سایه سنگین خشکسالی طولانی مدت برمعیشت مردم
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، بر اساس گزارش سازمان هواشناسی، متوسط بارش سالانه در نیمه شمالی تا 40درصد و در نواحی مرکزی و جنوبی تا بیش از 50درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش یافته است.
1. تأثیر خشکسالی بر کشاورزی و امنیت غذایی
- کاهش 30-50 درصدی عملکرد محصولات آب‌بر مانند برنج، گندم و پنبه؛
- از بین رفتن بیش از 200 هزار هکتار از باغات پسته و مرکبات در کرمان، فارس و مازندران؛
- افزایش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی و فشار بر معیشت روستائیان.
2. تنش بر منابع تأمین آب شرب
- افت سطح آب‌های زیرزمینی در 25 استان تا عمق بیش از 50 متر؛
- شور شدن چاه‌های روستایی و آب‌گیری شهرهایی مانند اهواز و سمنان؛
- اعمال قطعی و زمان‌بندی‌شده آب در بیش از 1000 روستا در تابستان امسال.
3. بحران زیست‌محیطی و گردوغبار
- خشک شدن کامل تالاب‌های ارومیه و هامون؛
- بروز بیش از 80 روز گرد و خاک شدید در خوزستان و اطراف کرمانشاه؛
- افزایش ابتلا به بیماری‌های تنفسی و آلرژیک در کودکان و سالمندان.
4. پیامدهای اجتماعی و مهاجرت
- مهاجرت دست‌کم 150 هزار خانوار کشاورز به حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ؛
- رشد 20-30 درصدی نرخ بیکاری در مناطق روستایی؛
- تشدید شکاف اجتماعی و بروز تنش بر سر منابع آب در میان جوامع محلی.
5. اقدامات دولت و راهکارها
وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری ستاد ملی مدیریت بحران، طرح‌هایی را در دست اجرا دارند از جمله:
- نصب سامانه‌های هوشمند اندازه‌گیری و کنترل مصرف آب کشاورزی؛
- تقویت طرح بازچرخانی پساب شهری برای تأمین نیاز فضای سبز و صنایع؛
- تشویق کشاورزان به کشت محصولات کم‌آب‌بر و پرداخت تسهیلات کم‌بهره.
دکتر مریم شفیعی، استاد هیدرولوژی دانشگاه تهران، می‌گوید: «بدون مدیریت یکپارچه و سرمایه‌گذاری بلندمدت در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی آب و اصلاح الگوی مصرف، بحران خشکسالی نه تنها ادامه خواهد یافت، بلکه به تهدید امنیت ملی کشور مبدل می‌شود.»
با تداوم روند کنونی، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در صورت عدم تغییر فوری سیاست‌ها و افزایش مشارکت بخش خصوصی و جوامع محلی، ایران در سال‌های آینده با کمبود جدی آب شرب مواجه خواهد شد و فشار بر معیشت ده‌ها میلیون شهروند افزایش خواهد یافت.