دوسوال مهمی که مسئولان پالایش و پخش باید پاسخ دهند

درحالی 5 سال گذشته کشور نیازی به واردات بنزین نداشت و حتی رتبه اول تولیدکنندگان بنزین را در میان کشورهای اوپک بدست آورد اما این روزها تولید جوابگوی مصرف نیست.

به گزارش خبرنگار مهر درحالی اواسط تابستان را سپری میک نیم که وضعیت تولید بنزین براساس آنچه که در رسانه‌ها منتشر شده است شرایط خوبی ندارد. هرچند که مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی باید به منظور تهیه گزارش‌های مستند امار تولید و مصرف را رسانه‌ای کنند تا کارشناسان این وضعیت را تحلیل و برای خروج از این وضعیت مشاوره دهند اما متأسفانه محرمانه شدن آمارها موجب شده است تا گمانه زنی‌ها در خصوص میزان تولید و مصرف بالا رود.

به هرحال آنچه امروز براساس اطلاعات داده شده از سوی برخی از مسئولان ذیربط به دست می‌آید این است که اختلاف تولید و مصرف در بنزین به بیش از 10 میلیون لیتر در روز رسیده است و مشخص نیست برنامه شرکت ملی پالایش و پخش برای جبران این میزان چیست.

قبل از اینکه به موضوع بررسی راه کارها برای کنترل مصرف بپردازیم این سوال را باید مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش پاسخ دهند که چگونه تولید بنزین در کشور به یکباره کاهش یافته است و مسئولان نتوانستند ظرفیت تولید بنزین را که ظاهراً به 100 میلیون لیتر نیز رسیده بود حفظ کنند؟

مسئله بعدی که به نظر می‌رسد باید به آن توجه داشت موضوع ساخت مخازن ذخیره سازی است. سوال که مسئولان امر باید به آن پاسخ دهند این است که وقتی ظرفیت تولید بنزین تا این حد کاهش یافته که هم اکنون نیاز مصرف را جوابگو نیست ساخت این مخازن چه کارایی خواهد داشت و آیا بهتر نیست طرح ضربتی تولید بنزین به جای طرح ضربتی ساخت مخزن در دستور کار قرار گیرد؟

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد در طول 5 سال گذشته علی رغم اینکه مصرف بنزین روند صعودی به خود گرفته بود اما کشور نیازی به واردات نداشت و در سه سال گذشته حتی ایران به عنوان اولین تولیدکننده بنزین در میان اعضای اوپک شناخته می‌شد.

وضعیت مصرف بنزین در کشور به گونه‌ای است که عده‌ای اعلام کرده اند برای عبور از این شرایط باید بنزین وارد کرد اما نکته قابل توجه در این است که در کشورهای منطقه بنزین با استانداردهای یورو وجود ندارد. ناگفته نماند سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت در جدیدترین نشست خبری خود واردات بنزین را رد کرده است از این جهت فرضیه واردات بنزین رد خواهد شد اما مشخص نیست دقیقاً دولت برای کنترل مصرف بنزین چه برنامه‌ای را دارد.

افزایش قیمت بنزین نیز بارها در سال جاری رد شده است و آنچه از صحبت‌های مسئولان دولتی مشخص است به نظر نمی‌رسد که دولت در سال جاری تصمیمی بر افزایش قیمت این حامل انرژی داشته باشد.

به همین دلیل تنها راهکارهای غیر قیمتی برای کنترل مصرف بنزین به ذهن می‌رسد راهکارهایی از جمله توجه به صنعت سی ان جی و تغییر در شیوه سهمیه بندی بنزین به طوریکه سهمیه بندی از خودرو به فرد تغییر یابد.

به گفته رئیس انجمن صنفی صنعت سی‌ان‌جی مصرف فعلی این سوخت روزانه 25 میلیون متر مکعب است که منجر به کاهش مصرف 25 میلیون لیتر بنزین در کشور شده است؛ هم اکنون جایگاه‌های سی. ان. جی با 50 درصد ظرفیت کار می‌کنند و این به معنای آن است که امکان افزایش مصرف سی ان جی به 50 میلیون متر مکعب دارد.

رشد مصرف سی ان جی به 50 میلیون متر مکعب نیازی به سرمایه گذاری جدید ندارد و تنها کمی توجه مسئولان به این صنعت می‌تواند کشور را از این بحران عبور دهد.

موضوع بعد که به نظر می‌رسد در شرایط فعلی کارایی داشته باشد تغییر شیوه سهمیه بندی بنزین از خودرو به هر فرد است با توجه به اینکه ظاهراً اجرای ازمایشی این طرح در مناطق ازاد کیش و قشم موفقیت آمیز بوده است دولت می‌تواند بدون افزایش قیمت بنزین شیوه سهمیه بندی را تغییر دهد که قطعاً این مسئله منجر به کاهش مصرف خواهد شد.

مسئله بعد موضوع قاچاق سوخت و فراورده است که با توجه به اینکه قیمت بنزین در کشورهای منطقه افزایش یافته است به نظر می‌رسد روند قاچاق سوخت وفراورده نیز صعودی است از این جهت مسئولان امر باید در یک طرح فوری جلوی خروج غیرقانونی سخت را با راه اندازی بازارچه‌های مرزی بگیرند.