رویکرد ایران در مواجه با مسئله حکمرانی علم و فناوری چیست؟

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، باتوجه به اهمیت مسئله علم و فناری در کشور و رویکرد رهبر انقلاب و تاکید ایشان بر نگاه تمدنی در مسئله فناوری، با ابوالفضل محمدی، دبیر کل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان گفتگویی داشتیم و به بررسی چالش‌ها و چشمانداز‌های مسئله حکمرانی علم و فناوری در کشور پرداختیم.

ابوالفضل محمدی، دبیر کل اتحادیه جامعه اسلامی، در سخنانی پیرامون اهمیت فناوری در حکمرانی و قدرت کشورها، گفت: امروزه فناوری دیگر صرفاً یک ابزار نیست. همانطور که در مباحث ژئوپلیتیک، دریا، زمین و فضا به‌عنوان مؤلفه‌های قدرت برای هر کشور مطرح هستند، فناوری نیز به یکی از مهمترین مؤلفه‌های قدرت تبدیل شده است. شاید حتی از برخی از این مؤلفه‌ها ضریب بیشتری نیز داشته باشد.

وی ادامه داد: فضای حاکم بر دنیا به گونه‌ای است که می‌توان مواجهه با فناوری و حکمرانی آن را در چهار مدل مختلف دسته بندی کرد. اولین مدل، مدل آمریکایی است که در آن آمریکا با تأکید بر بخش خصوصی، فناوری خود را به پیش میبرد. شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، گوگل و اوپن‌ای‌آی نمونه‌هایی از این رویکرد هستند که همزمان با توسعه فناوری، هژمونی فرهنگی و اقتصادی خود را نیز تقویت میکنند. مدل دیگری که در چین به کار گرفته میشود، یک مدل حاکمیتی و کمونیستی است. در این مدل، دولت چین سرمایهگذاری‌های کلانی انجام داده و کنترل بسیاری از بخش‌های فناوری را در دست گرفته است. مدل سوم، ترکیبی از مدل آمریکایی و چینی است که در هند و روسیه مشاهده می‌شود. این کشورها، هرچند از این دو مدل استفاده می‌کنند، اما هنوز فاصله زیادی با قدرت‌های جهانی در زمینه فناوری دارند.

محمدی در ادامه به وضعیت اروپا اشاره کرد و گفت: اروپا به طور کلی رویکردی سطحی‌تر و بیشتر به تنظیم‌گری در حوزه فناوری دارد. همین نگاه سطحی و عدم توجه کافی به جنبه‌های نوآوری باعث شده که در معادلات جهانی، اروپا جایگاه خود را از دست بدهد و از تحولات فناوری به نسبت دیگر کشور‌های نام برده شده عقب بماند.

وی تأکید کرد: هر کشوری که ادعای تمدنی دارد و می‌خواهد در جهان با نگاه تمدنی پیش برود، باید به فناوری به‌عنوان یک مؤلفه ملی و تمدنی نگاه کند. کشور‌های پیشرفت‌های که به فناوری نگاه ملی و تمدنی دارند، قادر به تأثیرگذاری جهانی هستند، در حالی که سایر کشور‌هایی که به فناوری صرفاً به‌عنوان یک ابزار نگاه می‌کنند، بهسرعت وابسته به کشور‌های دیگر خواهند شد.