جهش تولید کشاورزی گلستان با زهکشی شوره‌زارها

یک سوم جمعیت گلستان در بخش های شمالی این استان و در منطقه نیمه خشک زندگی می کنند که زمین های این خطه به سبب نوع بافت خاک و شوری، از امکان کشت اقتصادی برخوردار نیست و با وجود نیروی کار فراوان و کافی، زراعت در این زمین ها صرفه اقتصادی ندارد.

نتیجه درآمد اندک از این اراضی شوره زار، دست کشیدن از کشاورزی و در بسیاری موارد مهاجرت روستاییان به خصوص جوانان به شهر و استان های اطراف است.

افزودن شدن بر تعداد بیکاران و ضرورت حمایت از مرزنشینان سبب شد تا تلاش برای بهبود کیفیت خاک و افزایش بهره وری در این اراضی مورد توجه دولت‌مردان قرار بگیرد و در نهایت زهکشی 280 هزار هکتار از اراضی شمال گلستان در سفر هیات دولت به این استان مصوب و در اندک زمانی پس از تصویب، اجرای آن آغاز شد.

موفقیت در نتیجه گیری اجرای طرح زهکشی در بخشی از زمین های شمال گلستان، باعث شد تا از سال قبل، پوشش کامل زهکشی زمین های شوره زار در دستور کار کارگروه های مرتبط در استان قرار گرفته و در کارگروه اقتصاد مقاومتی هم مصوبه ای برای شتاب بخشیدن به اجرای آن ابلاغ شود.

در همین راستا دولت در آذرماه سال گذشته برای سرعت بخشیدن به ادامه عملیات زهکشی زمین های شمال استان تفاهم نامه ای با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا برای اجرای طرح زهکشی در 100 هزار هکتار به امضا رساند و در سال جاری نیز بر اساس دستور رییس جمهوری قرار شد 10 هزار میلیارد ریال به صورت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای برای زهکشی دشت گمیشان در اختیار گلستان قرار بگیرد تا با هماهنگی و نظارت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت بحران کشور هزینه شود.

معاون رییس جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه در سفر بهمن ماه پارسال به گلستان با بیان اینکه توان افزایش ظرفیت زهکشی اراضی شوره‌زار این استان وجود دارد، بر لزوم اولویت‌بندی این اراضی برای اجرای طرح تاکید کرد.

محمدباقر نوبخت اظهار داشت: اجرای این طرح گام موثری برای افزایش کیفیت این اراضی، کمک به کشاورزی و جلوگیری از سیلاب در استان است.

استاندار گلستان با اشاره به اثر بخشی مشهود زهکشی در بازدهی اراضی شوره‌زار این استان گفت که تولید محصولات زراعی در برخی مناطق با اجرای عملیات زهکشی تا 4 برابر بیشتر شد.

هادی حق شناس گفت: تکمیل پروژه زهکشی 50 تا 70 هزار هکتار از اراضی این مناطق، زمینه ساز تحقق عملی جهش تولید در این منطقه محروم بوده و تاثیر این طرح بر سفره زارعان و کشاورزان منطقه ملموس خواهد بود.

وی گفت که قبل از دولت دهم از مجموع 280 هزار هکتار اراضی شوره‌زار گلستان فقط 4 هزار هکتار دارای زهکشی بود.

سرپرست شرکت آب منطقه‌ای گلستان هم گفت: زهکشی 280 هزار هکتار اراضی شمال استان نیازمند تخصیص بهنگام اعتبار است.

سیدمحسن حسینی اظهار داشت: برآورد اولیه برای این پروژه چهار هزار و 800 میلیارد ریال بود که تاکنون هزار و 500 میلیارد ریال اعتبار تخصیص یافت.

قدرت الله عابدی رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گلستان نیز گفت: زهکشی اراضی شمال گلستان به عنوان گسترده ترین پروژه اصلاح خاک شمال کشور تا پایان دولت در سطح 140 هزار هکتار به بهره برداری خواهد رسید.

یحیی خدیور از کشاورزان روستای چارقلی گمیشان هم با اشاره به نقش موثر اجرای طرح زهکشی در افزایش تولید کشاورزان این روستا گفت: با پیاده کردن این طرح در 2 سال اخیر قابلیت کاشت در اراضی روستا بیشتر شده و در سالجاری از هر 12 هکتار زمین جو 25 تن جو برداشت کردیم.

وی افزود: هر چند بارندگی فصل کاشت اندک بود اما به برکت زهکشی زمین و در ادامه بارش های بهاری، محصول خوبی از اراضی این روستا برداشت شد.

تاج‌دردی ایری‌توماج از کشاورزان سقرتپه آق‌قلا نیز گفت: در سال‌های قبل با وجود استفاده زیاد از کود، محصول زیادی برداشت نمی کردیم اما امسال با وجود خشکسالی هنگام کاشت، محصول برداشت شده 50 درصد بیشتر از سال قبل است که یقینا اجرای طرح زهکشی در افزایش تولید موثر بود.

روح الله کرمی از کارشناسان کشاورزی نیز در خصوص این طرح گفت: زهکشی اراضی شمالی گلستان علاوه بر بهبود بهره‌وری برای کشاورزان روش قابل تقدیری برای جلوگیری از بروز سیل دوباره در استان است

وی بیان کرد: به زیر کشت بردن اراضی جدید، زودتر گرم شدن خاک در فصل بهار، شروع زودتر عملیات کشاورزی، کنترل فرسایش، کنترل و مهار سیل، کیفیت و کمیت بهتر محصولات و توسعه روستا و امنیت غذایی از جمله مزایای مهم اجرای طرح زهکشی است.

وی ادامه داد: با اجرای طرح شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی، متوسط برداشت محصولات کشاورزی این مناطق حداقل 2 برابر افزایش خواهد یافت و علاوه بر آن امکان کشت دوم نیز برای کشاورزان و بهره برداران فراهم خواهد شد.

پایان اجرای طرح زهکشی اراضی شمالی استان گلستان علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی زارعان منطقه موجب جهش تولید در حوزه محصولات استراتژیک مانند گندم و جو خواهد شد.

در کشاورزی هدف از زهکشی، فراهم کردن محیطی مناسب برای رشد ریشه گیاه از لحاظ تهویه و شوری است ولی در تعریفی جامع تر، زهکشی به معنی خارج شدن طبیعی یا مصنوعی آب مازاد از یک منطقه است.

کنترل و جلوگیری از شور شدن زمین، کنترل و جلوگیری از ماندابی شدن، کنترل فرسایش، کنترل و مهار سیل، حفاظت محیط زیست، سلامت عمومی و بهداشت، جلوگیری از راکد شدن آب و ایجاد بوی تعفن و نامطبوع در محیط مزرعه، به زیر کشت بردن اراضی جدید، زودتر گرم شدن خاک در فصل بهار، شروع زودتر عملیات کشاورزی، کیفیت و کمیت بهتر محصولات، حفاظت از ابنیه و تاسیسات عمومی و توسعه روستایی و امنیت غذایی از جمله مزایای مهم اجرای طرح زهکشی است.

گلستان نیازمند 460 هزار هکتار زهکشی است که 280 هزار هکتار آن در اولویت اول قرار دارد.

• وزارت جهاد کشاورزی
• آق قلا
• گمیشان