زیباکلام: رویکرد ایران به روسیه در راستای ضرب المثل "دشمن دشمن من، دوست من است" مفهوم پیدا می کند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در فضای سیاسی امروز ایران، گویی نقد روسیه به تابویی نانوشته بدل شده است؛ شاهد این مدعا آنجاست که وزیر سابقه خارجه ایران چندی پیش به اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه واکنش نشان داد و از کارشکنی‌های مسکو در روند رسیدن به توافق هسته‌ای سخن گفت. این موضوع بهانه‌ای برای حمله مجدد به محمدجواد ظریف و دولت حسن روحانی شد. تا جایی که رئیس مجلس در نطقی از تریبون مجلس به او واکنش نشان داد.

بسیاری این موضوع را مغایر با اصل سیاست خارجی جمهوری اسلامی یعنی «نه شرقی، نه غربی» می‌دانندد؛ شعاری که بر سر در وزارت خارجه ایران نیز قرار گرفته است. صادق زیباکلام استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز هواداری از روسیه در فضای سیاسی ایران را مغایر با این شعار می‌داند و به خبرآنلاین می گوید که به رغم آتئیست بودن کشورهایی مثل روسیه، کره شمالی و چین ایران حتی یک بار به سیاست این کشورها در قبال رفتارهای سرکوب‌گرایانه آنها علیه معتقدین به اسلام یا مسیحیت اعتراضی نکرده است.

* مشروح گفتگوی خبرآنلاین با صادق زیباکلام را در ادامه بخوانید؛

****

* آقای زیباکلام! در عرصه سیاسی ایران فضایی شکل گرفته که اگرکسی درباره روسیه موضع‌گیری کند، با واکنش تندی مواجه می‌شود. به قول معروف اگر بگوید «بالای چشم روسیه ابروست» بعضی آن را برنمی‌تابند و علیه او موضع‌گیری می کنند. چرا چنین فضایی وجود دارد؟

جریان تندرو یا موسوم به انقلابی، همان‌قدر که با غرب، آمریکا و اروپا ضدیت ایدئولوژیک دارد، به همان میزان هم رویکرد مودت و نزدیکی با جبهه شرق، یعنی روسیه، چین، کره شمالی و امثال آن‌ها دارد. این رویکرد در واقع، نقطه مقابل شعار «نه شرقی، نه غربی» است و کاملاً به سمت شرق گرایش دارد.

علت این مسئله نمی‌تواند ناشی از باورهای اعتقادی باشد؛ چون حتی یک دانش‌آموز کلاس اول هم می‌داند که روسیه، چین و کره شمالی از آتئیست‌ترین کشورهای دنیا هستند. در کره شمالی، افرادی که به مسیحیت یا اسلام اعتقاد داشته باشند، با مجازات‌های شدید روبرو می‌شوند. رفتار حزب کمونیست چین در قبال مسلمانان اویغور را می‌توان با واژه‌هایی همچون ظالمانه، غیردموکراتیک و سرکوب‌گرانه توصیف کرد؛ رفتاری که اعتراضات گسترده‌ای از سوی بسیاری از کشورها را به دنبال داشته است.

جمهوری اسلامی حتی یک بار نیز به رفتار چین در قبال مسلمانان اعتراض نکرده است و وضعیت رفتار روسیه با مسلمانان نیز خود گویای همه چیز است! بنابراین، واقعاً جای تعجب دارد که حکومتی که خود را موحد و باورمند به توحید می‌داند، جدای از مسائل سیاسی، چگونه می‌تواند با نظام‌هایی که دشمن شماره یک باور به خدای نادیده به شمار می‌روند، چنین روابط صمیمانه‌ای برقرار کند؟ این مسئله حقیقتاً شگفت‌انگیز است!

نزدیکی به روسیه و چین از سر انزواست

* یعنی این نزدیکی بر پایه منافع سیاسی است؟

این کشورها، آمریکا و غرب را دشمن خود می‌پندارند و جمهوری اسلامی ایران نیز آمریکا، غرب و اروپا را دشمنان اصلی خویش می‌داند. بنابراین، بر اساس ضرب‌المثل معروف «دشمن دشمن من، دوست من است»، این روابط دوستانه با روسیه و چین از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون ادامه داشته است؛ هرچند روس‌ها بارها در لحظات حساس و بزنگاه‌ها از حمایت از جمهوری اسلامی خودداری کرده‌اند و چین نیز به همین شیوه عمل کرده است.

از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در عرصه سیاست خارجی به حدی منزوی شده و سیاست‌های آن به اندازه‌ای نابخردانه و نادرست بوده که ناگزیر از برقراری روابط نزدیک با روسیه و چین است. این امر حقیقتاً تأسف‌بار است که کشوری با چنین پیشینه تاریخی غنی و جایگاه منطقه‌ای برجسته، به جایی برسد که مجبور به تکیه بر روسیه و چین شود.

به همین دلیل، «پنج‌درصدی‌ها» به شدت مراقب هستند تا مبادا تنش‌زدایی با غرب یا ایالات متحده رخ دهد؛ و هرگونه اظهارنظری که حتی اندکی بوی تنش‌زدایی با غرب یا آمریکا بدهد، را به شدت مورد حمله قرار می‌دهند. آن‌ها مدعی هستند که مخالفان می‌خواهند ایران را نوکر و وابسته کنند، در حالی که خودشان بر استقلال تأکید دارند؛ اما در عمل، همان‌ها به روسیه تکیه کرده‌اند.

در دشمنی با آمریکا چین محتاط است اما روسیه مدال طلا می‌گیرد!

* چرا در مورد چین آن‌قدر حساسیت ندارند که در مورد روسیه دارند؟

دلیل آن است که چین در تقابل با غرب و ایالات متحده، به هیچ‌وجه در موقعیت مشابهی با روسیه قرار ندارد. در زمینه مبارزه و ایستادگی در برابر غرب، روسیه در دشمنی با آمریکا مدال طلا را از آن خود می‌کند! اما چین به هیچ عنوان خود را دشمن آمریکا یا غرب تعریف نمی‌کند و با احتیاط عمل می‌کند تا به نوعی با غرب، آمریکا و حتی ترامپ به تفاهم برسد.

در مقابل، روسیه به دلیل دیدگاه آقای پوتین، که مشابه رویکرد جمهوری اسلامی ایران است و تحت تأثیر ایدئولوژی قرار دارد، مواضع بسیار تندتری نسبت به غرب و آمریکا اتخاذ کرده است. به همین دلیل، نزدیکی با روسیه بسیار بیشتر از چین است؛ زیرا چین آن سطح از دشمنی با آمریکا را که ایران تمایل دارد چینی‌ها نشان دهند، ندارد.

31211