زبیگنیف برژینسکی معمار طالبان / آموزش تیراندازی به نوه‌های صدام حسین! / ایوان مدائن بزرگ‌ترین طاق گلی دنیا / تنها تصاویر عباس دوران و مراسم تشییعش / حکام عرب چقدر به شاپور بختیار پول دادند؟ / سیر تکامل حمل و نقل در جهان

بسته ویدیویی «تابناک» مجموعه‌ای از ویدیوها پیرامون رویدادهای سیاسی عمدتا متکی بر گزارش‌ها و تحلیل‌ها و ویدیویی‌هایی درباره دیگر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و... است که تماشایش را از دست داده‌اید؛ نگاهی دوباره و متفاوت به آنچه در این بستر می‌توان فرا گرفت.

زبیگنیف برژینسکی معمار طالبان

زبیگنیف برژینسکی سیاست‌مدار لهستانی آمریکایی و مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر بود. برژینسکی از حامیان مسلح کردن شبه نظامیان مجاهدین علیه دولت حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و توانست کارتر را متقاعد کند که این اقدام موجب می‌شود تا «ارتش شوروی برای مداخله در افغانستان» تحریک شود. پس از مسلح کردن این گروه و خروج نهایی نیروهای شوروی از افعانستان بسیاری معتقدند که همین افراد با همین سلاح‌ها گروه تروریستی طالبان را تشکیل دادند.

آموزش تیراندازی به نوه‌های صدام حسین برای مقابله با آمریکا!

«قصی صدام حسین التکریتی / Qusay Saddam Hussein al-Tikriti» دومین فرزند صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق بود. قصی به همراه برادر بزرگترش عدی و پسرش مصطفی چند ماه پس از سقوط بغداد، در شهر موصل با نیرو‌های آمریکایی درگیر شدند و پس از درگیری شش ساعته، کشته شدند. سه پسر دیگر قصی به همراه همسرش به اردن فرار کردند و هم اکنون در این کشور زندگی می‌کنند. تصاویری که اکنون مشاهده می‌کنید، متعلق به سال 2003 است که بحث حمله آمریکا جدی شده بود و ظاهرا این تصاویر آموزش تیراندازی قصی حسین به فرزندانش و نوه‌های صدام حسین بخشی از حرکت تبلیغاتی برای انتقال این پیام به مردم عراق بود که در صورت حمله آمریکا حتی نوه‌های صدام نیز با آمریکایی‌ها می‌جنگند. این تصاویر از آموزش قصی به فرزندانش که در یکی از بیابان‌های اطراف بغداد ثبت شده را در تابناک می‌بینید.

ایوان مدائن بزرگ‌ترین طاق گلی دنیا

«ایوان خسرو / طاق کسری / ایوان مدائن / Taq Kasra» برجسته‌ترین یادگار شاهنشاهی ساسانی، در تیسفون واقع در در 35 کیلومتری جنوب شهر بغداد (عراق) در کناره خاوری رود دجله واقع شده است. بزرگ‌ترین طاق گلی دنیا با بلندی 37 متر، در کنار دهکده سلمان باک قرار دارد که محل آرامگاه سلمان فارسی است. بسیاری تصور کرده‌اند چیزی از بنای متعلق به دوران پادشاهی شاپور یکم نمانده، ولی این بنا همچنان پابرجاست؛ اما با توجه به آنکه در عراق تعلق خاطر جدی به این بنا وجود ندارد، سال هاست که این بنای تاریخی بدون مرمت و نگهداری در میان توده‌ای از سیم‌خاردارها، رها شده است؛ این بنا نه برای نمایش مهندسی، بلکه به منظور نمایش عظمت ساخته شده، تا نشانگر قدرت و ثروت باشد، سفیران ملت‌های دیگر را حیران سازد و به دولت‌های دست نشانده سرکش اخطار کند که این سلسله، قدرت درهم‌شکستن هر مبارزه‌ای را دارد. آنچه باقی مانده، جز یکی از چهار جبهه‌ای نبوده که حیاط بزرگ مرکزی را احاطه می‌کرد، جز واحدی در یک فضای محصور نیست. ایوان، آن چنان‌که اینک می‌بینیم، تنها یک شکاف حیرت‌انگیز نبود. در اصل آن را یک پرده سنگین زر بافت می‌پوشاند که ارتفاع زیاد و فضای نقش‌های متنوع آن گویای ثروت فراوان بود. معماران خسرو که تصویری از مقدار فشاری که توسط بنایی با چنین ابعاد غول آسا ایجاد می‌شد نداشتند، پایه‌ها را بسیار پهن گرفتند تا از قدرت تحمل چنان فشاری مطمئن شوند. پهنای پایه‌ها در قسمت زیر طاق چهار و در پایین هفت متر است. ضخامت طاق حتی در بالاترین نقطه آن به یک متر می‌رسید. نقشه بنا گر چه غیرعادی، ولی اساسا ساده بود و تأثیر آن بیشتر ناشی از عظمت بنا بود. ایوان بزرگ از طریق چند اتاق کوچک به یک تالار بزرگ بسته متصل بود و اطراف تمام بخش مرکزی را دالان‌ها و اتاق‌های دراز دارای طاق ضربی گرفته بود. (مثل شهر آشور در دوره پارت) در شهر آشور متعلق به دوره پارتی، فضای خالی ایجاد شده توسط ایوان را با تزئین نما و استفاده از ستون‌های توکار، اسپر‌ها و طاقچه‌هایی که در شش طبقه ترتیب یافته و بالای آن یک ردیف کنگره سنتی قرار داشت، جبران کرده بودند. فضای بزرگی که باید طاق‌بندی می‌شد، سازندگان به منظور کاهش اندازه دهانه تا حد امکان، به تدریج رج‌های افقی آجر‌های بالای پاکار قوس را به سمت داخل متمایل می‌ساختند. بدین ترتیب، دیوار‌ها ضمن یک انحنای جزئی به هم نزدیک و دهانه فوقانی با رج‌های عمودی پوشانده می‌شد که به شکل قطاع بزرگی از یک دایره بود؛ بنابراین، بخش نیم بیضی یا سهمی طاق‌ها یا قوس‌ها که در معماری ساسانی بسیار فراوان دیده می‌شود. نتیجه در نظر گرفتن استحکام و ثبات نیست، بلکه ناشی از فرایند عملی ساخت بناست. تصاویری از این بنای تاریخی را در تابناک می‌بینید.

تنها تصاویر عباس دوران و مراسم تشییعش

عباس دوران از خلبانان جنگنده مک‌دانل داگلاس اف -4 فانتوم 2 نیروی هوایی ایران بود که در ماه‌های آغازین جنگ ایران و عراق نقش مهمی در بمباران اهداف دشمن عراقی ایفا کرد و بیش از 120 عملیات و پرواز برون مرزی موفق داشت. صدام حسین پیش از جنگ و در اجلاس سران عدم تعهد در هاوانا، میزبانی بغداد را برای اجلاس بعدی گرفته بود تا ژست یک صلح طلب را به نمایش بگذارد. او با ترسو خواندن خلبانان ایرانی گفته بود: «هیچ خلبان ایرانی جرات نزدیک شدن به آسمان بغداد برای برهم زدن اجلاس را ندارد.» پس از این موضع‌گیری، جنگنده‌های ایران برای جلوگیری از این اقدام بین‌المللی صدام به بغداد حمله کردند که در جریان حمله سه فروند جنگنده ایران در 31 تیر 1361 به بغداد، هواپیمای عباس دوران هدف قرار گرفت. منصور کاظمیان، خلبان کابین عقب به درجات و نشانگر‌ها نگاه کرده و متوجه می‌شود که از کار افتاده‌اند؛ بنابراین تصمیم به خروج از هواپیما و ایجکت خود و دوران می‌گیرد، ولی قبل از کشیدن دستگیره خروج اضطراری، صندلی ایجکت کابین عقب (احتمالا به دلیل رسیدن آتش به صندلی) عمل کرده و کاظمیان خودکار به بیرون پرتاب می‌شود. دوران، اما ایجکت نمی‌کند و با هدف ناامن جلوه دادن شهر بغداد، به هتل محل برگزاری هفتمین دوره اجلاس سران جنبش غیرمتعهد‌ها کوبید و مانع از برگزاری این اجلاس در کشور عراق شد؛ اقدامی که موثر بود و به عملیات بغداد مشهور شد. پیکر این شهید، بیست سال بعد در سال 1381 در قالب تکه‌ای از استخوان پا به ایران بازگشت که در دهم مرداد 1381 طی مراسمی رسمی با حضور مسئولان کشوری و لشکری، خانواده و بستگان در شیراز به خاک سپرده شد. تنها تصاویر باقی مانده از عباس دوران و مراسم تشییع او را می‌بینید.

حکام عرب چقدر به شاپور بختیار پول دادند؟

منوچهر رزم‌آرا برادر کوچک حاج‌علی رزم‌آرا، پزشک و وزیر بهداشت کابینه شاپور بختیار بود. پس از انقلاب اسلامی ایران و سقوط کابینه شاپور بختیار، او به همراه همسر فرانسوی‌اش به فرانسه گریخت و همراه بختیار و تا زمان مرگ بختیار در کنار او بود. رزم آرا پیش از این تایید کرده بود: «بختیار در مجموع پنج‌بار به عراق سفر کرد و با صدام حسین ملاقات کرد. عراق بین 60 تا 100 میلیون دلار به بختیار کمک کرد؛ و بعد هم هر ماه مستقیم، چیزی حدود دویست هزار دلار تا این سال‌های آخر قبل از ترور بختیار می‌داد.» او در گفت‌وگویی دیگر جزئیات بیشتری از کمک‌های حکام عرب به بختیار برای ایجاد جنگ داخلی در ایران با اشاره به رقم کمک‌ها را بیان کرده است. رزم‌آرا همچنین فاش کرده که 15 میلیون دلار برای راه‌اندازی جنگ داخلی در ایران توسط بختیار خریداری شده بوده که به جای ارسال به ایران، سر از افغانستان درآورده است! اظهارات رزم آرا را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.

سیر تکامل حمل و نقل در جهان

ترابری یا حمل و نقل به جابجایی یا انتقال انسان، حیوان یا کالا، از جایی به جای دیگر گفته می‌شود. واژه ترابری از پیشوند پارسی ترا، به معنی فراسو و آن‌سو، و واژه بری از فعل بردن ساخته شده است. پیشوند ترا از پیشوندهای کهن زبان پارسی است که در پارسی باستان نیز همین‌گونه کاربرد را داشته و هم‌معنی و هم‌ریشه با Trans در انگلیسی است. ترابری از دید واژگانی به معنی بردن به آن سوی دیگر است. از این منظر، حمل و نقل ریشه‌های بسیار کهن دارد. این ویدیوی کوتاه، سیر تکامل حمل و نقل در جهان از ابتدایی‌ترین وسایل تا خودروهای هیدروژنی را با ذکر سال اختراع، به تصویر می‌کشد.