خالص سازی؛ واژه کلیدی در تکذیبیه علی لاریجانی / چاره دیگر کدام است؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - تکذیبیه علی لاریجانی رییس پیشین مجلس شوای اسلامی و کاندیدای تأیید صلاحیت نشده انتخابات ریاست جمهوری 1400 درباره خبر اختصاصی خبرگزاری تسنیم (ارایه لیست در انتخابات) اگرچه کوتاه است اما هم از حیث الفاظ و ادبیات آن و هم گزاره پایانی قابل‌تأمل است:

«خبر اختصاصی خبرگزاری وسیع تسنیم درباره ارایه لیست در انتخابات مصداق این گزاره است: "خسن و خسین هر سه خواهران مغاویه‌اند". نه بحثی درباره حرکت انتخاباتی در میان است و نه ارایه لیست سراسری و نه رایزنی با دیگران صورت پذیرفته. لذا بدین وسیله از جریان خالص سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش برادران بتوان رقابت صنعی ایجاد کرد. مُلک را چاره ای دیگر نیاز است». درباره این متن کوتاه چند نکته را می توان یادآور شد:

1. این نخستین بار است که از یک رسانه اعم از نشریه یا خبرگزاری با صفت «وسیع» یاد می‌شود. معمولا در خطاب‌ها از کلمه» وزین «استفاده می کنند. تا جایی که صادق زیبا کلام در واکنش به تندترین مطالب کیهان هم از این وزین غافل نمی شود!

در ادبیات رسانه‌ای ایران از خبرگزاری تسنیم به عنوان «خبرگزاری اصول گرا» نام برده می‌شود و رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور بر انتساب به یک نهاد مهم تاکید دارند. دفتر آقای لاریجانی اما نه می‌توانسته اولی را به کار برد (چون لاریجانی هم خود را اصول‌گرا می‌داند) و نه دومی را هم به خاطر سوابق او در آن نهاد و هم پرهیز از واژگان مشترک.

اشتغالات ذهنی فلسفی به اضافه بالیدن در محیط های مذهبی نجف و قم و خانواده‌های روحانی سبب شده او از برخی کلمات عربی بیشتر استفاده کند و از فرط به کار‌گیری وارد ادبیات سیاسی شوند. «موقف» و «رصد» در این زمره‌اند و شاید «وسیع» هم چنین شود. البته بعید است بار مثبت را مد نظر داشته باشد چرا که از آن ضرب‌المثل برای دروغ دانستن استفاده می‌شود و متن طعنه‌آمیز است و طی 10 سال ریاست بر رسانه رسمی با آن وسعت و تعداد پرسنل و دایره مخاطبان در آن زمان (و نه حالا که به شدت ریزش کرده) صفت وسیع را به کار نمی‌برد.

2. تعبیر خالص‌سازی مهم است خاصه این که نزدیک‌ترین چهره رسانه‌ای به او که در دوران دبیری شورای عالی امنیت ملی معاونت رسانه‌ای لاریجانی را بر عهده داشت این خالص‌سازی را توضیح داده است.

حسین انتظامی نوشته است: «خالص‌سازی، کشف تندروهای امروز نیست. فتنه خوارج، مک کارتیسم، برآمدن هیتلر، تصفیه های خونین استالین و نمونه های متعدد در اروپای شرقی. بعد از بهار پراگ نیمی از اعضای حزب کمونیست چکسلواکی پاک‌ساز‌ی شدند چون اصطلاحا نامطمئن بودند.»

3. علی لاریجانی به صراحت اعلام می‌کند در «رقابت تصنعی» شرکت نخواهد کرد و تلاش برای القای اخباری از این دست را «شیوه برادران» برای رقابت تصنعی دانسته است.

4. جمله پایانی اما مهم است: این که مُلک را چاره دیگری نیاز است. این را کسی می‌گوید که 12 سال بر کرسی ریاست مجلس شورای اسلامی و 10 سال بر ریاست صدا و سیما نشسته بود.

5. علی لاریجانی یا دفتر او البته آن چاره دیگر را بازنگفته‌اند. چرا که نه از جنس همه‌پرسی‌خواهان براندازاست، نه می تواند همه‌پرسی‌یی از جنس آنچه میر حسین موسوی خواسته را تکرار کند و نه حتی رفراندوم مد نظر حسن روحانی که در اصل 59 قانون اساسی آمده را. نگفته چاره چیست اما گفته رقابت تصنعی چاره نیست.

6. علی لاریجانی در مقطع لیسانس در دانشگاه شریف ریاضی خوانده و اگرچه تحصیلات بعدی او با فلسفه مرتبط است اما نگاه او به سیاست از منظر ریاضیات (‌حل مساله) است. او سال‌ها پیش گفته بود: «سیاست مثل ریاضی است. به آن باید حمله کرد و حل کرد. نه این که دور آن بچرخید و بال‌بال بزنید». با این حساب ترجیح می دهد حمله و حل کند نه آن که دور آن بچرخد و بال‌بال بزند. نقشی که خالص‌سازان برای او تعریف کرده‌اند.

شهر سالمندان در چین؛ جوان‌ها از این شهر رفته‌اند (فیلم)

سازها و نواهایی که موزه ای می شوند؛ چگور ثبت ملی شد اما صدایش زنده می‌ماند؟ (فیلم)