دام چینی برای اعراب

سفر شی جین پینگ به عربستان سعودی در 9 دسامبر به جهان این امکان را داد تا از زاویه ای متفاوت چین را به نظاره بنشینند؛ بازیگری گه حالا روابط خود را با برخی از متحدان اصلی آمریکا بالاخص عربستان بازتعریف کرده است. چین در جریان سفرش تلاش کرد تا جاه طلبی های خود را محقق کند، از همین رو تقویت روابط با عربستان و کل جهان عرب را در راس برنامه های خود قرار داد. از همین رو ناظران می گوید که سفر «شی» به ریاض با سفر بایدن به این کشور در ماه ژوئیه تفاوتی بسیار دارد.

تلاش ناموفق پکن برای جایگزینی یوآن

تاثیر سفر «شی» را می توان با ارزیابی چگونگی تفسیر آن توسط کسانی که در داخل مرزهای اتحادیه عرب زندگی می کنند درک کرد. با این همه ناظران باور دیگری دارند و می گویند که نفت کالای اساسی عربستان در بازارجهانی است و چین نیز دومین مصرف کننده بزرگ طلای سیاه است.

طبیعتا کنار هم قرار گرفتن این دو گزاره گویای واقعیت حاکم است؛ چین به واردات مقادیر زیادی نفت خام از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیاز دارد و به همین دلیل می خواهد تا یوآن چین را به متحدان عرب خود وصل کرده و از آنها بخواهد تا از بورس بنزین و گاز شانگهای به عنوان جایگزینی بالقوه برای دلار آمریکا جهت فروش انرژی استفاده کنند، زمانی که این خبر رسانه ای شد برخی انتظار داشتند که در آینده جایگزینی دلار به یوآن برای خرید سوخت فسیلی تغییر کند با این همه هنوز دلار در بازارهای جهانی نقش آفرینی می کند و واحد پولی دیگر یارای مقاومت با آن را ندارد.

دام چینی برای اعراب

در جریان سفر تاریخی «شی» به ریاض او با نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان دیدار داشت، هر دو رهبر خواهان عمیق تر شدن روابطشان بودند. پکن مدت ها است که از حاکمیت و استقلال لبنان حمایت می کند. با این همه لبنان در شرایط کنونی از کمبود انرژی که به دردی مزمن تبدیل شده رنج می برد، چین برای ترمیم آسیب وارده به شبکه برقی این کشور هم از تخصص کافی برخوردار است و هم قادر است سود فراوانی را از آن خود کند، پکن به واسطه همین حمایت می تواند تا با تعمیق همکاری هایش با لبنان از این بازیگر در طرح کمبرند و جاده بهره ببرد.

چین برای فلسطین و کشورهای عرب واقع در افریقا نیز آغوش گشود؛ با رهبر تشکیلات خودگردان در باب لزوم تعریف دو کشور رایزنی داشت با الجزایر درباره پروژه های متعدد بی آر آی در حوزه های انرژی، معدن و زیرساخت

. به گفته ناظران علیرغم رضایت رهبران عرب و نخبگان تجاری این گروه از کشورها، شهروندان عرب تمایلی به پکن ندارند. هرچند برخی از تحلیلگران با استناد به داده ها می گویند که محبوبیت چین در جهان عرب در قیاس با ایالات متحده اندکی افزایش یافته است. براساس یک بررسی که بین سال های 2021 و 2022 انجام شد بسیاری از کشورهای عرب زبان به جای تاکید بر روابط اقتصادی بهتر با ایالات متحده ترجیح می دهند روابط اقتصادی بهتری با آمریکا داشته باشند بالاخص نسل های قدیمی تر. یکی از نمونه ها تونس است؛ کشوری که 63 درصد از افراد بین 50 تا 75 سال تمایل زیادی به همکاری نزدیک با آمریکا دارند.

با این همه پکن بی وقفه در تلاش است تا به جهان عرب نشان دهد که دوست آنها است. آنگونه که نشنال اینترست نوشته، گروهی از تحلیلگران ضمن تایید این عبارات مدعی اند که تصمیم چین برای تایید بیانیه شورای همکاری خلیج فارس در باب سه جزیره مورد مناقشه میان ایران و امارات، تنشی که ریشه آن به اوایل دهه 1970 بازمی گردد احتمالا محبوبیت پکن را افزایش داده است هرچند این تصمیم مداخله گرایانه واکنش تند ایران را به دنبال داشت.

کم‌هزینه ترین اهرم برای به چالش کشیدن رقیب

در این میان سوالی که مطرح می شود این است که آیا نزدیکی اعراب به به ایالات متحده بر روابط طرفین تاثیر خواهد گذاشت؛ گروهی از تحلیلگران به این پرسش پاسخ مثبت داده و در این باب گفته اند که چین در مقایسه با حضور تاریخی طولانی آمریکا که به خون و گنج پیوند خورده، هنور در مراحل ابتدایی تعریف یک اتحاد قدرتمند با کشورهای عرب قرار دارد. علیرغم اختلاف های عمومی میان واشنگتن و ریاض، هر دو کشور هنوز نیز به یکدیگر نیاز دارند.

با این همه سفر «شی» نشان داد که کشورهای عربی خلیج فارس چه گزینه هایی دارند. اشاره «شی» به جهان چند قطبی هنگام توصیف اهمیت عربستان به عنوان نیرویی مستقل نشان می دهد که چین برای ایفای نقش برجسته تر در برابر کشورهای عرب ناچار نیست آمریکا را در خاورمیانه به چالش بکشد.

علاوه بر این چین نمی تواند جایگزین حضور آمریکا در خلیج فارس شود بالاخص با توجه به موقعیت منحصر به فردی که واشنگتن در منطقه دارا است. چین تاکنون نتوانسته (تمایل ندارد) با تکیه بر وعده امنیت نفت، گزاره ای که روابط ایالات متحده و عربستان را تعریف کرده، جا پای رقیب بگذارد. با این همه چین مطمئنا شراکت خود را با کشورهای خاورمیانه بالاخص متحدان آمریکا تقویت خواهد کرد. از منظر رهبر چین، ارتقای روابط چین با جهان عرب زبان بخشی از پروژه جاده به سوی جوان سازی است؛ پروژه ای که در مسیر امن قرار دارد.

• بازنگری روابط اعراب و غرب / وقتی شاهزاده جسور می‌شود
• حمایت عربستان از سازش ملی در لبنان
• بحران در انرژی یا سیاستگذاری؟
• مورا: در ریاض هستم
• عربستان: به دنبال ائتلاف با اسراییل نیستیم

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.