درباره سعد الجبری چه می‌دانید؟/ کابوس این روزهای بن سلمان
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، «سعد الجبری» نامی است که دوباره در راهرو‌های اطلاعات سعودی و آمریکایی، در برابر مطالبات محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برای بازگشت وی به عربستان، مجددا تکرار می‌شود.
ریاض, برادر سعد الجبری و دوفرزند وی که سه سال پیش به خاطر نگرانی از به قدرت رسیدن بن سلمان از این کشور به کانادا گریخته بودند را با هدف تحت فشار قرار دادن او برای بازگشت از کانادا به عربستان، بازداشت کرده است.
این پرونده روز به روز جنجالی‌تر می‌شود و در این میان ترس‌هایی مبنی بر دچار شدن سعد الجبری به سرنوشت «جمال خاشقچی» نویسنده سعودی که در کنسولگری عربستان در ترکیه در سال 2018 کشته شد وجود دارد.
اما سعد الجبری کیست؟
سعد الجبری پیش از کودتای بن سلمان در ژوئن 2017 بود معاون «محمد بن نایف» ولیعهد سابق عربستان پیش و همچنین ریاست سازمان اطلاعات سعودی را بر عهده داشت.
الجبری (61 ساله) دارای مدرک دکترای هوش مصنوعی از دانشگاه «ادینبورو» اسکاتلند، عضو سابق کابینه و افسر رابط سرویس اطلاعاتی سعودی با سرویس‌های اطلاعاتی غربی مانند ام آی 6 بریتانیا است.
الجبری در ژانویه سال 2015، پیش از آن که بن نایف در آوریل 2015 ولیعهد شود، منصب وزیر امور خارجه عربستان را عهده دار شد. محافل آمریکایی می‌گویند که الجبری از دو ترور جان سالم به در برد.
به گفته روزنامه «واشنگتن پست» الجبری در اکتشاف طرح بمب‌های بسته‌ای که در سال 2010 ایالات متحده را مورد هدف قرار داده بود، کمک‌های ارزنده‌ای را به غرب ارائه داد.
الجبری به عنوان وزیر امور خارجه و عضو شورای امنیت و امور سیاسی با جنگ عربستان در یمن مخالفت کرد؛ چراکه این اقدام را پرهزینه و بدون نتیجه می‌دانست و این از دلایلی بود که بن سلمان به مخالفت با سعدالجبری پرداخت.
الجبری در 10 سپتامبر 2015 به درخواست بن سلمان و یادداشتی از «محمد بن زاید»، ولیعهد ابوظبی، از سمت خود استعفا داد. اما او به مدت دو سال همچنان مشاور «محمد بن نایف» باقی ماند.
مخزن اسرار خاندان سعودی
الجبری به عنوان گنجینه اسرار خاندان سعودی با در اختیار داشتن اسناد و اطلاعات حساس و سری مربوط به پادشاه سلمان بن عبدالعزیز، محمد بن سلمان و سایر چهره‌های خانواده سلطنتی سعودی توصیف شده است.
به گزارش رویترز، پرونده‌های موجود در اختیار الجبری حاوی جزئیات معاملات مالی اعضای ارشد خانواده سلطنتی و معاملات مربوط به ملک سلمان در زمان پادشاهی وی در سال 2015 است.
همچنین اسناد محرمانه‌ای نزد سعد الجبری وجود دارد که حاوی اطلاعاتی درباره دارایی‌های محمد بن نایف است.
الجبری به عنوان دست راست بن نایف و مخزن اسرار وی توصیف شده و با هم‌پیمانان و هوادارانش آشنایی کامل دارد، بنابراین بن سلمان معتقد است که اسناد الجبری می‌تواند فشاری بر رقبای فعلی او و تهدیدی جدی برای سلطنتش باشد.
ماهیت کار الجبری به عنوان یک مقام اطلاعاتی و هماهنگ کننده بسیاری از پرونده‌های همکاری با اطلاعات آمریکایی و اروپایی، به وی فرصتی ارزشمند برای آگاهی از اسرار معاملات نظامی و اطلاعات امنیتی بین ریاض و واشنگتن، ارائه داد.
نقش الجبری در ایجاد روابط قوی با مقامات اطلاعاتی آمریکا و انگلیس تاثیرگذار بود و بعید نیست که او از دستگاه‌ها و مقامات غربی حمایت کند؛ چرا که اسرار مهم خاندان سلطنتی سعودی را در اختیار دارد.
بر اساس گفته یک مقام امنیتی پیشین امنیت منطقه‌ای که با رویترز صحبت کرده، الجبری شخصی متواری است که پرونده‌های مهم درباره همه چیز و هر شخص را در اختیار دارد. این اسناد ارتباط نزدیک وی با شخصیت‌های سلطنتی را تایید می‌کنند.
تاکنون مقامات سعودی ماهیت اتهامات علیه الجبری یا دلایل بازداشت دو پسر و «عبد الرحمن الجبری» برادرش را اعلام نکرده اند.
«جرالد فیرشتین»، سفیر پیشین ایالات متحده در یمن، معتقد است که نگرانی بن سلمان درباره سعدالجبری به این دلیل است که او اطلاعاتی درباره فعالیت‌های اعضای خاندان حاکم از جمله شخص محمد بن‌سلمان و پدرش دراختیار دارد.
در این‌باره یکی از مسئولان سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا می‌گوید: پرونده‌های الجبری حاوی اطلاعاتی درباره تمامی رفتار‌های نامناسب اعضای خاندان سعودی، از جمله جنایت‌های آنهاست. شاید همین امر، دلیل ترس ولیعهد جوان سعودی از الجبری است که خارج از کنترل بن‌سلمان قرار دارد و این شاهزاده در تلاش برای بازگرداندن وی به کشور است.
بن سلمان سعی در ترغیب الجبری برای بازگشت به پادشاهی به شیوه‌ای دوستانه داشت، تا جایی که وی او را با وعده تصدی یک منصب ارشد فریب داد؛ اما الجبری که احساس کرد بن سلمان برای او کمین کرده, طولی نکشید که از ایالات متحده برگشت تا محمدبن نایف را از توطئه بن سلمان آگاه کند. سپس دو فرزند او به نام‌های عمر و ساره در سال 2017 از سفر منع شدند و مجوز سفر آن‌ها مشروط به بازگشت پدرشان، قبل از دستگیری در مارس گذشته بود.
تقریبا به مدت 3 سال، وزارتخانه‌های خارجه آمریکا و کانادا برای حل این بحران تلاش کردند، اما بن سلمان همچنان به دنبال دستگیری سعد الجبری است.
با وجود تعامل خانواده الجبری با دولت‌های ایالات متحده و کانادا و اعضای کنگره، برای اطمینان ازآزادی فرزندان الجبری، این پرونده به هیج نقطه مثبتی نرسید.
چند روز گذشته، «سیرین خوری» سخنگوی وزارت امور خارجه کانادا نسبت به بازداشت فرزندان الجبری ابراز نگرانی و واشنگتن پرونده بازداشت آنان را با مقامات سعودی مطرح کرد.
ناظران با توجه به ترس از تکرار سناریوی جنایت خاشقجی بعید می‌دانند که کانادا الجبری را به عربستان تحویل دهد؛ چرا که این امر کانادا را در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار می‌دهد.
«خالد الجبری» فرزند ارشد سعد الجبری که از اقدامات مقامات سعودی علیه خانواده‌اش نگران است به رسانه‌های کانادا اعلام کرده که ما نمی‌خواستیم وارد بازی سیاسی شویم.
ممکن است واشنگتن از طریق تفاهم امنیتی با ریاض، در بازگرداندن الجبری به مقامات سعودی، ضمن اطمینان از عدم حضور در رسانه‌ها، موفق شود. با این حال، الجبری ممکن است همچنان به عنوان صندوق اسرار خانواده سلطنتی، باقی بماند.
در هر صورت، سعدالجبری بهای وفاداری به بن نایف و نزاع بین دو شاهزاده سعودی را می‌پردازد و او ممکن است همچنین بهای ترس روابط بین سلمان و «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا را پرداخته و مورد اهداف رفتار خشونت‌آمیز بن سلمان همانند خاشقجی قرار گیرد. همین امر او را وادار به فرار کرده؛ به امید اینکه فشار‌های بین المللی بر سلطنت عربستان موفقیت‌آمیز باشد و راه‌حلی ارائه دهند تا برادر و فرزندانش را آزاد کنند.