داریوش ارجمند و حک نقش‌های ماندگار بر پرده نقره‌ای
تهران - ایرنا - داریوش ارجمند از جمله بازیگران پیشکسوت و شناخته شده سینما، تئاتر و تلویزیون به شمار می‌آید که علاوه بر همکاری با بزرگانی چون بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، مسعود کیمیایی و داوود میرباقری، نقش‌های ماندگاری چون «مالک اشتر» در امام علی (ع)، حاصل استعداد و قدرت بازیگری وی محسوب می‌شود.
ما هنرمندان مسوولیت بزرگی داریم، چون ناخودآگاه الگوی بسیاری هستیم. من از این مسوولیت لذت می‌برم، اما آن را هم کاملا سنگین حس می‌کنم. شعار من این است: عبودیت خداوند، نوکری مردم و خدمت به فرهنگ سرزمینم. من همیشه تلاش می‌کنم زیر لوای این شعارها باشم. حقیقتش را بگویم، من سختی کار بازیگری را تعبیری از قیامت می‌دانم. هنگامی که فیلم خودم را تماشا می‌کنم، انگار نامه اعمالم را به دستم داده‌اند و دست و پا و بدن من شهادت می‌دهد که چگونه عملکردی داشته‌ام.
این سخنان داریوش ارجمند بازیگر پیشکسوت تئاتر، تلویزیون و سینماست که به طور تلویحی مانیفست فکری و حرفه ای این هنرمند 75 ساله مشهدی را نمایان می سازد. داریوش ارجمند چهارم (و به روایتی پنجم مرداد) 1323 خورشیدی در مشهد متولد شد. پدرش در ارتش خدمت می کرد و رییس بیمارستانی در مشهد و بیرجند بود، او در خانواده ای پنج نفره، فرزند دوم خانواده بود و برادر کوچکترش انوشیروان ارجمند از بازیگران مطرح در عرصه سینما و تلویزیون به شمار می رفت. او همچنین عموی برزو ارجمند (بازیگران تئاتر و سینما) و بهار ارجمند (بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون) و پدر امیریل ارجمند (بازیگر و آهنگساز) است.
وی برای تحصیلات دانشگاهی خود، رشته کارشناسی تاریخ و جامعه‌شناسی را برگزید و در دانشگاه فردوسی زادگاهش به تحصیل پرداخت. وی که در دوران پرتلاطم انقلاب اسلامی از مبارزان پرشور آن دوره است در مکتب و کلاس درس علی شریعتی، افتخار شاگردی وی را داشت، برای ادامه تحصیل رهسپار پاریس شد و توانست تا مدرک کارشناسی ارشد تئاتر و سینما را از دانشگاه سوربن اخذ کند.
داریوش ارجمند به همراه مهرداد تدین از مؤسسان سینمای آزاد مشهد در اواخر دهه 1340 خورشیدی است. علاوه بر بازیگری و کارگردانی در تئاتر مشهد به ساخت فیلم‌های کوتاه 8 میلی‌متری هم می‌پردازد که مهم‌ترین آن‌ها فیلم هیس است. کارگردانی فیلم «گفت به زیر سلطه من آیید» نوشته علی پزشکی، نخستین تجربه سینمایی او در قطع 16میلی متری است. (1)
داریوش ارجمند به‌خاطر هنرنمایی در نقش مالک اشتر در سریال امام علی (ع)، جایگاه ویژه‌ای در ذهن و خاطره ایرانیان دارد و با نقش‌آفرینی های بی نظیر خود در آثار سینمایی مانند ناخدا خورشید، آدم‌برفی، مسافر ری و ازدواج به سبک ایرانی و همچنین مجموعه های تلویزیونی چون ستایش، ماه و پلنگ، به سوی افتخار و تعبیر وارونه یک رؤیا یادآور خاطرات تلخ و شیرین بسیاری در اذهان مخاطبان و دوستداران خود است.
داریوش ارجمند و علی شریعتی
الهام و تاثیرپذیری داریوش ارجمند تنها به شاگردی رشته جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد با علی شریعتی بازنمی گردد و ارجمند بارها و بارها در گفت و گوی مکتوب و تصویری از عشق و علاقه همراه با تاثیرپذیری عمیق از علی شریعتی سخن گفته است. داریوش ارجمند درباره آشنایی خود با دکتر شریعتی گفته است: هم‌زمان با زلزله جنوب خراسان تصمیم گرفتم تا نمایشی را به صحنه ببرم و عواید آن را برای کمک به زلزله‌زدگان اختصاص دهم. این در شرایطی بود که بار بخش کمک‌های مردمی و دولتی را در آن روی دیگر سکه بر عهده دکتر شریعتی بود. بعد از تماس با زنده‌یاد محمد مطیع تصمیم گرفتیم تا نمایش داش آکل را به صحنه ببریم که خوشبختانه در کنار اقبال خوب مردم وجه قابل‌ملاحظه‌ای را نیز توانستیم به واسطه این اثر نمایشی جمع کرده و در اختیار زلزله‌زدگان قرار دهیم. این نخستین برخورد و آشنایی من در حوزه فعالیت نمایشی با دکتر شریعتی بود. همه اینها در شرایطی بود که پیش از آن به سبب حضور این چهره فرهنگی و سیاسی در دانشگاه فردوسی مشهد و به عشق او گرایش تاریخ را برای رشته دانشگاهی انتخاب کرده بودم تا بتوانم شاگرد چنین شخصیتی باشم.
ارجمند یادآور شد: وقتی نمایشنامه را به آقای شریعتی نشان دادم گفت که این مقاله است یا نمایشنامه؟ من تاکید کردم که می‌توانم در قالب و ساحت اجرا این اثر را به شکلی نمایشی به مخاطب ارایه دهم. همین عامل باعث شد تا از یکی دیگر از دوستانم که آن زمان در دانشگاه درس ادبیات می‌خواند و سابقه اجراها و بازی او را دیده بودم، دعوت کنم و این آغاز همکاری من با ایرج صغیری بازیگر نقش ابوذر در تولید این اثر نمایشی شد. دکتر شریعتی در پایان یکی از شب‌های اجرا به روی صحنه آمد و خطاب با حضار با صدای بلند گفت که بسیار خوشحالم و افتخارم این است که کاری را که این دانشجویان در صحنه تئاتر کردند، سال‌هاست که دانشگاه الازهر نکرده و آن زدودن زنگار و غباررویی از چهره ابوذر به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین صحابه پیامبر (ص) بود. (2)
داریوش ارجمند با تاکید بر آنکه شریعتی استادی بود که من عاشقانه او را دوست داشته و دارم و هنوز از اندیشه‌های او بهره‌مند هستم، می گوید: به خاطر آنکه آن ایمان عمقی که به ما دانشجویان بخشید. درست به مثابه این ضرب‌المثل که به شیر اندرون و با جان به در رود! تاریخ تمدن و تاریخ اسلام را نزد وی در دانشگاه مشهد خواندیم. من و همسرم هر 2 در کلاس درس او بودیم که بعد از اتمام تحصیلات با یکدیگر ازدواج کردیم. بسیار خوشحالم که در زندگی من چنین شخصی حضور داشته و در زمانی زیست می‌کردم که هم‌زمان با دوران زندگی دکتر شریعتی بود.
ارجمند اظهار می دارد: دکتر شریعتی وقتی بحث بازگشت به خویش و پالایش منابع فرهنگی را مطرح کرد، این مساله در آن زمان بسیار دارای اهمیت بود. او به ما یاد داد که چگونه ایمان داشته باشیم و چگونه ایمان خود را نگه داریم. چگونه غم بخوریم و چگونه با غصه‌هایمان کنار بیاییم، یا چگونه شادی کنیم و چرا باید شادی کنیم؟ او شادی بی‌دوام و غصه بی‌خودی را از ما دور کرد و تاکید داشت اگر غم، ناراحتی و غصه‌ای با شماست باید دارای ارزش باشد. من همچنان محو اندیشه‌های او هستم و هنوز کسی نتوانسته است، جای او و تفکرش را در ذهن و روح من بگیرد.
گزارش ساواک از فعالیت‌های هنری داریوش ارجمند در دهه 40داریوش ارجمند از مقام معظم رهبری و همچنین علی شریعتی به عنوان 2 شخصیت تاثیرگذار در تمام زندگی‌اش نام می برد و در این ارتباط می‌گوید شریعتی دانشجویانش را تشویق می‌کرد تا در جلسات سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای شرکت کنند.
وی در خصوص تاثیر سخنرانی های آیت الله خامنه ای در جریان مبارزات انقلاب اسلامی می گوید: من آن روز که ساواک آقای خامنه‌ای را دستگیر کرد در همان مسجد بودم و اینها را دیدم. دکتر شریعتی به ما دانشجویانش می‌گفت "در مسجد کرامت یک روحانی جوانی است به‌نام سید علی خامنه‌ای. بروید پای صحبتش بنشینید ببینید چه می‌گوید.
وی درباره مرام و مسلک و شیوه رهبری آیت الله خامنه ای نیز چنین گفت: چند وقت پیش صحبت‌های آقای حسن نصرالله را در تلویزیون گوش می‌کردم که از جنگ 33روزه صحبت می‌کرد. شما ببینید این مرد که نهضت مقاومت را در منطقه رهبری می‌کند، چطور درباره آقای خامنه‌ای حرف می‌زند. از خدا می‌خواهم به آقای خامنه‌ای که این مبارزه شریف را انجام می‌دهد، سلامتی و طول عمر بدهد. ما ساخته اندیشه‌های این افراد هستیم؛ در دانشگاه دکتر شریعتی و در انقلاب امام و آقای خامنه‌ای. (4)
منابع:
1. برگرفته از گفت و گوهای داریوش ارجمند با سوره سینما، ایسنا و مجله خانه سبز
2. مصاحبه با ایرنا با عنوان «ناگفته‌های داریوش ارجمند از دکتر شریعتی»
3. همان
4. مرکز اسناد انقلاب اسلامی
*س_برچسب‌ها_س*
