درمان هدفمند سرطان کبد با پزشکی هسته‌ای

به گزارش مشرق، در حالی که سرطان کبد به عنوان یکی از چالش‌برانگیزترین انواع سرطان‌ها شناخته می‌شود، متخصصان اطمینان می‌دهند که خدمات درمانی مرتبط با این بیماری، حتی در شرایط بحرانی، به‌طور مستمر در کشور ارائه می‌شود. دکتر سید فرشاد علامه، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع سرطان کبد، بر آمادگی کامل مراکز درمانی، تداوم شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و نقش حیاتی پزشکی هسته‌ای در کنترل این بیماری تأکید دارد.

علت ایجاد سرطان کبد چیست؟

علامه: کبد یکی از اعضای مهم بدن است که به دلیل ساختار پرخون خود، یکی از نخستین اندام‌هایی است که در معرض متاستاز (به فرآیند گسترش سرطان از محل اولیه آن به سایر نقاط بدن گفته می‌شود.) یا گسترش سرطان‌های دیگر قرار می‌گیرد. همچنین در اغلب موارد درگیری کبد ناشی از انتقال سلول‌های سرطانی از دیگر ارگان‌ها نظیر روده بزرگ، تخمدان، رحم و پروستات است، نه ابتلای اولیه خود کبد به سرطان.

سرطان‌هایی مانند روده بزرگ و دستگاه تناسلی زنان (رحم و تخمدان) به‌طور شایع‌تری به کبد متاستاز می‌دهند، در حالی که سرطان پروستات کمتر این عضو را درگیر می‌کند. علت این امر آن است که کبد به عنوان یک بافت پرخون، دریافت‌کننده مستقیم خون از بسیاری از ارگان‌هاست و به همین دلیل مستعد گسترش سلول‌های سرطانی است.

با این حال، کبد نیز ممکن است در شرایط خاصی دچار سرطان اولیه شود. سرطان اولیه کبد که به آن هپاتوسلولار کارسینوما یا HCC گفته می‌شود، معمولاً در زمینه بیماری‌های مزمن کبدی مانند سیروز یا هپاتیت مزمن B و C ایجاد می‌شود. در این بیماران، تغییرات طولانی‌مدت در بافت کبد، زمینه‌ساز بروز این نوع از سرطان می‌شود.

بیماران سرطانی در شرایط بحران می‌توانند خدمات درمانی خود را دریافت کنند؟

علامه: بیمارستان‌هایی که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند، انواع خدمات تشخیصی و درمانی مورد نیاز بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی را فراهم می‌کنند؛ همچنین، سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی در سطح کشور نیز خدمات درمانی مشابهی را به بیماران ارائه می‌دهند. بسته به نوع بیماری، بیماران ممکن است به شیمی‌درمانی، پرتودرمانی (رادیوتراپی) یا مصرف داروهای خوراکی خاص نیاز داشته باشند که همگی در حال حاضر در دسترس قرار دارند.

بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی نباید نگران کمبود دارو یا خدمات درمانی باشند، زیرا تمامی امکانات مورد نیاز برای مدیریت این بیماران در مراکز درمانی کشور فراهم است و بی‌نیازی از نگرانی می‌تواند به حفظ حال عمومی و روانی بهتر بیماران کمک کند.

خدمات اورژانسی آیا همچنان در دسترس است؟

علامه: علاوه بر مسیرهای اصلی درمانی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، خدمات اورژانسی بیمارستان‌ها نیز برای پاسخ‌گویی به شرایط بحرانی یا بروز عوارض ناگهانی مانند عفونت‌ها، افت گلبول‌های سفید یا کم‌خونی کاملاً فعال و در دسترس است.

بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان، ممکن است در جریان روند درمان دچار شرایطی شوند که نیاز به مراجعه فوری داشته باشد. در چنین مواقعی، بخش اورژانس بیمارستان‌های دولتی و خصوصی کشور آماده ارائه خدمات فوری و حیاتی است. به‌عنوان نمونه، بروز تب، عفونت، تغییر در شمار سلول‌های خونی یا علائم نگران‌کننده دیگر، می‌تواند نیاز به ارزیابی سریع پزشکی داشته باشد تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

نقش حیاتی پزشکی هسته‌ای در درمان سرطان کبد چیست؟

علامه: از سوی دیگر، کاربرد رادیوداروها و ایزوتوپ‌های پرتوزا در درمان سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان کبد، جایگاه مهمی در پزشکی نوین دارد. متخصصان تأکید می‌کنند که در حال حاضر، ایران توانایی تولید انواع داروهای رادیواکتیو مورد نیاز برای درمان‌های تخصصی سرطان را دارد. این دستاوردها، نتیجه پیشرفت در حوزه پزشکی هسته‌ای کشور است و نقشی حیاتی در روند درمان بیماران ایفا می‌کند.

برخی از روش‌های درمانی شامل کاشت مواد پرتوزا در محل تومور یا استفاده از داروهای رادیواکتیو هدفمند است. این روش‌ها در سرطان‌هایی مانند تیروئید، کبد، و سایر تومورهایی که متاستاز کبدی ایجاد می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. به گفته متخصصان، نوع ایزوتوپ و نحوه کاربرد آن در هر بیمار، بسته به نوع و مرحله سرطان، با نظر تیم پزشکی هسته‌ای مشخص می‌شود.

خدمات درمانی وابسته به پزشکی هسته‌ای همچنان ادامه دارد؟

علامه: در شرایطی که برخی خواستار توقف توسعه فناوری هسته‌ای هستند، نباید فراموش کرد که بخش قابل‌توجهی از کاربردهای آن در حوزه سلامت و درمان بیماران سرطانی است. تولید داخلی رادیوداروها و فناوری‌های پرتودرمانی نه تنها پاسخ‌گوی نیاز بیماران است، بلکه بخشی از پیشرفت علمی و خودکفایی درمانی کشور محسوب می‌شود.

هیچ عاملی نمی‌تواند مانع پیشرفت‌های علمی در این حوزه شود. کشور ما هم‌اکنون توان تولید داروهای هسته‌ای مورد نیاز درمان سرطان را دارد، و این روند با قدرت ادامه خواهد یافت تا بیماران از جدیدترین روش‌های درمانی برخوردار باشند.

درمان بیماران سرطانی در شرایط کنونی چگونه پیش می‌رود؟

علامه: روند درمان این بیماران در کشور به‌صورت مستمر ادامه دارد و هیچ اختلالی در تأمین دارو یا ارائه خدمات پزشکی مشاهده نمی‌شود. بیماران نباید نگرانی بابت تهیه داروهای موردنیاز خود، اعم از داروهای شیمی‌درمانی، رادیوداروها یا خدمات مرتبط با رادیوتراپی، جراحی و مراقبت‌های بیمارستانی داشته باشند.

در حال حاضر، سازمان غذا و دارو، معاونت‌های تخصصی وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به‌صورت یکپارچه در حال تأمین و توزیع داروها و ملزومات درمانی هستند. شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و دیگر خدمات تخصصی برای بیماران مبتلا به سرطان کبد و سایر سرطان‌ها بدون توقف در حال اجراست. بنابراین، به گفته پزشکان، هیچ جای نگرانی برای بیماران و خانواده‌هایشان وجود ندارد و روند درمان همانند گذشته در حال انجام است.

در صورت نیاز به خدمات درمانی بیماران سرطانی چه کنند؟

علامه: در صورتی که بیمار در مقطعی نتوانست به پزشک خود دسترسی داشته باشد یا امکان مراجعه به مطب را نداشت، می‌تواند با مراجعه به اورژانس بیمارستان‌های دولتی یا خصوصی خدمات موردنیاز خود را دریافت کند. به‌عنوان مثال، بروز عوارضی مانند تب، عفونت، کاهش گلبول‌های سفید یا علائم نگران‌کننده دیگر، نیاز به رسیدگی فوری دارد که در اورژانس‌ها انجام می‌شود.

مراقبت‌های فردی در روند درمان سرطان چقدر تأثیر دارد؟

علامه: بیماران، ضمن اطمینان از تأمین دارو و خدمات درمانی، باید مراقبت‌های لازم را مانند گذشته ادامه دهند. بیماران در حال شیمی‌درمانی باید مراقب بروز عفونت باشند، از تماس‌های غیرضروری خودداری کنند و هنگام دیدار با دیگران از ماسک استفاده نمایند. همچنین افرادی که با این بیماران در تماس هستند نیز باید ملاحظات بهداشتی را رعایت کنند.

مهم‌ترین نکته آن است که مراجعه به پزشک، مصرف داروها و انجام دوره‌های درمانی نباید به‌تعویق بیفتد. تأخیر در درمان ممکن است منجر به بروز عوارض جدی شود. بنابراین بیماران باید طبق برنامه زمان‌بندی شده به مراکز درمانی مراجعه کنند و پیگیری‌های پزشکی را با دقت ادامه دهند.

تأثیر آرامش روانی، بر بهبود حال بیماران چگونه است؟

علامه: بر ضرورت حفظ آرامش روانی بیماران تأکید می‌کنند. استرس و نگرانی، علاوه بر تأثیر منفی بر کیفیت زندگی، ممکن است روند درمان را نیز مختل کند. بیماران باید اطمینان داشته باشند که سیستم بهداشت و درمان کشور با تمام ظرفیت، پشتیبان سلامت آن‌هاست.