در جنگ روایت موفق نبودیم
دنیای اقتصاد: وزیر پیشین امور خارجه در اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی گفت: «ما در دعوای روایت و مبارزه روایت، نتوانستیم واقعیت این مردم خوب، مقاوم، مردم‌دوست، مهمان‌پذیر و مردمی را که همیشه سیاستشان همراهی و تعامل بوده به دنیا معرفی کنیم.»
محمد‌جواد ظریف عصر روز شنبه 24 آبان در اجلاس بین‌المللی «ایران‌شناسی: دیپلماسی فرهنگی و تعاملات بین‌المللی» با تبیین و آسیب‌شناسی نقش روایت و شناخت در آینده صلح‌آمیز روابط بین‌الملل گفت: «بعد از فروپاشی نظام دوقطبی، ایالات متحده به دنبال سلطه بود. این سلطه را در طول دهه 90 میلادی در عراق، آفریقا، سودان، لیبی، یوگسلاوی و در افغانستان و مجددا عراق دنبال می‌کرد. آمریکا به‌دنبال مبارزه با تروریسم نبود، بلکه هدف بر هم زدن نظم موجود بود.»
ظریف افزود: «آمریکایی‌ها نتوانستند نظم تک‌قطبی را بر جهان مسلط کنند؛ کمااینکه مجلس منتخبان آمریکا در سال 2006 در گزارش بیکر همیلتون اعلام کرد که آمریکا نتوانست به اهداف خود برسد. اروپا هم هم‌زمان با آمریکا شروع کرد اما اروپا راه هنجارسازی را دنبال کرد که موفق‌تر بود. اروپا تصمیم گرفت در حوزه معنایی رقابت کند.»
وزیر خارجه اسبق ایران در ادامه ابراز داشت: «بعد از حمله صدام حسین به کویت که حقانیت ایران را در عرصه بین‌الملل ثابت کرد، این دروغ که ایران تهدید است، فروپاشید. من بارها گفتم حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی در زمانی به وجود آمدند که ایران در شرایط ضعف نظامی در برابر قدرت‌های جهان بود نه در دوره اوج. پیام انقلاب اسلامی این حرکت انگیزشی را فراهم کرد. اگر به تبلیغات صهیونیست‌ها نگاه کنید، می‌بینید که فردی مانند رابین برای اینکه سازش با اعراب را برای جامعه داخلی اسرائیل توجیه کند، دشمن جدیدی به نام ایران را بَرسازی کرد.»
ظریف اظهار کرد: «نتانیاهو سال 1995 اعلام کرد که ایران 3 سال با ساخت بمب اتم فاصله دارد و در سال 1997 گفت که ایران قبل از قرن 21 چند ماه با سلاح هسته‌ای فاصله دارد. این تلاش برای تهدیدانگاری و امنیتی‌سازی ایران، یک بحث علمی است. من نمی‌گویم هولوکاست دروغ است اما چرا فلسطینی‌ها باید پاسخ بدهند؟»
او تصریح کرد: «بازی امنیتی‌سازی ایران یک بازی روایت است و این بازی روایت، روایت دروغی است که دنیا را در مرحله و در پرتگاه خطرناک جنگ منطقه‌ای کشیده بود و اگر این دروغ مشخص و افشا نشود، این بازی را کسانی که حیاتشان در جنگ است ادامه می‌دهند. بزرگ‌ترین و تنها تهدید حیات رژیم صهیونیستی، صلح و آرامش است. هرگاه بحث صلح بوده اسرائیل با آن مخالف بوده است؛ چرا مخالف اصلی برجام، اسرائیل بود؟ مگر قرار بود برجام چه کند؛ جز اینکه در منطقه آرامش برقرار کند؟» وزیر خارجه اسبق افزود: «چرا اسرائیل دو روز قبل از شروع دور ششم مذاکرات به ایران حمله کرد؟ چون اسرائیل با صلح مشکل دارد. ایران پایگاه حافظ است که می‌گوید آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا. ایران پایگاه سعدی است که می‌گوید: تو کز محنتِ دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی.»
ظریف با تاکید بر اینکه ایران مهد مولانا است که می‌گوید: «مگو همه به جنگند و زِ صلح من چه آید / تو یکی نِه ای هزاری تو چراغِ خود برافروز» این ایران است، افزود: «بیشترین بازرسی آژانس در ایران صورت گرفته، اما توسط رژیمی مورد حمله قرار گرفتیم که خودش سلاح غیرقانونی دارد. ایران همواره مرکز تعامل و تبادل بوده است. از اعراب تا مغول هر کسی به ایران آمده رنگ آن را گرفته است. این بازی که راه افتاده به نفع هیچ‌کس نیست، ایرانی در برابر تهدید سر فرود نمی‌آورد اما برابر احترام تواضع دارد. در راستای احترام راه مذاکره همیشه باز است.»
ظریف تاکید کرد: «ما در دعوای روایت و مبارزه روایت، نتوانستیم واقعیت این مردم خوب، مقاوم، مردم‌دوست، مهمان‌پذیر و مردمی را که همیشه سیاست آنها همراهی و تعامل بوده به دنیا معرفی کنیم. ایران همواره مرکز تعامل و تبادل بوده. هرکس به ایران آمده از اعراب مسلمان تا مغول‌ها همه جذب این فرهنگ شدند، رنگ این فرهنگ را گرفتند و ایرانی شدند. این نشان‌دهنده توان و قدرت این فرهنگ است. متاسفانه اجازه داده شده که روایت دروغی از این فرهنگ در جهان توسط دروغگویان رسمی جنایتکار جا بیفتد.»
کارویژه بین‌المللی دیپلماسی فرهنگی
رئیس بنیاد ایران‌شناسی هم در این اجلاس با تاکید بر این واقعیت که دیپلماسی فرهنگی راه گفت‌وگو و صلح را هموار می‌کند، گفت: «فرهنگ چهره واقعی ملت‌ها را نشان می‌دهد و دیپلماسی فرهنگی زمینه شناخت و کاهش فاصله‌ها را فراهم می‌کند.» علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی، در اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی گفت: «ایران‌شناسی خود را صرفا میزبان نمی‌داند، اینجا خانه شماست. حضور شما در این تالار، هویت و کارکرد آن را زنده‌تر می‌سازد. ما مشتاق شنیدن نظرات شما هستیم. ساختمان بنیاد ایران‌شناسی با هدف ایجاد محیطی آرام، درون‌گرا و سازگار با پژوهش طراحی شده است.
این ساختمان براساس سبک معماری ایران بنا شده است. جا دارد یاد مرحوم حبیبی را گرامی بداریم. وقتی ایشان معاون اول بود، بنده معاون وزیر علوم بودم. روزی من را خواستند گفتند تمایل دارم بنیاد ایران‌شناسی تاسیس کنم و شما در صدور مجوز آن مساعدت کنید.» او افزود: «دو حیاط مرکزی نقش محوری در فضا دارد. آبنماهای داخلی این مجموعه با الهام از ارگ کریم‌خان طراحی شده است. کتابخانه این بنیاد قلب تپنده بنیاد است. هدف ما فراهم کردن بستری مطمئن برای پژوهشی عمیق در راستای ایران‌شناسی است. امیدوارم حضور در این فضا توام با آرامش و صمیمیت باشد. اجلاس امروز با همراهی دانشگاه‌ها و مراکز علمی برگزار می‌شود.»
صالحی ادامه داد: «تاریخ ایران با حوزه‌های پیرامونی خود تعریف شده است. جهانی شدن فرصتی تازه برای تحلیل این پیوندها فراهم می‌کند. ایران در عرصه دیپلماسی سرمایه‌گذاری عظیم دارد. آموزش زبان فارسی، ترجمه آثار ادبی و همکاری‌های هنری، مسیرهایی هستند که می‌توانند تعاملات فرهنگی را گسترش دهند. دیپلماسی فرهنگی راه گفت‌وگو و صلح را هموار می‌کند و شما در این مسیر نقش تعیین‌کننده دارید. در دنیایی که سیاست و رسانه گاه چهره تقلیل‌گرایانه از ملت‌ها را نشان می‌دهد، فرهنگ چهره واقعی ملت‌ها را نشان می‌دهد و دیپلماسی فرهنگی زمینه شناخت و کاهش فاصله‌ها را فراهم می‌کند.» علاوه بر ظریف و صالحی، جمعی از مسوولان، استادان، فرهیختگان و 50 نفر از ایران‌شناسان برجسته خارجی و تعدادی از سفرای کشورهای مختلف مقیم در ایران از جمله مهمانان ویژه این برنامه بودند.