داستان "مرگ شرافت" در سایه هاراگیری ژاپنی!

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «مرگ ماسایوشی» به کارگردانی حسین صفرزاده یکی از مستندهایی است که از تلویزیون پخش شد و در قالب جشنواره تلویزیونی مستند روی آنتن رفت.

این مستند تاریخی سیاسی درباره سرنوشت کشور ژاپن است که در فراز و فرود جنگ جهانی دوم و ورود نیروهای آمریکایی بعد از بمباران اتمی، دچار استعمار فرهنگی و مدرنیزاسیون شده است. به مرور با نفوذ آمریکایی‌ها در لایه‌های زیرین اقتصاد و سیاست این کشور و همینطور پیمان تاریخی "پلازا"، حیات اقتصادی این کشور توسط ایالت متحده آمریکا تحت تأثیر قرار گرفته است.

فیلم «مرگ ماسایوشی» که در جشنواره سینما حقیقت نیز حضور داشت، درباره تحول ژاپن و تغییرات سیاسی و اقتصادی این کشور است. در شرایطی که ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم و بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی رسماً به کشوری جنگ‌زده و در ورطه نابودی قرار داشت، آمریکایی‌ها با ورود نیروهای نظامی‌شان که همین بمب‌ها را بر سر مردم آنجا ریختند، آن را برای مدتی رسماً تحت کنترل و سیطره خود قرار دادند و بعد با رفتن از این کشور به صورت ظاهری و فیزیکی، فکر، فرهنگ و سیاست های لیبرالیستی خود را به یادگار گذاشتند.

این میراث باعث شد تا ژاپن نتواند در نقطه طلایی پیشرفت خود به عنوان قدرت اول اقتصادی دنیا باقی بماند و در عین حال با بهره‌مندی آمریکا از نظامی‌گری و غربی کردن مردم این کشور، از اقتصاد و ثروت آنان بهره‌مند شود. پیشرفت ژاپن با استعمار نوین آمریکا، همواره زیر سایه این کشور غربی همراه است.

صفرزاده درباره ساخت این مستند گفت: قبل از ساخت این فیلم، پروژه‌ای را با آقای علیرضا صدرالدین درباره جنگ سرد کار می‌کردم. همین موضوع باعث شد تا این سوژه برایم جذاب شود. همانطور که می‌دانید بعد از جنگ جهانی دوم، شوروی و آمریکا وارد فاز جدیدی از مقابله شده و از جنگ نظامی به سمت کری‌خوانی‌های اقتصادی، عملیات‌های تروریستی و... رفتند و تلاش کردند تا همدیگر را در این فضا که به جنگ سرد مشهور است، شکست بدهند.

وی اضافه کرد: سوژه مستند «مرگ ماسایوشی» را یکی از دوستانم به نام آقای علی اکبر مجیدی‌فرد به من پیشنهاد داد و به دلیل علاقه‌ای که به موضوع جنگ سرد داشتم، سراغش رفتم. ماجرا از این قرار است که کشور ژاپن نیز بعد از جنگ جهانی دوم و بمباران اتمی توسط آمریکا به نوعی درگیر جنگ سرد می‌شود. البته جنس این جنگ با آن جنگ سرد مشهور تفاوت‌هایی دارد، اما سیاست و اقتصاد ژاپن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این مستندساز با اشاره به تحقیقات گسترده خود برای ساخت چنین فیلمی گفت: در ابتدا تحقیق و پژوهش کتابخانه‌ای را آغاز کردم که نزدیک به 6 ماه زمان برد. در این مرحله، سراغ مقالات و کتاب‌هایی رفتم که عمدتا به زبان انگلیسی یا ژاپنی بودند. تقریبا هیچ منبع فارسی در این موضوع نداشتیم، مگر کتاب‌هایی که ترجمه شده بودند. از سویی دیگر، نوشتن فیلمنامه نزدیک به 3 ماه زمان برد.

او با اشاره به دلیل نامگذاری این مستند بیان داشت: ماسایوشی در زبان ژاپنی نزدیک به 64 معنی دارد، اما یکی از معانی اصلی آن «شرافت» است. برهمین اساس، «مرگ ماسایوشی» به معنای مرگ شرافت است و اشاره به هزینه‌ای دارد که ژاپنی‌ها دادند. در این مستند یک کاراکتر به نام ماسایوشی داریم که کل قصه را روایت می‌کند. استاد صمصامی راوی اوست و آقای حسینی‌راد نیز نقشش را بازی می‌کند. در اینجا یک صحنه هاراگیری (خودکشی معروف ژاپنی‌ها) را بازسازی کردیم. طی این بازسازی، کاراکتر خودش را معرفی کرده و سرگذشتش را بیان می‌کند تا اینکه به امروز می‌رسد. او خودکشی کرده و مخاطب متوجه می‌شود که شرافت از بین رفته است.

صفرزاده درباره فرم روایی مستند خود گفت: علاوه بر بازسازی، تصاویر آرشیوی داریم و 30 درصد مستند نیز موشن گرافیک است.

عوامل تولید این مستند عبارتند از:

کارگردان: حسین صفرزاده، تهیه‌کننده: محمدجواد رئیسی، مشاور کارگردان: علی احمدی، بازیگر: مرتضی حسینی‌راد، تحقیق و پژوهش: حسین صفرزاده و علی اکبر مجیدی‌فرد، موشن گرافیک: امیرحسین زنجانی، نقاشی دیجیتال: احسان دادخواه و نرشین: امیرمحمد صمصامی.