خطبه غدیر (5) | اوصاف عهدشکنان غدیر در بیان پیامبر (ص)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خطبه غدیر از معتبرترین اسناد حدیثی است که شیعه و سنی در آن اتفاق نظر دارند. هرچند این خطبه با اختلافات متنی در منابع دیده می‌شود، اما اساسی‌ترین نکات این خطبه یعنی فرازهای مربوط به انتصاب رسمی امیرالمؤمنین علیه‌السلام به عنوان ولی و خلیفه رسول الله صلی الله علیه و آله و نیز تصریح بر امامت علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام در منابع دیده می‌شود.

در شماره‌های قبل به بخش‌هایی از حدیث امام باقر علیه‌السلام مربوط به خطبه غدیر اشاره شد. در ادامه این روایت می‌خوانیم:

مَعَاشِرَ النَاسِ مَا قَصَرتُ فِی تَبلِیغِ مَا أَنزَلَ اللَهُ تَعَالَی اِلَیَ وَ أَنَا مُبَیِن لَکُم سَبَبَ نُزُولِ هَذِهِ الآیَهِ اِنَ جَبرَئِیلَ ع هَبَطَ اِلَیَ مِرَاراً ثَلَاثاً یَأمُرُنِی عَنِ السَلَامِ رَبِی وَ هُوَ السَلَامُ أَن أَقُومَ فِی هَذَا المَشهَدِ فَأُعلِمَ کُلَ أَبیَضَ وَ أَسوَدَ أَنَ عَلِیَ بنَ أَبِی طَالِب ع أَخِی وَ وَصِیِی وَ خَلِیفَتِی وَ الاِمَامُ مِن بَعدِی الَذِی مَحَلُهُ مِنِی مَحَلُ هَارُونَ مِن مُوسَی اِلَا أَنَهُ لَا نَبِیَ بَعدِی وَ هُوَ وَلِیُکُم مِن بَعدِ اللَهِ وَ رَسُولِهِ وَ قَد أَنزَلَ اللَهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَیَ بِذَلِکَ آیَهً مِن کِتَابِهِ اِنَما وَلِیُکُمُ اللَهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَذِینَ آمَنُوا الَذِینَ یُقِیمُونَ الصَلاهَ وَ یُؤتُونَ الزَکاهَ وَ هُم راکِعُونَ وَ عَلِیُ بنُ أَبِی طَالِب ع أَقَامَ الصَلَاهَ وَ آتَی الزَکَاهَ وَ هُوَ رَاکِع یُرِیدُ اللَهَ عَزَ وَ جَلَ فِی کُلِ حَال (پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود) ای گروه مردم، من در رساندن آنچه خداوند بر من نازل کرده کوتاهی نکردم و من برای شما سبب نزول این آیه (آیه ابلاغ) را بیان می‌کنم. بدانید که جبرئیل سه بار به حضور من آمد و از سوی پروردگار من که او خود سلام است به من امر کرد که در چنین اجتماعی بپا خیزم و به همه افراد، سپید و سیاه، اعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر و وصی و جانشین و امام بعد از من است کسی که جایگاه او نزد من، مانند جایگاه هارون نسبت به موسی است جز اینکه پس از من پیامبری نیست. و پس از خدا و رسول خدا او ولی شماست و خداوند تبارک و تعالی در این مورد آیه‌ای از کتابش را بر من نازل کرده که: همانا و به تحقیق ولی شما خدا و رسول خدا و کسانی هستند که ایمان آورده و نماز را اقامه می‌کنند و در حالی که در رکوع هستند زکات می‌دهند. و علی بن ابی طالب نماز را اقامه کرد و در حالی که در رکوع بود زکات داد و در همه حال فقط خدای عز و جل را اراده می‌کند.

در این فراز تصریح شده که امیرالمؤمنین علیه‌السلام به عنوان وصی، خلیفه و امام پس از رسول الله صلی الله علیه و آله است و برای جلوگیری از کج‌فهمی امت، تأکید بر جایگاه هارون نسبت به موسای نبی می‌کنند. اتفاقاً هارون هم خلیفه موسی علیه‌السلام بود. در همین راستا می‌فرماید او پس از خداوند و رسولش، ولی شماست؛ یعنی ولایت ایشان در طول ولایت خدا و رسول‌الله است. در این باره برای تأکید بیشتر، اشاره به آیه ولایت کرده، می‌فرماید «همان گونه که خداوند تبارک و تعالی بر من این آیه را نازل کرد «اِنَما وَلِیُکُمُ اللَهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَذِینَ آمَنُوا الَذِینَ یُقِیمُونَ الصَلاهَ وَ یُؤتُونَ الزَکاهَ وَ هُم راکِعُونَ»؛ همانا ولی شما، الله، رسولش و کسانی هستند که ایمان آوردند؛ همان‌ها که اقامه صلات می‌کنند و در حال رکوع زکات می‌دهند.

بعد رسول خدا صلی الله علیه و آله برای تأکید چند باره ادامه می‌دهند فَاعلَمُوا مَعَاشِرَ النَاسِ أَنَ اللَهَ قَد نَصَبَهُ لَکُم وَلِیاً وَ اِمَاماً مُفتَرَضاً طَاعَتُهُ عَلَی المُهَاجِرِینَ وَ الأَنصَارِ وَ عَلَی التَابِعِینَ لَهُم بِاِحسَان وَ عَلَی البَادِی وَ الحَاضِرِ وَ عَلَی الأَعجَمِیِ وَ العَرَبِیِ وَ الحُرِ وَ المَملُوکِ وَ الصَغِیرِ وَ الکَبِیرِ وَ عَلَی الأَبیَضِ وَ الأَسوَدِ وَ عَلَی کُلِ مُوَحِد؛ مَاض حُکمُهُ جَائِز قَولُهُ نَافِذ أَمرُهُ، مَلعُون مَن خَالَفَهُ، مَرحُوم مَن تَبِعَهُ، مُؤمِن مَن صَدَقَهُ؛ قَد غَفَرَ اللَهُ لَهُ وَ لِمَن سَمِعَ مِنهُ وَ أَطَاعَ لَهُ؛ ای گروه مردم، بدانید که خداوند علی را برای شما به منصب ولایت و امامت منصوب کرده است؛ اطاعت از او بر همه‌ی مهاجران و انصار و تابعین و صحرانشینان و شهرنشینان و بر عجم و عرب و آزاده و برده و کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و بر هر اهل توحیدی واجب است. حکم او اجرا شونده، کلامش جاری و مورد عمل، و امرش نافذ است. هر کس با او مخالفت کند، ملعون است؛ هر که از او پیروی کند، مورد رحمت است؛ و هر کس او را تصدیق کند، مؤمن است؛ خداوند او را و هر که را که از او حرف‌شنوی و اطاعت کند، آمرزیده است.

با توجه به این تأکیدات مکرری که رسول خدا صلی الله علیه و آله نسبت به سر تسلیم نهادن بر امامت و ولایت و خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام داشتند، اندک‌مدتی پس از فوت خاتم‌الأنبیاء، امت اسلام عهد خود را همچون بنی‌اسرائیل نسبت به موسای نبی علیه‌السلام شکست و بلکه رفتاری شنیع‌تر از بنی‌اسرائیل با اهل بیتِ پیامبر خویش پیش گرفت تا حدی که دست امیر مؤمنان را بستند تا با زور شمشیر از ایشان بیعت بگیرند.

انتهای‌پیام /