیس‌مجلس به پاکستان و اکنون سفر آقای لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به اسلام‌آباد؛ همگی حکایت از آن دارد که روابط دو کشور در آستانه تحولاتی عمیق قرار گرفته است. این تحولات می‌تواند حوزه‌های گسترده‌ای را شامل شود، چنان که تأکید آقای لاریجانی در اسلام‌آباد بر لزوم گسترش مبادلات اقتصادی دو جانبه به آستانه 10 میلیارد دلار، نشان از عزم دو طرف در ارتقای هر چه بیشتر همکاری‌های اقتصادی دارد. با این حال به نظر می‌رسد وجه اصلی این سفر را باید در مذاکره برای گسترش روابط و همکاری امنیتی و راهبردی میان دو کشور جست‌وجو کرد، موردی که سفیر ایران در پاکستان نیز به آن اشاره دارد: «نیاز به تدوین استراتژی و ارتقای روابط دو جانبه تهران و اسلام‌آباد بیش از هر زمان دیگری ضروری شده است و این هدف از طریق سفر مهم دبیر شورای‌عالی امنیت عالی به پاکستان به طور معناداری پیش خواهد رفت.» اما این روابط و مشارکت راهبردی درحال‌حاضر می‌تواند در دو محور مهم متمرکز شود؛
1- تشکیل ائتلاف راهبردی دوجانبه و یا حتی چندجانبه با مشارکت تهران و اسلام‌آباد؛ با توجه به موقعیت همسایگی و نیازهای امنیتی مشترک ایران و پاکستان، ظرفیت بالای هر دو کشور در تأثیرگذاری بر تحولات منطقه‌ای و اشتراک نظرهای عمیق آن‌ها در برخی مسائل و بحران‌های مهم منطقه‌ای همچون فلسطین؛ مدت‌هاست که نیاز به بسترسازی هر چه بیشتر برای ارتقای همکاری‌های راهبردی میان دو طرف را ایجاد کرده است. در همین راستا آقای لاریجانی در ملاقات با محسن نقوی در تهران تأکید می‌کند که روابط تهران و اسلام‌آباد ظرفیت آن را دارد که از سطح همکاری‌های جاری فراتر رفته و به سطح یک مشارکت راهبردی پایدار ارتقا یابد. اکنون حضور آقای لاریجانی در پاکستان می‌تواند در راستای تکمیل این ظرفیت‌ها و زمینه‌سازی تحقق عملی این مشارکت راهبردی انجام گرفته باشد؛ مشارکتی که بدون شک کمک مؤثری برای تحقق آرامش و ثبات در منطقه خواهد بود.
البته در این بین نکته دیگری که بسیار جلب توجه کرده است، احتمال گسترش این مشارکت راهبردی دو جانبه به سوی توافقات راهبردی سه یا حتی چندجانبه است. سرمنشأ این احتمال نیز به امضای توافق راهبردی میان پاکستان و عربستان در شهریورماه امسال و استقبال گرم ایران از آن باز می‌گردد. آقای لاریجانی در زمان امضای این توافق، ضمن اعلام استقبال و ابراز خوشحالی ایران از امضای آن، تأکید کرد که جهان اسلام امروز به این برادری نیاز دارد. این مواضع تهران گمانه‌زنی‌هایی را در رابطه با احتمال توافق راهبردی سه‌جانبه مطرح کرده است. بر همین اساس رسانه المیادین در تحلیل خود از سفر آقای لاریجانی، هدف آن را زمینه‌سازی برای تشکیل یک ائتلاف راهبردی میان ایران و پاکستان و در ادامه گسترش آن به سوی عربستان ارزیابی کرده است. مقارن شدن سفر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به اسلام‌آباد با حضور فیاض بن حمید، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح عربستان در راولپندی هم نکته‌ای است که شاید نتوان به‌سادگی از آن چشم‌پوشی کرد.
2- تلاش تهران برای میانجیگری اسلام‌آباد و کابل؛ سفر آقای لاریجانی به پاکستان در زمانی انجام گرفته است که یکبار دیگر تنش در روابط اسلام‌آباد و کابل به نقطه جوش خود نزدیک شده است. انفجار تروریستی در مقر فرماندهی ارتش پاکستان در پیشاور و بمباران مجدد مناطقی از خاک افغانستان توسط پاکستان، حکایت از آن دارد که ظرفیت افزایش تنش‌ها در منطقه همچنان بسیار بالاست. در این بین پس از چند دور ناکامی مذاکرات طالبان و پاکستان در استانبول، جمهوری اسلامی از آمادگی خود برای میانجیگری بین دو طرف خبر داده است. به نظر می‌رسد این امر با استقبال نسبی هر دو طرف مواجه شده است و نیاز به برنامه‌ریزی و ارائه راهکاری دقیق‌تر و مؤثرتر دارد. برخی اخبار منتشر شده به نقل از معاونت وزارت خارجه، نشان می‌دهد چنین برنامه‌ریزی‌ای در قالب تلاش برای تأسیس یک «گروه تماس ویژه» درباره افغانستان با مشارکت کشورهای همسایه و روسیه، انجام گرفته است. تشکیل یک جریان متکی بر کشورهای منطقه برای حل بحران، بهترین راهکار ممکن به نظر می‌رسد؛ چراکه می‌تواند مانع مداخلات فرامنطقه‌ای شود. علاوه بر این جمهوری اسلامی باید بیش از پیش به این میانجیگری توجه نشان دهد آن هم به دو دلیل؛ اول آنکه دود هرگونه تنش و جنگ میان پاکستان و طالبان به چشم تمام منطقه خواهد رفت. دوم آنکه این میانجیگری می‌تواند در خنثی‌سازی برخی تفرقه‌افکنی‌ها و شیطنت‌های فرامنطقه‌ای علیه جمهوری اسلامی مؤثر واقع شود؛ کما اینکه چندی پیش خبرگزاری دویچ‌وله آلمان، تیتر گزارش خود را به دست‌های پنهان ایران و هند در افزایش تنش میان اسلام‌آباد و کابل اختصاص داد، آن هم درحالی‌که در متن گزارش هیچ‌گونه شواهد و یا حتی استنادی در این زمینه مطرح نشده بود. با توجه به چنین مسائلی است که میانجیگری ایران می‌تواند در ایجاد ذهنیت همراهی و تلاش تهران برای رفع تنش و جلب اعتماد اسلام‌آباد و همچنین کابل، نقش اساسی ایفا کند.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.