روضه خانگی یک مکتب انسان ساز است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - نرگس علینقیان؛ مستند «این خانه روشن است» به کارگردانی علیرضا دوستی و با مشارکت صدا و سیمای مرکز قزوین و حوزه هنری استان قزوین، چهارشنبه 24 مرداد نمایش داده شد. این مستند در حقیقت روایتی از زنده ماندن روضه‌های خانگی و چالش‌های آن در گذر زمان است.

در این راستا علیرضا دوستی کارگردان اثر در ارتباط با مستند «این خانه روشن است» به دانشجو گفت:

ما در مراحل اولیه پژوهش و سوژه‌یابی مستند به دنبال آن بودیم که نمونه‌های موفق نوآوری اجتماعی را معرفی نماییم. نوآوری اجتماعی به این معنی که یک سری مسائل و اتفاقاتی که در عصر حاضر وجود دارند در گذشته بحران نبوده است و با گذر زمان از روند عادی خود خارج شده است و الان دچار بحران و مسئله شده است. حلقه‌های میانی و مردم و نهاد‌های مردمی ورود می‌کنند و به نوعی سعی می‌کنند راهکار برای حل این بحران‌ها پیدا کنند. یکی از سوژه‌هایی که ما با آن مواجه شدیم در بحث روضه خانگی بود. روضه خانگی در دوران پهلوی به نوعی در کشور ما رونق گرفت زیرا در آن دوران عزاداری‌ها و مجالس با تهدید مواجه شد. این سبب شد تا مردم برای اینکه بتوانند این مجالس را حفظ و از به تعطیلی رفتن آن جلوگیری کنند، با نوآوری که داشتند سعی کردند تا روضه‌ها را به صورت پنهانی و در خانه برگزار کنند و به طرق خاص سعی می‌کردند تا فضای امنیتی را از حالت بحرانی خارج کنند.

این تهدید در حالت‌های مختلف در طی سالیان اخیر نیز با‌ها تکرار شده است. یکی از این تهدید‌ها که مجالس روضه‌خوانی را به تعطیلی می‌کشاند بحث زندگی آپارتمان‌نشینی و شهرنشینی امروزی ما است. با بافت قدیم و سنتی جامعه شهری تفاوت‌های زیادی دارد. یکی از این نکات بحث کوچک شدن خانه‌ها و آپارتمان‌نشینی است که آن انگیزه و رغبت را که بانی‌های مجالس خانگی داشتند را کاهش می‌دهد و صرفا شاید در بافت سنتی ما شاهد آن باشیم.

همه این‌ها باعث شد تا ما به سمت سوژه حال حاضر برویم. متاسفانه آن چیزی که از روضه‌های خانگی در رسانه‌ها منعکس می‌شود، خانه‌های بزرگی را نشان می‌دهند. حیاط بزرگی دارد و شاید حدود صد نفر بیشتر مستمع دارد ولی در عصر حاضر باید الگویی معرفی می‌شد که مردمی که در خانه‌های کوچک زندگی می‌کنند، این مردم با چه الگویی بتوانند روضه‌های خانگی خود را برگزار کنند. خانه‌هایی که الان سبک و سیاق سنتی خود را ندارد، این‌ها با چه راهکاری بتوانند روضه خانگی برگزار کنند. ما سعی کردیم با این نوآوری اجتماعی سامانه دعوت (سامانه دعوت از سخنران برای روضه خانگی) به این مسئله پاسخ دهیم.

این مستند تهیه شده در سیمای مرکز قزوین و با مشارکت حوزه هنری انقلاب اسلامی است که فرایند تولید توسط هنرمندان و هنرجویان مرکز رشد هنر‌های تصویری حوزه هنری قزوین اتفاق افتاده است. نکته مثبتی که مستند داشته آن است که از یک تعداد نیروی جوان و مستعد توانستیم برای تولید اثر استفاده نماییم.

هدف از ساخت مستند به این صورت است که روضه‌های خانگی به نوعی یک مکتب انسان ساز است. به فرموده امام خمینی (ره) یاران انقلاب تربیت شده روضه‌های خانگی هستند و خیلی از علما و انسان‌های بزرگ، تربیت یافته روضه‌های خانگی هستند. الان خیلی از مجالس هستند که کمیت و کیفیت بالاتر و جمعیت بیشتری دارند ولی نکته‌ای که وجود دارد بحث دعوت به کنشگری مردم است. مردم در مجالس عمومی به عنوان مخاطب حضور دارند ولی در مجالس روضه خانگی خودشان بانی هستند و مشارکت دارند. هر عضوی از خانواده تلاش می‌کند تا آن مجلس برگزار شود. این نکته مثبتی است. اینکه خود فرد موضوع را مهم جلوه دهد. هم تاثیرپذیری آن و هم تاثیرگذاری می‌تواند بیشتر باشد.

نکته دیگر در بحث نوآوری اجتماعی است. روضه‌های خانگی یکی از ده‌ها نوآوری اجتماعی است که اتفاق افتاده است و مرم می‌توانند با الگو برداری از آن در زمینه‌های مختلف به مشکلاتی که وجود دارد پاسخ دهند. اگر به ظرفیت حلقه‌های میانی توجه شود، هم جامعه آن‌ها را جدی بگیرد و هم خودشان می‌توانند به راحتی بهترین راهکار‌ها و مشکلات را با کمترین هزینه زمانی و مادی پیدا نمایند.