دریاچه نمک؛ کانون ریزگرد قم / تهدید خشک شدن دریاچه نمک قم بیش از دریاچه ارومیه است

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از قم فردا، در سال های اخیر تامین نشدن حقابه تالاب های استان قم و افزایش برداشت ها از منابع آب زیرزمینی در کنار عوامل طبیعی از جمله کاهش شدید بارندگی ها و افزایش دمای هوا، باعث بحران های زیست محیطی در این منطقه شده که علاوه بر استان قم، استان های همجوار را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

سفره های زیرزمینی این منطقه نیز در سال های اخیر با گسترش شدید کشاورزی و شهرک های صنعتی به وسعت چند هزار هکتار، رو به خشکی است؛ اگر شرایط دریاچه نمک به همین صورت ادامه یابد، کارشناسان پیش بینی می کنند که این دریاچه به نفس نفس بیفتد.

متاسفانه بحران کم آبی در سال‌های اخیر دامان دریاچه نمک را گرفته است، بحرانی که حتی با بارش‌های پاییزی کوتاه مدت نیز جان نمی‌گیرد و باید برای رهایی از بحران، چاره‌ای زیربنایی یافت.

شرایط نامطلوب دریاچه نمک علاوه بر معضلات زیست محیطی، به بحرانی اجتماعی نیز تبدیل شده است، به طوری که به علت خشکسالی در این منطقه و پیش روی آب های شور باعث عدم حاصلخیزی زمین های کشاورزی و فراشوری آب چاه ها شده و روستاهای مجاور این منطقه خالی از سکنه شده است.

تبدیل دریاچه نمک به کانون ریزگرد 20 میلیون ایرانی را تهدید می‌کند از همین رو سیدرضا موسوی مشکینی مدیرکل حفاظت محیط زیست قم با اشاره به ریزگرد های استان قم، اظهار داشت: در بهار و تابستان با توجه به اینکه جهت ورزش باد غالب از سمت شرق به قم است، شاهد متاثر شدن این استان توسط گرد و غبار هستیم. وی گفت: اگر چه در سال‌های گذشته منشاء گردو غبار قم، خارج از استان بود ولی شاهد هستیم که به دلیل مسائل مختلف، با کانون‌های فعال گرو خاک در استان مواجه باشیم. کاهش نزولات آسمانی، برداشت بی‌رویه آب، استقرار برخی صنایع منسوخ شده در استان وهمچنین قطع حقابه محیط زیست باعث شده که در سال‌های اخیر شاهد افزایش پدیده گردو غبار در سطح قم باشیم. موسوی مشکینی بیان داشت: مراتع اطراف استان درحال از بین رفتن است و روستاهای زیادی به دلیل پیش روی آب شور خالی از سکنه شده‌اند. وی تاکید کرد: بیش از 105 هکتار در استان به کانون گرد و غبار محلی تبدیل و شرایط در این وسعت ناپایدار است. 400هزار هکتار بیابان مستعد تبدیل به کانون ریزگرد هستند مدیرکل حفاظت محیط زیست قم قطع حقابه‌ها را یکی از مهمترین چالش‌های استان دانست و گفت: اگر این روند ادامه داشته باشد، 400 هزار هکتار بیابان در استان مستعد تبدیل به کانون ریزگرد هستند که می‌تواند مشکل کنونی گرد و غبار را به شدت تشدید کند. وی گفت: احداث سدهای بالادستی، عدم تخصیص حقابه‌های زیست محیطی، خشکسالی و تغییر اقلیم، شدت تبخیر بالای دشت‌ها به بیش از سه هزار میلیمتر در سال، تشدید فرایند بیابان‌زایی و استقرار و جانمایی نامناسب واحدهای صنعتی و معدنی از جمله مهمترین عوامل تشدید مشکلات زیست محیطی در قم است. عدم تامین حق آبه دریاچه نمک بیشترین آسیب را به قم می زند موسوی مشکینی افزود: اگر به وضعیت کنونی توجه نشود و روند بیابان زایی ادامه یابد، 25 درصد جمعیت کشور تحت تاثیر این گرد و غبار قرار می‌گیرند. اگر حقابه دریاچه نمک، تامین نشود، این دریاچه در معرض تخریب قرار گیرد به دلیل جهت وزش باد، استان قم بیشترین آسیب را می داند. وی ادامه داد: در صورت تامین نشدن حقابه دریاچه نمک، در آینده شاهد غبارهای نمکی در قم و تهران خواهیم بود که این گردو غبار نمکی به دلیل فلزات سنگین می تواند خطرات بسیار جدی داشته باشد.

حقابه‌های قم برای دریاچه نمک باید پیگیری شود با وجود این مشکلات در آخرین جلسه هم اندیشی مسئولان اجرایی به ریاست استاندار قم قرار شد یک طرح مطالعاتی و جامع و یکپارچه‌ای برای این دریاچه در نظر گرفته شود و یک راه دسترسی مناسب هم تا خردادماه ایجاد شود. به گفته استاندار قم، نگاه مدیریت استان به دریاچه نمک مبتنی بر بررسی دقیق تهدیدات و فرصت‌ها است و هر یک از دستگاه‌های دولتی باید برنامه اجرایی برای بهره‌برداری مطلوب از منابع و فرصت‌های دریاچه نمک ارائه کنند؛ سرمایه‌گذاری در حوزه معدنی و گردشگری دریاچه نمک از دیگر اهداف طرح مطالعاتی جامع دریاچه نمک است که با جدیت در حال پیگیری از دستگاه‌های ملی برای تحقق این هدف هستیم اداره کل منابع طبیعی هم طرح‌های آبخیزداری خود را با محوریت دریاچه نمک دنبال کند. تهدید خشک شدن دریاچه نمک قم بیشتر ازدریاچه ارومیه از طرفی علی صبوری، کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه هرچند دریاچه نمک قم از لحاظ زیستی هنوز به‌طور کامل خشک نشده، اظهار داشت: ادامه روند فعلی متاسفانه ممکن است در آینده‌ای بسیار نزدیک منجر به خشک شدن این دریاچه مهم و نمکی کشور شود. وی بیان داشت: خشک شدن کامل دریاچه باعث ایجاد بیابان‌های خشک و ایجاد کانون‌های تولید گرد و غبار خواهد شد. علی صبوری با بیان اینکه بعضی از کارشناسان حتی اشاره به این نکته دارند که تهدیدات مربوط به خشک شدن دریاچه نمکی قم به مراتب بیشتر از خشک شدن دریاچه ارومیه خواهد بود، تصریح کرد: اگرچه شاید این موضوع کمی اغراق آمیز باشد، ولی به دلیل اینکه اطراف دریاچه قم بیابانی‌تر و خشک‌تر از دریاچه ارومیه است این امر می‌تواند موضوع را کمی سخت‌تر کند. این کارشناس محیط زیست خاطرنشان شد: خشک شدن دریاچه نمکی قم به همراه ریزگردهایی که در قسمت مرکزی ایران وجود دارد می‌تواند خطرات زیست محیطی را دو چندان کند. در هر صورت باید گفت که دریاچه‌هایی که دارای نمک هستند اگر خشک شوند نمک‌های موجود در آن مانند ریزگردها در هوا معلق خواهد شد و محیط زیست کل مناطق همجوار را به خطر می‌اندازد و احتمال بارش باران‌های نمکی را افزایش خواهد داد. پس قبلا از اینکه دیر شود با اقداماتی مانند تامین حق آبه مورد نیاز دریاچه نمک می توانیم از وقوع این موضوع جلوگیری کنیم. انتهای پیام /