جزئیات تغییرات محتوای درسی دانش‌آموزان بعد از بیانات رهبر انقلاب
حجت‌الاسلام والمسلمین علی لطیفی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس درباره اقدامات این سازمان بعد از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره کتاب‌های درسی در روز 12 اردیبهشت امسال، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب، اولین نکته‌ای که نسبت به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بیان کردند این بود که اقدامات خوبی در سازمان انجام شده است و بنده به واسطه این نکته می‌خواهم به همکاران سازمان خدا قوت عرض کنم و این مسأله نشان‌دهنده این است که بخشی از تلاش‌هایی که انجام شده ناظر به نیاز و کاری بوده است که باید انجام می‌شد.
وی ادامه داد: نکته دیگری که رهبر معظم انقلاب اشاره کردند، مسأله شوق‌انگیز بودن کتاب‌های درسی است؛ کتاب‌های درسی باید به‌گونه‌ای تألیف شود که برای دانش‌آموزان شوق‌انگیز باشد و نکته دیگری که مطرح کردند پرداختن به مفاهیم و معرفی شخصیت‌ها و آنچه در زمینه میراث و تاریخ و تمدن ایران اسلامی در کتاب‌های درسی بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین لطیفی افزود: علی‌القاعده آنچه مربوط به اقدام و فعالیت باشد، در برنامه‌ریزی‌های سازمان باید مدنظر قرار گیرد. البته نسبت به معرفی شخصیت‌ها و سابقه فرهنگی و تمدنی آنها در کتاب‌های درسی در حال حاضر محتواهایی را داریم ولی تقویت خواهد شد.
وی با بیان اینکه مسأله دیگری که هم سال گذشته اشاره شد و هم امسال مطرح شد، مسأله نافع بودن محتوای آموزشی و اساسا نافع بودن محتوای درسی است، گفت: مسأله خیلی مهمی است ولی چون مسأله ساختاری است، راه‌حل آن در سطوح مختلف و مراحل کوتاه‌مدت و بلند مدت متفاوت است.
معاون وزیر آموزش و پرورش اضافه کرد: یک مواجهه، مواجهه بنیادین، اساسی و بلندمدت با این مسأله است که اصلاح در ساختار کلی برنامه درسی است؛ اصلاحی از جنس تحول نه از جنس تغییر؛ که خب از سال گذشته فرایند خیلی مفصلی را با عنوان طرحواره اجرای برنامه درسی در سطح مدرسه شروع کردیم و هدف اصلی‌اش، این است که بتواند محتوای آموزشی و برنامه درسی را که ساختار و چارچوب کلی شکل‌دهنده به کتاب‌ها هست را تغییر دهد؛ به‌گونه‌ای که متناسب با نیازهای دانش‌آموزان، متناسب با نیازهای جامعه و متناسب با تحولاتی که در این مدت اتفاق افتاده، باشد.
وی اضافه کرد: در کنار این پروژه اصلی که انجام دادیم، یک سری از اصلاحات و تغییرات موردی را در کتاب‌ها داشتیم که مبتنی بر حوزه‌های نیاز و ضرورت است مثل مسأله سواد رسانه‌ای یا مسأله جمعیت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین لطیفی اظهار کرد: این کلیت اقداماتی است که در سال گذشته انجام شد اما کماکان تأکید بنده بر بخش اول است یعنی ما قطعا برای اینکه محتوای آموزشی و درسی را بتوانیم تا آنجایی که ممکن است متناسب با نیاز دانش‌آموزان در نظر بگیریم، تغییراتی را باید در زیست‌بوم آموزش و پرورش به صورت کلی انجام دهیم.
وی افزود: باید شرایطی را فراهم کنیم که در سطح منطقه و مدرسه بتوانیم محتواهای متنوعی را داشته باشیم نه اینکه فقط یک کتاب را به صورت متمرکز در تهران تولید کنیم و انتظار داشته باشیم که هم در روستا، هم در یک کلانشهر و هم در شهرستان همه از این یک کتاب استفاده کنند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: باید چارچوب‌ها و استانداردهایی بگذاریم و بر اساس آن چارچوب‌ها، مشارکت پذیری داشته باشیم و به تولید مواد و منابع آموزشی متنوع بپدازیم. باید دست مدرسه و معلم را از موارد و منابعی که به تناسب نیازش بتواند انتخاب کند البته در قالب چارچوب‌ها باز بگذاریم.
وی افزود: برنامه‌ریزی برای این فرایند در سازمان شروع شده است و امیدواریم بتوانیم بر اساس زمان‌بندی که مشخص شده است از سال آینده اولین گام از این فرایند را به صورت عملی شاهد باشیم.
به گزارش فارس، رهبر معظم انقلاب روز 12 اردیبهشت امسال در جمع معلمان در بخشی از بیانات‌شان درباره کتاب‌های درسی، فرمودند: «یک مطلب دیگری که باز این هم مهم است، مسأله کتاب‌های درسی است. خب در این سال‌ها سفارش‌های زیادی در این زمینه شده، تأثیراتی هم داشته، کارهای خوبی هم در کتاب‌ها انجام گرفته، لکن آن توقعی که انسان از کتاب درسی دارد این است که کتاب درسی باید سرشار باشد از مشوق‌های نسل جوان؛ یعنی کتاب درسی باید نسل جوان را که کتاب را می‌خواند، سر شوق بیاورد. نوع تألیف کتاب در هر رشته‌ای [باشد] فرق نمیکند؛ چه در رشته‌های علوم انسانی، چه در رشته‌های علوم ریاضی یا طبیعی باید جوری باشد که دانش‌آموز را سر شوق بیاورد. البته معلم هم نقش دارد؛ در این زمینه که دانش‌آموز را سر شوق بیاورد، کیفیت معلم و رفتار معلم نقش دارد، اما کتاب می‌تواند نقش زیادی در این زمینه ایفا کند.
مفاهیم اسلامی در کتاب‌ها بیاید؛ همان‌طور که عرض کردم، اینها می‌تواند در همه رشته‌های درسی بیاید، منتها به‌تناسب؛ در کتاب رشته علوم انسانی یک جور، مثلاً در کتاب رشته علوم طبیعی یک جور دیگر، اما می‌تواند بیاید؛ هم مفاهیم اسلامی، هم مفاخر اسلامی و ایرانی. در کتاب‌های علمی، مفاخر ایرانی معرفی بشوند. ما یک روزی سردمدار علم در همه دنیا بودیم. من از افراد مطلع شنیدم که گفتند تا چند سال قبل از این مثلاً تا ده بیست سال یا سی سال پیش؛ حالا من دقیق نمی‌توانم بگویم کتاب قانون ابن‌سینا در مراکز علمی مهم اروپا مطرح بوده و ترجمه شده بود. آن زمان که به من گفتند، کتاب قانون که ابن‌سینا آن را عربی نوشته، به فارسی ترجمه نشده بود، [در حالی که] به زبان‌های اروپایی، انگلیسی، فرانسه ترجمه شده بود. بعد البته ترجمه شد؛ یک مترجم بسیار خوبی زحمت کشید و انصافاً ترجمه بسیار عالی‌ای از قانون تهیه شده که بنده دارم. یعنی این‌جوری است؛ ما مفاخر علمی را معرفی کنیم به جوانهایمان، اکتشافات علمی اینها را معرفی کنیم. در تاریخ علمی دنیا به وسیله ایرانی‌ها کارهای بزرگی انجام گرفته؛ اینها را به جوانهایمان بگوییم؛ این تشویق می‌کند او را، سر شوق می‌آورد. و البته شیوه کتاب‌نویسی هم بایستی جذاب باشد، به‌روز باشد، مبتکرانه باشد. حالا اینکه میگویند زمانه تغییر کرده و تغییر می‌کند که بنده هم قبول دارم بعضی‌ها که میگویند زمانه تغییر می‌کند، مرادشان این است که اصول تغییر کند. اتفاقاً اصول تغییر نمیکند؛ اصول در طول قرن‌های متمادی [تغییر پیدا نمیکند]. اصل عدالت از اول دنیا تا حالا به عنوان یک اصل معتبر وجود داشته؛ آن [اصل] که تغییر پیدا نمیکند؛ اصل انصاف همین‌جور، اصل محبت همین‌جور؛ اصول تغییر پیدا نمیکند. آنچه تغییر پیدا می‌کند همین روبناها است؛ یکی‌اش همین است: شیوه لباس پوشیدن، شیوه درس خواندن، شیوه کتاب نوشتن، شیوه مقاله نوشتن، شیوه شعر گفتن؛ اینها تغییر پیدا می‌کند. کتاب را به شیوه جدید [بنویسید]».