شنبه 10 آذر 1403

رصد اولین سیاره‌ای که به دور یک ستاره کوتوله می‌چرخد

خبرگزاری ایسنا مشاهده در مرجع
رصد اولین سیاره‌ای که به دور یک ستاره کوتوله می‌چرخد

یک ستاره وقتی از سوخت تهی می‌شود، متورم شده و از هم می‌پاشد و اجرام اطراف خود را می‌بلعد، اما به تازگی مشخص شده است که این مورد برای یک کوتوله سفید تازه کشف شده صادق نیست.

به گزارش ایسنا و به نقل از آی ای، به نظر می‌رسد که سیاره‌ها مانند زمین کوچک ما که به دور خورشید غول پیکر می‌چرخد، لزوما به دور ستاره‌های خیلی بزرگتر از اندازه خود نمی‌چرخند.

تلسکوپ فضایی "اسپیتزر" ناسا و ماهواره "تس"(TESS) یا "نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران" ناسا به تازگی شاهد یک مدار غیرمعمول بوده‌اند. آنها برای اولین بار فاش کرده‌اند که یک سیاره بکر در یک فاصله نزدیک در حال چرخش به دور یک ستاره کوتوله سفید است.

این کشف به سرپرستی "اندرو وندربرگ" و دیگر محققان ناسا در تاریخ 17 سپتامبر در مجله "نیچر" منتشر شده است.

محققان می‌گویند این ستاره کوچک خورشید مانند تنها 40 درصد بزرگتر از زمین است.

این یک وضعیت منحصر به فرد به نظر می‌رسد، زیرا این کوتوله سفید موسوم به "WD 1856 + 534" بقایای یک غول سرخ خنک شده است که به طور معمول اجرام نزدیک به خود را در طول تغییر شکل خود می بلعد. به عبارت دیگر، اجرام اطراف آن در هنگام فوران گاز از غول قرمز، حتی کمترین شانسی برای شناور شدن در فضا ندارند. علاوه بر این، ستاره‌های کوتوله با از دست دادن 80 درصد از جرم خود با هسته‌های داغ خود تنها می‌مانند.

"سیئی شو" از محققان این مطالعه و ستاره شناس رصدخانه بین المللی "جمینی" در هاوایی گفت: ما مدت‌ها است می‌دانیم که پس از تولد کوتوله‌های سفید، اجرام کوچک و دور از آن مانند سیارک‌ها و دنباله‌دارها می‌توانند به داخل این ستاره‌ها کشیده و بلعیده شوند. آنها معمولا توسط گرانش قوی کوتوله‌های سفید از هم می‌پاشند و به شکل دیسکی از بقایا در می‌آیند.

وی افزود: به همین دلیل وقتی "اندرو" در مورد این سامانه به من گفت، بسیار هیجان زده شدم. ما نکاتی را مشاهده کرده‌ایم که سیارات نیز می‌توانند به درون این ستاره‌ها کشیده شوند، اما به نظر می‌رسد این اولین باری است که سیاره‌ای را مشاهده می‌کنیم که در تمام این سفر، دست نخورده و بکر باقی مانده است.

"وندربرگ" تصور می‌کند که این سیاره که "WD 1856 b" نام‌گذاری شده است، در مقایسه با موقعیت فعلی خود حداقل 150 بار دورتر از این ستاره بوده است.

ماهواره "تس" تشخیص داد که سیاره "WD 1856 b" در شمال صورت فلکی "دراکو" تقریبا 80 سال نوری از ما فاصله دارد و در مسیری 18 هزار کلیومتری در حال چرخش به دور ستاره "WD 1856 + 534" است. یک مدار این سیاره طی 34 ساعت تکمیل می‌شود که در مقایسه با سیاره عطارد که به دور خورشید خودمان می‌چرخد، 60 برابر سریع‌تر است.

تلسکوپ فضایی "اسپیتزر" چهارمین و آخرین مرحله از پروژه تلسکوپ‌های بزرگ فضایی ناسا است. این تلسکوپ 800 میلیون دلاری دوشنبه 25 اوت 2003 از پایگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال با موشک "دلتا 2 " به فضا پرتاب شد. قطر آینه اصلی اسپیتزر 85 سانتیمتر است که از برلیم ساخته شده است و تا 5.5 کلوین سرد شده است.

این تلسکوپ برای دو سال و نیم کار در دمای منفی 268 درجه سانتی‌گراد طراحی شده بود، اما تانک هلیم مایع آن توانست بیش از پنج سال عمر کند و سرانجام در بهار سال 2009 از کار افتاد. اما پژوهشگران آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا (JPL) در دانشگاه "کلتک" که اتاق فرمان "اسپیتزر" در آنجا قرار دارد، توانستند با تغییر در ساختار پروژه همچنان از دستگاه‌های تصویربرداری فروسرخ (IRAC) آن استفاده کنند. به این ترتیب "اسپیتزر" وارد فاز جدیدی از مأموریت خود شد که "ماموریت گرم اسپیتزر"(Spitzer Warm Mission) نام دارد. در این فاز گرم، دمای تلسکوپ منفی 243 درجه سانتیگراد بود. از آن زمان تا بیش از 10 سال بعد، "اسپیتزر" توانست نقش مهمی در کشف سیاره‌های فراخورشیدی داشته باشد.

"ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران" نیز که به اختصار "تس"(TESS) نامیده می‌شود، یک تلسکوپ فضایی ساخت ناسا است که 19 آوریل سال 2018 میلادی به فضا پرتاب شده است. هدف تس به عنوان ادامه برنامه کاوشگران، جستجوی سیاره‌های فراخورشیدی بیشتر در فضایی 400 برابر پوشش مأموریت "کپلر" با استفاده از "روش گذر" است که در کهکشان‌های دیگر به ویژه در مدار ستاره‌های پر نور اطراف خودشان در فاصله‌ای که امکان حیات در آن وجود داشته باشد، قرار دارند. در مقایسه با حدود 3800 سیاره فراخورشیدی که تاکنون پیدا شده‌اند, انتظار می‌رود که این فضاپیما موفق به پیدا کردن بیش از 20 هزار سیاره دیگر شود.

هدف مأموریت "تس" در مرحله نخست، تمرکز بر درخشان‌ترین ستارگان نزدیک به زمین برای بررسی آثار گذر سیاره‌های فراخورشیدی در پیرامون آنها در طول دو سال بود. این پروژه از مجموعه‌ای از دوربین‌های گسترده برای انجام یک بررسی همه‌جانبه استفاده کرده است. با استفاده از "تس" می‌توان توده، اندازه، تراکم و مدار یک گروه بزرگ از سیارات کوچک، از جمله نمونه‌ای از دنیای سنگی در مناطق قابل سکونت ستارگان میزبان را مطالعه کرد.

انتهای پیام