حرکت کشاورزی از واردات‌محوری هشت‌ساله به سمت تولید
تهران - ایرنا - ایران علاوه بر تامین کافی کالاهای اساسی در یک سال اخیر با جهش تولیدات نیز مواجه بود در حالی که جهان با کمبود مواد غذایی روبرو شد.
به گزارش ایرنا، دولت سیزدهم در طول یکسال سکان داری خود در بخش کشاورزی توانست هم موجب افزایش تولیدات داخلی شود و هم با حذف رانت ارز 4200 از هدررفت منابع کشور جلوگیری کند.
افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، کشت قراردادی گندم، افزایش تولید و خرید تضمینی گندم، توسعه و احداث 750 هکتار گلخانه جدید، تامین کامل کود و بذر مورد نیاز کشت پاییزه سال زراعی 1400 - 1401، تامین و تحویل بیش از 21 هزار انواع تراکتور باغی و زارعی به کشاورزان از جمله اقدامات یک سال اخیر دولت در بخش کشاورزی به شمار می‌رود.
همچنین می‌توان به توزیع 3 میلیون تن نهاده دامی بین روستاییان و عشایر، توسعه کشت دیم در 5.2 میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور، اجرا و پیاده سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی با توسعه کشاورزی قراردادی، تامین سرمایه درگردش واحدهای تولیدی مشمول طرح مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه، دانش بنیان سازی بخش کشاورزی، تکمیل ذخایر راهبردی کالاهای اساسی، مجوزهای کسب و کارهای کشاورزی، توزیع اینترنتی 10 درصد از اقلام پرمصرف سبد خوراکی خانوار، توسعه دیپلماسی کشاورزی و اختصاص دامدار کارت به دامداران برای تامین سرمایه درگردش نیز اشاره کرد.
در ادامه به گزیده‌ای از اقدامات دولت سیزدهم در حوزه کشاورزی پرداخته‌ایم:
افزایش قیمت خرید تضمینی گندم
گندم ازجمله مهمترین محصولات استراتژیک زراعی محسوب می‌شود که تولید کافی آن نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد. درهمین راستا و باتوجه به اهمیت موضوع و براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، افزایش 130 درصدی قیمت خرید تضمینی گندم در راستای حمایت از گندم‌کاران و دستیابی به خودکفایی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت.
میانگین افزایش قیمت خرید تضمینی گندم در سال‌های 93 الی 99 به طور متوسط افزایش 16.5 درصد بوده است.
کشت قراردادی گندم
وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم علاوه بر افزایش مناسب قیمت خرید تضمینی گندم، کشت قراردادی این محصول راهبردی را در 250 هزار هکتار از اراضی زراعی کشور آغاز کرده است. در نظام بهره‌برداری مذکور، نهاده‌های پایه تولید (بذر، کود، سم، آموزش و بیمه) توسط دولت در اختیار کشاورز قرار می‌گیرد و محصول گندم کشاورز نیز خرید تضمینی می‌شود.
کشت قراردادی گندم برای اولین بار در کشور درحال انجام است بنابراین شاخص مقایسه‌ای برای آن وجود ندارد.
افزایش تولید و خرید تضمینی گندم
در سال زراعی گذشته (سال اول دولت سیزدهم) به واسطه کاهش 45 درصدی قیمت انواع کودهای شیمیایی، افزایش 130 درصدی قیمت خرید تضمینی گندم و اجرای کشاورزی قراردادی، میزان تولید و خرید تضمینی گندم به ترتیب 11 میلیون 500 هزار تن بوده است و خرید تضمینی گندم تا پایان تیرماه 1401 به 6 میلیون رسیده است. پیش‌بینی می‌شود تا پایان فصل برداشت میزان خرید تضمینی گندم به 7 میلیون تن افزایش یابد.
میزان تولید و خرید تضمینی گندم در سال زراعی سال آخر دولت دوازدهم به ترتیب 7 میلیون و 4 میلیون 500 هزار تن بوده است.
توسعه و احداث 750 هکتار گلخانه جدید
کشت گلخانه‌ای روشی مؤثری برای کاشت و برداشت مقادیر زیادی میوه و سبزیجات در تمام طول سال می‌باشد. این نوع کشت همواره با بازدهی بالای محصول، کاهش ضایعات، کنترل آفات و محافظت در برابر پدیده‌های جوی همراه است. بر این اساس در یک سال گذشته، توسعه کشت گلخانه‌ای به عنوان روشی مکمل در کنار کشت در فضای آزاد با احداث 750 هکتار گلخانه جدید در دستور کار قرار گرفته است.
میانگین احداث گلخانه در سال های گذشته کمتر 500 هکتار بوده است.
تامین کامل کود و بذر مورد نیاز کشت پاییزه سال زراعی 1401-1400
وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی 1400-1401 از تمام ظرفیتهای خود برای تامین کود و بذر یارانهای مورد نیاز کشاورزان استفاده و در مدت زمان کوتاهی تمام کود مورد نیاز کشاورزان را تامین و در اختیار آن‌ها قرار داد.
در سال‌های گذشته میزان تامین کود و بذر یارانهای کمتر از 50 درصد نیاز واقعی بوده است.
تامین و تحویل بیش از 21 هزار انواع تراکتور باغی و زراعی به کشاورزان
ارتقاء ضریب مکانیزاسیون باغی و زراعی بخش کشاورزی ازجمله مهمترین پیشنیازهای افزایش بهره‌وری و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی است.
باتوجه به اهمیت موضوع در یک سال گذشته بیش از 17 هزار انواع تراکتور باغی و زراعی به کشاورزان تحویل داده شده است
تامین و تحویل تراکتور در سال‌های گذشته کمتر از 17 هزار دستگاه بوده است..
معرفی بیش از 50 رقم بذری سازگار با خشکی پرمحصول
ازجمله دیگر اقدامات وزارت جهاد کشاورزی در یک سال گذشته معرفی بیش از 50 رقم بذری (زراعی، باغی) مقام به خشکی و پر محصول بوده است. اقدام مذکور قدمی در راستای افزایش بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی، کاهش وابستگی به واردات و دستیابی به خودکفایی می باشد.
معرفی ارقام جدید بذری در دولت های گذشته نیز وجود داشته است. در دولت سیزدهم این مهم با تاکید ویژه‌ای درحال پیگیری و انجام است.
توسعه کشت دیم در 5.2 میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور
کشت دیم مبنا و یکی از مهمترین پایه‌های تولیدات محصولات زراعی در کشورهای مختلف دنیا می‌باشد و بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است.
باتوجه به اهمیت موضوع، همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم، کارگروهی در راستای افزایش سطح زیر کشت دیم ایجاد و طرح جهش تولید دیم در 15 استان به وسعت 2 میلیون 600 هزار هکتار از اراضی کشور هدف‌گذاری شد. درحال حاضر نیز براساس تفاهم نامه اردیبهشت 1401 وزارت جهاد کشاورزی با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) توسعه این کشت در 5.2 میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور (تمام استان‌های دارای ظرفیت) آغاز شده است.
در دولت‌های گذشته هیچگونه برنامه و طرح مدونی برای توسعه کشت دیم وجود نداشته است.
اجراء و پیاده‌سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی با توسعه کشاورزی قراردادی
عدم اجرای الگوی کشت و کشت سلیقه‌ای محصولات کشاورزی ازجمله مهمترین مشکلات بخش کشاورزی در چند دهه اخیر بوده است. درهمین راستا و با توجه به اهمیت موضوع، حرکت به سمت اجرایی شدن الگوی کشت بواسطه توسعه کشاورزی قراردادی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. درحال حاضر کشت قراردادی گندم در 250 و برنج در 60 هزار هکتار از اراضی کشور درحال انجام است. با برنامه‌ریزی های صورت گرفته تا پایان سال 1402 بیش از 50 درصد از اراضی کشاورزی ایران دارای برنامه و الگوی کشت هدفمند می‌شوند.
در دولت‌های گذشته هیچگونه برنامه و طرح مدونی در این خصوص وجود نداشته است.
تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی مشمول طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه
افزایش هزینه‌های تولیدی، تولیدکنندگان مشمول طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌های بخش کشاورزی همواره یکی از مهمترین مسائل پیش روی طرح مذکور بوده که خوشبختانه با عملکرد مثبت وزارت جهاد کشاورزی درحال مدیریت است. درهمین راستا، بنابر پیشنهاد وزیر محترم جهاد کشاورزی و موافقت شورای پول و اعتبار 20 هزار میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش واحدهای تولیدی با نرخ سود 10، 15 و 18 درصد جذب و درحال پرداخت به تولیدکنندگان مرغ گوشتی، تخم مرغ، دام صنعتی و پرواری، واردکنندگان کالاهای اساسی، کارخانجات صنایع لبنی و... توسط بانک کشاورزی می باشد.
رایزنی با بانک مرکزی برای تخفیف دیون گذشته تولیدکنندگان مشمول طرح، امهال 3 الی 6 ماهه وام‌های جاری واحدهای تولیدی مشمول و تشکیل کمیته‌ای برای ارزیابی مجدد و بروزرسانی وثایق واحدهای تولیدی مشمول ازجمله دیگر اقدامات وزارت جهاد کشاورزی دراین زمینه بوده است.
در دولت‌های گذشته هیچگونه برنامه و طرح مدونی در این خصوص وجود نداشته است.
برنامه‌ریزی برای خودکفایی 50 درصدی در تولید دانه‌های روغنی
خوداتکایی در تامین دانه‌های روغنی به دلیل وابستگی 90درصدی این محصول به واردات دارای اهمیت بسیار بالایی است. در همین راستا، وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم با اصلاح و تقویت برنامه‌ای 10 ساله «خوداتکایی دانه‌های روغنی» حمایت ویژه از تولید محصولات کلزا، سویا، گلرنگ، آفتابگردان و کنجد را در دستور کار قرار داده است.
افزایش قیمت هر کیلو دانه روغنی کلزا از 11000تومان سال گذشته به 22 هزار 500 تومان در سال زراعی جدید (افزایش 100 درصدی) نشان دهنده حمایت ویژه وزارت جهاد کشاورزی از تولید دانه‌های روغنی می‌باشد.
میانگین افزایش قیمت خرید تضمینی دانه‌های روغنی در سال‌های گذشته کمتر از 30 درصد بوده است.
اصلاح قیمت چغندر قند با هدف حمایت از تولید
در راستای اهمیت تولید و خوداتکایی در تولید شکر قیمت خرید تضمینی چغندر براساس سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری با افزایش 37 درصدی نسبت به سال گذشته، 1700 تومان در سال زراعی (1401-1400) برای هر کیلو تعیین شد. علاوه بر این در راستای کاهش هزینه های چغندر کاران، مقرر گردید به ترتیب 300 و 400 تومان در هر کیلو برای کشت‌های پاییزه و بهاره چغندر به عنوان کمک هزینه حمل به قیمت خرید تضمینی اضافه شود (به عبارتی کمک هزینه حمل چغندر در کشت‌های پاییزه و بهاره به طور میانگین نسبت به سال زراعی گذشته افزایش 40 درصدی داشته است).
میانگین افزایش قیمت خرید تضمینی چغندر قند در سال‌های گذشته کمتر از 20 درصد بوده است.
در واقع بخشی از اقدامات دولت سیزدهم در بخش زراعی موجب شد امسال تولید و خرید گندم کشور بیش از 7 میلیون تن برآورد شود این درحالیست که سال گذشته میزان خرید گندم نزدیک 4.5 میلیون تن بوده است که افزایش قابل توجه تولید را با توجه به استمرار خشکسالی ها نشان می دهد.