جذابیت به چه قیمت؟

پژوهشی که در کشورمان روی دانش‌آموزان 12 تا 17ساله انجام شده، نشان داده است که تقریبا 49درصد از آنها (46درصد از پسران و 51درصد از دختران) سیگار کشیدنشان تحت‌تاثیر چهره‌های مشهوری بوده که در فیلم‌ها و نقش‌های جذاب، سیگار می‌کشیدند. در آمریکا نیز یک مطالعه بلندمدت نشان داده است دانش‌آموزان 11 تا 14ساله‌ای که صحنه‌های سیگار کشیدن در فیلم‌ها را زیاد دیده‌اند، در دوران نوجوانی 3برابر همسالان خود جذب سیگار شده‌اند.

جذب نوجوانان به 4 دلیل برای صنعت دخانیات، اهمیت استراتژیک دارد:

• اول اینکه بسیاری از سیگاری‌های بزرگسال پس از ابتلا به یک بیماری صعب‌العلاج سیگار را ترک می‌کنند؛
• دوم اینکه حدود 50درصد از بزرگسالانی که سال‌های متمادی سیگار کشیده‌اند، متعاقب ابتلا به بیماری‌های ناشی از دخانیات می‌میرند و نیمی از این مرگ‌ها در سال‌های میانه عمر (45 تا 54سالگی) اتفاق می‌افتد؛
• سوم اینکه نوجوانان خطرپذیرترند و بیشتر از بزرگسالان تحت تأثیر تبلیغات قرار می‌گیرند؛ و
• چهارم اینکه 90درصد سیگاری‌های قهار قبل از 18سالگی شروع به سیگار کشیدن می‌کنند.

برای همین است که صنعت دخانیات همیشه روی نوجوانان به عنوان سیگاری‌های جایگزین و مشتری‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری می‌کند و برای دستیابی به این بازار از انواع راهبردهای بازاریابی استفاده می‌کند.

مصرف دخانیات به طور میانگین 8 تا 10سال از طول عمر کم می‌کند ولی داستان سیگار به مرگ زودرس ختم نمی‌شود. بسیاری از سیگاری‌ها دچار بیماری‌هایی می‌شوند که کیفیت زندگی‌شان را به‌شدت کاهش می‌دهد. دخانیات عامل بروز 90درصد از سرطان‌های ریه، 80درصد از برونشیت‌های مزمن و 25درصد از سایر بیماری‌های ریوی است. غم‌انگیزتر اینکه دود سیگار فقط به چشم سیگاری‌ها نمی‌رود. از 6میلیون نفری که سالانه قربانی دخانیات می‌شوند، حدود 600هزار نفرشان غیرسیگاری‌هایی هستند که ناخواسته در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند.

قصه فقط قصه ایران نیست. سازمان بهداشت جهانی، نمایش جذاب سیگار در فیلم‌ها را «یک مشکل جهانی» می‌داند که «هم مشوق سیگار کشیدن نوجوانان است، هم تقویت‌کننده بازار دخانیات»؛ بازاری که اگرچه یک‌ونیم میلیارد مشتری در سراسر جهان دارد اما 84درصد مشتریان مستمرش - که مصرف روزانه دارند - در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند. به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود این صنعت تا سال 2030 میلادی، سالانه 8میلیون قربانی بگیرد که 80درصدشان ساکن کشورهای درحال‌توسعه‌اند. در ایران سالانه 55میلیارد نخ سیگار دود می‌شود و 30هزار میلیارد تومان به واسطه بیماری‌های ناشی از دخانیات به نظام سلامت تحمیل می‌شود.

این آمار و ارقام تکان‌دهنده را بعد از دیدن دو قسمت اول «گناه فرشته» فهرست کردم که بگویم متاسفانه این دوستان هم دارند به همان راهی می‌روند که «شهرزاد» و «یاغی» و «پوست شیر» رفتند. خوب‌ها را مثال می‌زنم چون جذابیت و مخاطبشان بیشتر است. و خطرشان هم. مخصوصا برای نوجوانانمان.

کاش فیلمنامه‌نویسان و بازیگرانمان قبل از نوشتن سناریوهای سیگارآلود یا بازی در صحنه‌های «سیگار به‌مثابه جذابیت»، یک‌بار این آمار و ارقام را از ذهن بگذرانند و از خودشان بپرسند: «جذابیت به چه قیمت؟!»

4747

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1856103