دیواری بلند دربرابر پزشکان جوان
آمارها از تمایل شدید دانشجویان پزشکی برای تحصیل در مقطع تخصص سخن میگویند اما ساختار فعلی وزارت و کاهش ظرفیت ها دیوار بلندی است که اجازه ورود پزشکان جوان به مقطع تخصص را نمی دهد.
به گزارش الف کمبود پزشک واقعیتی است که دیر یا زود گریبان نظام درمانی ما را می گیرد. موضوعی که زنگ خطر آن به صدا درآمده است. ایجاد بازار انحصاری در ارائه خدمات تخصصی پزشکی، تقاضای القایی برای خدمات زیبایی، بالا رفتن هزینه های درمانی، ایجاد صف و عدم دسترسی به پزشک، سفردرمانی همه و همه ناشی از این معضل مهم است. معضلی که اگر حل نشود عواقب جبران ناپذیری را برای جامعه رقم خواهد زد.
در چنین وضعیتی به جای آنکه ساختار نظام آموزشی کشور به دنبال حل معضل موجود باشد به کلی صورت مساله را پاک می کند. حل معضل تعرفه پزشکی و اصلاح نظام پرداخت از مسائلی است که به گفته کارشناسان جزو سیاست های میانی محسوب میشود و اگر معضل کمبود پزشک رفع شود بسیاری از مشکلات دیگر نیز حل خواهد شد.
با این اوصاف گفته‌می‌شود در چند سال آینده با کمبود شدید پزشک مواجه می‌شویم و باید برای برخی از خدمات‌درمانی به کشورهای دیگر برویم.
عمق فاجعه تا به آنجاست که اغلب مسئولان و فعالان خود این حوزه چون رئیس‌کل سازمان نظام‌پزشکی ایران، نسبت به کمبود برخی رشته‌های پزشکی در سال‌های آینده هشدار دادند. این مقام مسئول گفته بود: «در بعضی از رشته‌های پزشکی در وضعیت هشدار قرار داریم. به‌طوری‌که در رشته جراحی اطفال، فقط 2 نفر فارغ‌التحصیل می‌شوند و این نگرانی وجود دارد که در سال‌های آینده در بعضی از رشته‌های پزشکی، متخصص نداشته باشیم.»
چرا با کمبود پزشک متخصص مواجه هستیم؟
در سال های گذشته یکی از عمده دلایلی که بسیاری از پزشکان عمومی تمایل چندانی به تحصیل در مقطع تخصص نداشته اند، طول دوره تحصیل و کشیک های سنگین در برخی رشته ها و حقوق کم رزیدنتی ها بوده است.
در همین رابطه یکی از پزشکان جوان در گفتگو با فرهیختگان گفته بود: «اتفاقاً در بسیاری از رشته‌های تخصص همچون رادیولوژی، گوش حلق بینی و چشم‌پزشکی داوطلبان اقبال بیشتری نشان دادند. اما در شرایطی که حدود 12 هزار نفر متقاضی شرکت در آزمون تخصص هستند وزارت‌بهداشت با کاهش ظرفیت رشته‌های پرمتقاضی، راه را برای ما می‌بندد. این سیاست خبر از تعارضات گسترده در لایه سیاست‌گذاری می‌دهد.»
این پزشک جوان محدودیت وضع‌شده برای صدور مجوز مطب از سوی سازمان نظام‌پزشکی را دیگر دلیل ناامیدی از وضع فعلی میدانست و گفته بود: «افراد متقاضی احداث مطب ها باید سال‌ها در مناطق دورافتاده خدمت کنند تا امتیاز لازم را کسب کنند. این کسب امتیاز در شهرهای بزرگ آن‌قدر بالاست که شخص باید 9 سال کار کند تا حداقل امتیاز را کسب کند.»
از نظر این پزشک، طول دوره هفت‌ساله تحصیل در رشته پزشکی عمومی و کمبود دانشجو، شرایط را برای پزشکان عمومی بسیار سخت کرده، به‌طوری که دانشجویان سال آخر پزشکی کشیک های سنگین 32 ساعته در مراکز درمانی می‌گذرانند و برای این حجم از کار حدوداً ساعتی 20 تا 30 هزار تومان دستمزد می‌گیرند و این واقعاً برای اینترن‌ها بسیار عذاب‌آور است.
امسال ظرفیت تمام رشته های آزمون دستیاری پر شد
با توجه به صحبت های اخیر ابوالفضل باقری‌فرد معاون آموزشی وزارت‌بهداشت مبنی بر پر شدن تمام ظرفیت های آزمون دستیاری، میتوان تمایل شدید دانشجویان پزشکی برای تحصیل در مقطع تخصص را دریافت. در حالی که ساختار فعلی وزارت و کاهش ظرفیت ها دیوار بلندی است که اجازه ورود پزشکان جوان به مقطع تخصص را نمی دهد.
پیش تر باقری فرد گفته بود: «پذیرش آزمون دستیار تخصصی 1401، رکورد زد و برای نخستین‌بار در تاریخ وزارت‌بهداشت، 4 هزار نفر در این آزمون که چهل و نهمین دوره آزمون پذیرش دستیار تخصصی بود، پذیرفته شدند.»
باقری فرد به استقبال پزشکان از رشته‌های کم متقاضی نیز اشاره کرد و گفت که به‌عنوان نمونه در رشته بیهوشی، حدود 50 درصد از صندلی‌های خالی پارسال، امسال پُر شد.
هر چند تحلیل چرایی استقبال پزشکان جوان از رشته های کم طرفدار در آزمون امسال خود جای بحث مفصلی دارد اما میتوان فهمید با تمام شرایط سختی که در بالا عنوان شد، پزشکان جوان همچنان امید به تحصیل و خدمت در نظام درمانی فعلی را دارند. هر چند ساختار فعلی وزارت، اجازه ورود پزشکان به تخصص و صدور مجوز مطب را بسیار سخت کرده اما همچنان میتوان امید داشت با اصلاح ساز و کار ها میتوان ماندگاری سرمایه های اجتماعی را در کشور زیاد نمود.