دو مانع اصلی داریم، سانسور و مشکلات حقوقی / مخاطب ایرانی برای آواتار ده دلار هم خرج می‌کند / قیمت بلیت برای اکران فیلم خارجی باید 300 هزارتومان باشد

مهسا بهادری: «شعله» را به خاطر دارید؟ یکی از فیلم‌های معروف و پر طرفدار سینمای هند که در سال 1975 میلادی و 1354 هجری شمسی به مدت پنج سال و بدون وقفه در سالن سینمای مشهور شهر مومبای (بمبئی) به نام سینما مینروا با ظرفیت 1500 تماشاچی اکران شد.

کم‌تر کسی پیدا می‌شود که فیلم سینمایی «شعله» را ندیده باشید یا دست‌کم اسمش را نشنیده باشد، و از آن زمان تا امروز در تمام نظرسنجی‌ها از سوی تماشاچیان و منتقدان به عنوان بهترین فیلم سینمای هند برگزیده شده است.

همان زمان پای «شعله» به سینماهای ایران هم باز شد، فریدون گله با ساخت فیلمی چون «کندو» با بازی بهروز وثوق و داوود رشیدی، سعی در رقابت با فیلم‌های هندی و آمریکایی داشت. حالا 49 سال از آن روزها می‌گذرد، سینمای هند و بالیوود به یک صنعت بزرگ تبدیل شده و در نوع خود مخاطبان زیادی از سراسر دنیا دارد. شهریور سال گذشته سینمای ایران، پس از این همه سال فاصله گرفتن از فیلم هندی تصمیم گرفت تا فیلم هندی «خیزش، غرش، آتش» را برای رونق بخشیدن به سینما، اکران کند اما چندان موفق نبوده است.

پس از این عدم موفقیت، در نخستین جلسه شورای راهبردی اکران امسال که با حضور محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی کشور برگزار شد. طرحی نو تصویب شد که به «بررسی وضعیت اقتصاد سینما متناظر به مولفه‌های فرهنگی آن» و «ارزیابی عملکرد فروش سینماها در اکران های نوروزی و عید فطر» پرداختند.

همچنین، در این جلسه، بر اهمیت تصمیم‌گیری‌های شورا برای منافع خانواده سینما و اقتصاد سینمای ایران در تکمیل چرخه تولید و پخش تأکید شد و اعضا از نحوه مدیریت اکران سینما طی چند ماهه اخیر، بویژه مدیریت حساب شده اکران نوروزی و عید فطر و فروش امیدوارکننده سینماها قدردانی کردند.

مسئولیت اجرای این برنامه به موسسه سینماشهر واگذار شد تا با در نظرگرفتن همه جوانب نسبت به تعامل و همکاری با تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان سینما که مایل به اکران فیلم های خارجی هستند، اقدام نماید.

برای اینکه این وضعیت را بررسی کنیم و ببینیم که آیا این تصمیم درست است یا خیر، به گفت‌وگو با امیرحسین علم‌الهدی، کارشناس سینما پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

اینکه فیلم خارجی را در سینمای ایران اکران کنیم تصمیم درستی است؟

این تصمیم فی نفسه درست است، اما یادمان باشد که اگر می‌خواهیم وارد بازار جهانی شویم، باید آداب آن را رعایت کنیم، تا امروز سینمای خارجی در دست فارابی بوده و در این دوره قرار است در اختیار سینما شهر قرار بگیرد. پرسش اول این است که فارابی چه کاری را انجام نداده که حالا سینما شهر قرار است آن را انجام دهد، دومین بحث این است که بر اساس سیاست‌های دولت مکانیزم ورود فیلم‌های خارجی قرار است بر عهده کدام بخش باشد؟ بخش خصوصی، یا دولت؟ سومین پرسش هم این است که چند درصد ظرفیت سینمای ایران در اختیار فیلم خارجی قرار می‌گیرد؟ چهارمین بحث هم این است که به واسطه گستردگی و اثرگذاری سینمای هالیوود، پخش این فیلم‌ها خیلی مهم و تاثیر گذار است؛ اما در گذشته به دلیل قانون داماتو و حالا هم بخاطر تحریم‌ها، امکان اکران فیلم‌های جریان اصلی هالیوود وجود ندارد. پس می‌خواهیم چه کار کنیم؟

در حال حاضر ما نمی‌توانیم «آواتار» یا «سوپر ماریو» را خریداری کنیم در واقع شش کمپانی اصلی اجازه فروش فیلم به ایران را ندارند و ما باید به سمت اکران قاچاق فیلم‌ها برویم که طبیعتا نتایج منفی دربر خواهد داشت. نکته بعد این است که اگر ما همزمان با جریان جهانی فیلم را در سینما اکران نکنیم، دیگر اکران آن فایده‌ای ندارد چون دو ماه بعد نسخه قاچاق آن منتشر می‌شود. اگر این طرح در ایران اجرایی شود موفق خواهد بود؟ چون آن فیلم هندی که سال گذشته اکران شد چندان مورد توجه قرار نگرفت. آن فیلم هندی که سال گذشته در ایران اکران شد، جزو معدود فیلم‌های هندی بود که در جهان فروش خوبی داشت. ولی از آن فیلم استقبال نشد. بله، این ماجرا هم دلایل متعددی دارد، یکی اینکه مخاطب سینما درصدی اعتماد به آن فیلم ندارد، مثلا همان فیلمی که اکران شد، رقص‌هایش حذف شده بود و نکته بعد اینکه چهار ماه پس از اینکه تمام دنیا آن را اکران کردند در ایران اکران شد.

اگر تمام آداب فیلم‌های نمایشی بدون هیچ اختلالی اتفاق بیفتد که خودمان هم می‌دانیم چنین چیزی رخ نخواهد داد، دست‌کم اکران فیلم‌ها را همزمان با کشورهایی مثل امارات و عراق و عربستان و... آغاز کنیم. می‌توانیم به اکران فیلم‌های خارجی در ایران امیدوار باشیم.

با در نظر گرفتن تمام این شرایط، آیا اکران فیلم خارجی در ایران موفق خواهد بود؟ اصلا، به این خاطر که ما دو مانع اصلی داریم، یکی سانسور که نمی‌توانیم آن را اصلاح کنیم و دوم موانع حقوقی که آن‌ها را هم نمی‌توانیم حل کنیم. پس چه اصراری است که این طرح اجرایی شود؟

ممکن است برویم سراغ سینمای بالیوود، سینمای کره، سینمای چین. دهه هشتاد که خود من مسئولیت داشتم این فیلم‌ها را اکران کردم. اگر بنا بر بازگشت مخاطب باشد، نیاز به استمرار و برنامه‌ریزی و دست نزدن به حیات طبیعی چرخه اکران است. سینمای ایران باید بپذیرد که 30 درصد از ظرفیت خود را باید به این فیلم‌ها اختصاص دهد، ضمن اینکه قیمت بلیت‌ها برای اکران فیلم خارجی، دیگر 60 هزار تومان یا یک دلار نخواهد بود، قیمت باید دست‌کم سه یا چهار دلار باشد یا همان 200 تا 300 هزارتومان باشد، ما 650 سالن سینمایی داریم که اگر فیلم خارجی بیاید، باید 150 سالن در اختیار این فیلم‌ها باشد تا توجیهی برای سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد.

مخاطب چنین هزینه‌ای می‌کند؟

شما فیلم «آواتار» را بیاور، بعد می‌بینید که مخاطب حتی ده دلار هم برای آن هزینه می‌کند. بقیه کشورها 80 هزار سالن سینمایی دارند، حدود سی تا چهل درصد این ظرفیت در اختیار فیلم خارجی است تا این چرخه حیات طبیعی خود را حفظ کند چون هیچ سینمایی را نمی‌توان پیدا کرد که مختص تولید فیلم داخلی باشد. حتی خود آمریکا که سر دم دار سینمای جهان است، ده درصد از سهم اکران خود را در اختیار فیلم‌های خارجی قرار دارد.

تکلیف بحث ممیزی در این میان چه می‌شود؟

مسئله ممیزی فارغ از مسائل حقوقی، سینمای ایران را با مشکلات کاملا جدی مواجه کرده است. به طور مثال فیلم هندی اگر رقص داشته باشد، اجازه اکران آن وجود ندارد، با این وضعیت چگونه می‌خواهیم مخاطب را بازگردانیم؟ با این مکانیزم‌های دستوری مشکلی از سینما حل نمی‌شود.

57245