خلاقیت یعنی رضا ژیان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اگر به «محله بروبیا» و «خودرو تهران 11» و «زیربازارچه» تلویزیون و در سینما هم به «مومیایی» نگاهی بیندازیم حتماً نامِ رضا ژیان به چشم می‌خورد. هنرمندی که فقط بازیگر و کارگردان نبود بلکه با خودش ایده و خلاقیت را به پرده نقره‌ای و قاب جعبه جادو می‌آورد. نکته‌ای که حسین فردرو درباره‌اش می‌گوید و حمید جبلی در فراغش حسرت می‌خورد.

رضا ژیان را بیشتر تئاتری می‌دانند که در تلویزیون و سینما با بازیگری و کارگردانی درخشید. خیلی از هنرمندان او را به نامِ هنرمند خلاقه می‌شناسند. او فعالیت هنری‌اش را از دوران تحصیل و در خانه پیشاهنگی و کاخ جوانان آغاز کرد و پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان و در سن 20 سالگی با پیوستن به «کارگاه نمایش»، وابسته به تلویزیون ایران، به صورت حرفه‌ای به بازیگری روی آورد. مجموعه‌های تلویزیونی «حرف تو حرف» و «سرزمین افتخار» از جمله مهمترین کارهای این دوره از فعالیت هنری او به‌شمار می‌رود.

رضا ژیان پس از انقلاب بیشتر بر صفحه تلویزیون ظاهر شد که کارگردانی مجموعه تلویزیونی «مثل‌آباد» و بازیگری در آن و بازی در مجموعه‌های «محله برو بیا» و «محله بهداشت» نام او را پیش از پیش مطرح کرد. از جمله مشهورترین آثار هنری دیگر او می‌توان به این موارد اشاره کرد: مجموعه‌های تلویزیونی «طنزآوران جهان»، «تهران 11- 595 ج 48»، «آژانس دوستی»، «زیر بازارچه» و فیلم‌های سینمایی «مرد عوضی»، «مومیایی 3»، «مسافر ری»، «عشق فیلم» و نمایش‌های «دوستان بامحبت» و «عشق روی خرپشته».

رضا ژیان در مقام بازیگر

رضا ژیان نخستین بار در سینما حضور یافت و در 1355 خورشیدی و در 27 سالگی در فیلم پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به کارگردانی فریدون رهنما بازی کرد. اگرچه موفقیت این اثر نسبت به آثار شاخص بعدی وی مانند فیلم مومیایی3، بیشتر نبود اما تجربه خوبی برای رضا ژیان محسوب می‌شد و همکاری با هنرمندانی همچون صادق مقدسی، آهو خردمند، شهناز صاحی و سهیل سوزنی را تجربه کرد.

شروع فعالیت سینمایی رضا ژیان با بازی در فیلم پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به کارگردانی فریدون رهنما در 1355 خورشیدی بود.

رضا ژیان در 1378 دوره پرتلاشی را در عرصه سینما و تلویزیون گذراند و در آثار مهمی بازی کرد. او در این سال با بازی در 2 فیلم و سریال مهم سینما و تلویزیون خود را به مردم معرفی کرد. آثار مهم رضا ژیان در این سال، بازیگری در فیلم مومیایی3 به کارگردانی محمدرضا هنرمند و سریال زیر بازارچه به کارگردانی رضا ژیان و افشین اربابی محسوب می‌شود.

شاید یکی از مهمترین بخش‌های کارنامه هنری رضا ژیان بازی در فیلم مومیایی3 بوده است. رضا ژیان 1378 خورشیدی در 50 سالگی در فیلم مومیایی3 نقش مهمی بازی کرد که توانست با مهارت خود، آن نقش و همچنین خودش را میان مخاطبان سینما مطرح کند. او در این فیلم با محمدرضا هنرمند همکاری داشت. رضا ژیان با بازی در فیلم مومیایی3 تجربه بازیگری موفقی برای خود رقم زد و همکاری در کنار بازیگرانی نظیر پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی، رامبد جوان و سیروس ابراهیم‌زاده بر تجارب او افزود.

مومیایی 3 مشهورترین فیلم سینمایی رضا ژیان به شمار می‌آید.

رضا ژیان علاوه بر فیلم مومیایی3، 1379 خورشیدی در 51 سالگی در فیلم «مسافر ری» نیز بازی کرد. رضا ژیان این‌بار با سید داود میرباقری یعنی کارگردان فیلم مسافر ری و هنرمندانی چون داریوش ارجمند، جمشید هاشم‌پور، محمدرضا شریفی‌نیا و ویشکا آسایش همکاری داشت.

رضا ژیان در مقام کارگردان، نویسنده و گوینده

با اینکه رضا ژیان را بیشتر به عنوان بازیگر می‌شناسیم اما در حرفه‌های دیگر نیز فعال بوده است. رضا ژیان علاوه‌بر بازیگر به‌عنوان کارگردان، نویسنده و گوینده نیز در سینما و تلویزیون فعالیت داشته است. مهم‌ترین آثار رضا ژیان در حرفه کارگردان، سریال زیر بازارچه و سریال مثل‌آباد بود. از جمله آثار شاخص رضا ژیان در حرفه نویسندگی نیز می توان به سریال مثل‌آباد اشاره کرد و مهم‌ترین اثر رضا ژیان در حرفه گوینده، فیلم شهر موش‌ها بود.

مثل‌آباد نام یک مجموعه تلویزیونی به کارگردانی رضا ژیان و محصول 1360 خورشیدی است که از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

کارنامه حرفه‌ای رضا ژیان به روایت آمار

در این سال‌ها رضا ژیان با هنرمندان بسیاری تجربه کار داشته است اما جالب است که در میان بازیگران سیروس گرجستانی با 4 مرتبه، سیروس ابراهیم‌زاده با 4 مرتبه، حمید جبلی با 3 مرتبه، مرتضی ضرابی با 3 مرتبه و اکبر عبدی با 3 مرتبه بیشترین همکاری را با رضا ژیان داشته‌اند.

یکی از ویژگی‌های حرفه‌ای رضا ژیان آن است که در مدت زمان بازیگری خود در تلویزیون و سینما بازی کرده است. رضا ژیان را باید بیشتر بازیگر سینما بدانیم چرا که 66 درصد آثار وی سینمایی و 34 درصد آثارش تلویزیونی است.

در واقع رضا ژیان از مجموع 12 اثری که در کارنامه دارد، در 8 اثر در سینما با نام‌های عشق فیلم، مسافر ری، مومیایی3، مرد عوضی، چوپانان کویر، آتش در زمستان، سیاه راه و پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به ایفای نقش پرداخته و در 4 اثر در تلویزیون با نام‌های زیر بازارچه، خودرو تهران 11، محله برو بیا و مثل‌آباد بازی کرده است. در مجموع در کارنامه هنری 54 ساله رضا ژیان آثار مهمی به چشم می خورد و وی در آثار ارزشمندی بازی کرده است و توانسته تا نمره قابل قبولی از طرف مخاطبان به دست آورد.

نکته جالب درباره رضا ژیان؛ خلاقیت و نوآوری

اتفاقی که امروز در تلویزیون و سینما و مدیوم‌های نمایشی جای‌شان خالی است؛ خلاقیت و نوآوری. حسین فردرو درباره رضا ژیان به خبرنگار تسنیم گفت: بسیاری هنوز می‌گویند در آن التهابات جنگ، «محله بروبیا» و «محله بهداشت» آمد و رزمندگان بابتِ این مجموعه‌ها تشکر کردند؛ بله؛ چون در آنها خلاقیت و نوآوری دیده می‌شد. همکاری گروهی و حضورِ اساتید رشته تئاتر مثل رضا ژیان و... شرایطی را فراهم کردند که این گروه یک دست باشند و شیرینی کار را بیشتر کرد. مردم خیلی استقبال کردند اما گروهی هم همواره نگران این بودند که مردم اسیرِ تلویزیون نشوند. همان نگرانی که امروز داریم فرزندان‌مان گرفتارِ اینترنت بشوند! ما مشکلاتی هم داشتیم اما خوشبختانه حمایت مردم و مسئولان را داشتیم مخصوصاً رزمنده‌ها.

او همچنین با اشاره به موانع خلاقیت از ایده‌پردازی‌های به لحظه رضا ژیان گفت. فردرو تأکید کرد: به نظرم تلویزیون اصلاً نیاز به سلبریتی ندارد. برای مثال آن زمانی که در خدمت آقای مفید محله برو بیا و محله بهداشت را ساختیم مگر حمید جبلی و آقای عبدی معروف بودند؟ یا آتیلا پسیانی که هنوز معروف نبود. رضا ژیان و فردوس کاویانی را قرار دادیم و بالا آمدیم. مرحوم ژیان که همیشه یادِ آن ایده‌پردازی‌ها و خلاقیت‌های به لحظه‌اش می‌افتم در این کارها بودند و درخشیدند. در واقع تلویزیون خودش می‌تواند ستاره‌هایش را داشته باشد و از اتاق‌های فکر و مشورت هنرمندان بهره ببرد؛ از کسانی استفاده کند که به لحظه می‌توانند خلاقیت و ایده‌پردازی داشته باشند.

فردرو همچنین درباره موانع خلاقیت گفت: شاید معضل از جایی شروع شد که به جای پذیرایی از طرح نوآورانه، پیگیرِ اسپانسر و منبع مالی آن شدند. کمتر به فکرِ پرورش نیروهای خلاق و نوآور بوده‌اند و بنابراین اعتقاد دارم ما چنین نیروهایی داریم اما زمینه خلاقیت و نوآوری، طراحی نشده است و امروز به فقدانِ این اصلِ مهم رسیده‌ایم و به یک حلقه مفقوده در برنامه‌سازی تبدیل شده است. ما باید تلاش کنیم که خودمان باشیم؛ همان‌طور که هنرمندانی همچون رضا ژیان این‌طور بوده‌اند. باید آدم‌هایی بیاوریم که امکان تجربه به آنها بدهیم. اما این تجربه لازم نیست جلوی مردم انجام شود. شرایط را برای برنامه‌سازان باید فراهم کنیم که تجربه کنند.

رضا ژیان در زنجان به دنیا آمد و در 27 بهمن 1381 در سن 53 سالگی در «بیمارستان شهریار» تهران درگذشت.