سریال‌های کره‌ای رقیب سرسخت سینمای تایلند و اندونزی / روایت رایزن فرهنگی ایران از درآمدزایی به وسیله صنعت سینما

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سینمای ایران که طی یک دهه اخیر با انتقادات زیادی به جهت استفاده از لوکیشن‌های محدود و بسته در فضاهای کلان‌شهرها مواجه شد، رویه‌ای را برگزید تا هم مخاطبان بیشتری را با خود همراه کند و هم پای مخاطبانی که شیفته گردشگری و جهانگردی بودند را به سینما باز کند. فیلمبرداری فیلم‌های کمدی در خارج از ایران راه حلی بود که از قضا برای سینما آورده مالی داشت. تنها دست مایه این فیلم‌ها اما به زعم منتقدان، به تصویر کشیدن اختلافات فرهنگی ایرانیان با خارجی‌ها برای خنده گرفتن از مخاطب بود.

تولید فیلم‌ها خارج از ایران که از دهه 70 به این سو با فیلم‌های آدم برفی، تجارت، بازمانده، از کرخه تا راین و.. شروع شده بود در سال‌های اخیر به سینمای کمدی راه یافته و به مطرب، مصادره، سگ بند و پارادایس و.. رسید و لوکیشن‌های این فیلم‌ها نیز کشورهایی چون چین، تایلند، اندونزی، ژاپن، کامبوج، ترکیه و.. به جهت دسترسی مناسب‌تر نسبت به کشورهای اروپایی و همچنین ارزان‌تر بودن، برای تولید این فیلم‌ها انتخاب شدند. کشورهایی که گرچه با لوکیشن‌ها و مکان‌های متفاوت همراه هستند اما نقش پررنگی در داستان فیلم‌های مذکور ایفا نکرده اند. جدیدترین فیلم ساخته شده در خارج از ایران نیز هاوایی است که در هنگ‌کنگ فیلمبرداری شده و همچون دیگر فیلم‌های در این دسته، بهره چندانی از کشور محل تولید خود نبرده است.

خانم یایا که پیش تر به نام ما شما را دوست داریم خانم یایا نامگذاری شده بود، در آسیای شرقی فیلمبرداری شد. فیلمی با بازی رضاعطاران که گمان می‌رفت اثری کمدی باشد اما نه در اکران و نه در زمان پس از آن با استقبال مخاطبان مواجه نشد. پاتایا به عنوان شهر محل فیلمبرداری در این فیلم، لوکیشنی است که مانند بسیاری از لوکیشن های دیگر در آثار سینمای ایران تنها حضور دارد و نقشی در پیشبرد قصه ندارد.

جذابیت‌های بصری تایلند باعث ساخت فیلم‌های دیگری شد؛ مهران احمدی که در فیلم «مصادره» خود از کشور ارمنستان برای فیلمبرداری استفاده کرد «سگ‌بند» را به تایلند برد. همچنین فیلم «چهار انگشت» با زوج امیرجعفری و جواد عزتی به تایلند رفت و آخرینِ آن «هاوایی» است که بسیار هم نسبت به محتوای آن انتقادهایی وارد شد.

اما در این میان سؤالی که مطرح می‌شد چرا برخی از فیلمسازان برای ساخت آثارشان به خارج از کشور می‌روند خصوصاً تایلند، اندونزی و فیلمبرداری در آسیای شرقی و از طرفی ساختِ آثار نمایشی کشورهای خارجی چه امتیازاتی برای تایلندی‌ها دارد. برای رسیدن به این پرسش و صحبت درباره جایگاه سینمای تایلند در مقایسه با رقبای منطقه‌ای‌اش، تولید مشترک فیلم، روند توسعه و جهانی شدن فستیوال فیلم تایلند و به طور کل وضعیت سینمای تایلند گفت‌وگویی با مهدی زارع بی‌عیب رایزن فرهنگی ایران در کشور تایلند داشتیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد: 

سریال‌های کره‌ای رقیبی قوی برای تایلند و اندونزی است

* جایگاه صنعت سینمای تایلند در مقایسه با رقبای منطقه‌ای خودش چیست؟

تایلند و اندونزی در مقایسه با بقیه آسیای جنوب شرقی صنایع فیلمسازی بهتری دارند زیرا هر دو سابقه طولانی در تولید فیلم دارند. تایلند از اوایل دهه 1900 فیلم می‌سازد، در حالی که صنعت فیلم اندونزی به سال 1926 باز می گردد. هر دو کشور همچنین دارای استعدادهای محلی قوی از نظر بازیگران، کارگردانان، نویسندگان و تهیه‌کنندگانی‌اند که می‌توانند فیلم‌های باکیفیتی خلق کنند که برای مخاطبان در سراسر جهان جذاب باشد.

علاوه بر این، هر دو کشور مشوق‌های قابل توجهی برای فیلمسازان ارائه می‌دهند که به جذب تولیدات بین‌المللی کمک می‌کند و همچنین محیطی مساعد برای شرکت‌های تولید داخلی فراهم می‌کند. همچنین در این زمینه کره جنوبی با توجه به تولید سریال‌های جذاب رقیبی قوی برای هر دوی این کشورها به شمار می‌رود اما دیگر کشورها در این زمینه بسیار ضعیف‌اند.

حجم فیلم‌های خارجی بسیار بیشترند

* سرانه تولید فیلم در این کشور چند فیلم است و برای تولید اقتصادی فیلم چه برنامه‌ای دارند؟

سرانه تولید سالیانه فیلم بلند در این کشور 60 عدد است؛ این کشور عمده تمرکزی که در این زمینه دارد بیشتر تلاش می‌کند تا با حمایت از فیلمسازان خارجی با یک تیر چند نشان بزند هم از این محل کسب درآمد کند و هم به صورت رایگان جاذبه‌های توریستی خود را تبلیغ کند چرا که در مقایسه با فیلم‌هایی که در داخل ساخته می‌شود حجم فیلم‌های خارجی بسیار بیشترند. از طرفی نیز بسیاری از فیلمسازان و فستیوال‌ها تلاش می‌کنند به صورت مستقل عمل کرده تا آزادی بیشتری داشته باشند از این رو تعداد فیلم‌هایی که نیاز به حمایت دولتی داشته باشند بسیار اندک است.

درآمدزایی به وسیله صنعت فیلم و سینما

*‌چرا تولید مشترک فیلم در دستور کار صنعت فیلمسازی این کشور قرار گرفته و امتیازات این کار چیست؟

یکی از موارد مهمی که در این سالها تایلند توانسته هم از این زمینه جاذبه‌های توریستی خود را به صورت رایگان تبلیغ کرده و از طرفی به طرز چشمگیری درآمدزایی کند صنعت فیلم و سینماست که بنابر آمار اعلامی از طرف بخش فیلم و سینمای وزارت توریسم و ورزش این کشور درآمد تایلند در سال گذشته از زمینه فیلمسازان خارجی به اوج خود رسید سال گذشته تعداد 466 فیلم خارجی در اقصی نقاط این کشور فیلمبرداری شده است که سازندگان این فیلم‌ها از 40 کشور مختلف است؛ درآمد حاصله از این فیلمسازان خارجی برای تایلند 6.6 میلیارد بات معادل 185 میلیون دلار بوده است.

درآمد بلیت سینما تایلند در سال 2024 به 19.84 میلیون دلار برسد

* امتیاز اکران بین‌المللی چه ارزش افزوده‌ای برای صنعت سینمای تایلند ایجاد کرده است؟

صنعت سینمای تایلند با طیف متنوعی از فیلم‌ها که برای مخاطبان محلی و بین‌المللی جذاب است، بازیگر اصلی صحنه سرگرمی جنوب شرقی آسیا است. در سال 2023، نزدیک به 60 فیلم تایلندی در سینماها به نمایش درآمد و حدود 20 فیلم دیگر به صورت آنلاین منتشر شد. پیش‌بینی می‌شود که درآمد بلیت سینما تایلند در سال 2024 به 19.84 میلیون دلار برسد و نرخ رشد سالانه 3.48 درصدی تا سال 2028 داشته باشد.Major Cineplex بزرگترین اپراتور سینما در تایلند است که 1204 صفحه نمایش در سراسر کشور دارد. Major Cineplex همچنین اپراتور انحصاری IMAX، 4DX، ScreenX، LED Screen، و پروژکتور لیزری در تایلند است.

* جمعیت سینما در این کشور چقدر است و سینما در مقایسه با پلتفرم‌ها و اکران آنلاین در شرایط فعلی چه جایگاهی دارند؟

جمعیت سینماروی تایلند 28 میلیون نفر میباشد با توجه به توسعه روزافزون پلتفرم های انلاین استریم مانند نتفلیکس اما هنوز سینماهای تایلند با ارائه خدمات بسیار متنوع و امکانات جذاب هنوز در حالت رقابت با این پلتفرم‌ها هستند و درآمدهای گیشه‌ها حاکی از وضعیت خوب آنهاست.

تایلند بیش از 5 فستیوال مهم بین‌المللی فیلم دارد

* روند توسعه و جهانی شدن فستیوال فیلم تایلند چطور بوده و اکنون این فستیوال در میان سایر فستیوال‌ها چه جایگاهی دارد؟

تایلند هم اکنون بیش از 5 فستیوال مهم بین المللی فیلم دارد که به نوبه خود بسیار خوب عمل می‌کنند و مخاطبان و فیلم‌های بسیار جذابی از سرتاسر جهان جذب می‌کنند اما اگر بخواهیم با فستیوال‌های جهانی مقایسه کنیم می‌توان گفت این فستیوال‌ها بیشتر در سطح منطقه‌ای بیشتر موفق است تا جهانی چون عمده فستیوال‌ها نیز به اتحادیه آ. س. آن تأکید دارند.

* صنعت انیمیشن در این کشور چقدر توسعه یافته و آیا نظر خارجی‌ها به این منطقه جلب شده است؟

تایلند به یک مقصد برون سپاری محبوب برای کارهای انیمیشن تبدیل شده است، به طوری که 91 درصد از استودیوهای انیمیشن آن به شرکت‌های بین‌المللی خدمات ارائه می‌دهند. این صنعت توسط هنرمندان و شرکت‌هایی هدایت می‌شود که می‌خواهند تأثیر جهانی پایدار بگذارند.

* دلیل توجه فیلمسازان خارجی به این منطقه چیست؟ آیا هزینه‌های تولید در تایلند ارزان است یا اینکه مشوق‌ها می‌تواند نظر آنها را جلب کند؟

تایلند به دلیل لوکیشن‌های متنوع، خدمه با تجربه و هزینه‌های تولید نسبتاً پایین، مکانی محبوب برای تولید فیلم است. صنعت فیلم تایلند با اعضای باتجربه خدمه و ارزش‌های تولیدی که طی دهه‌ها بهبود یافته است، بالغ است. این کشور همچنین دارای طیف گسترده‌ای از مکان‌ها، از کوه‌ها در شمال تا سواحل و جزایر در جنوب است.

* اثرگذاری تولید فیلم در تایلند به خصوص فیلم‌های هالیوودی در توسعه و رونق گردشگری چیست؟

دولت تایلند از سال گذشته بصورت بسیار جدی در حال بهره برداری از قدرت نرم فرهنگی در بخش‌های مختلف کشور است؛ قدرت نرم به توانایی یک ملت برای تأثیرگذاری بر دیگران از طریق ابزارهای غیراجباری مانند فرهنگ، ارزش‌ها و سیاست‌ها اشاره دارد، در مقابل قدرت سخت که بر نیروی نظامی یا اقتصادی متکی است یکی از موارد مهمی که در این سالها تایلند توانسته هم از این زمینه جاذبه‌های توریستی خود را بصورت رایگان تبلیغ است.

صنعت فیلم در تایلند منبع مهمی برای اشتغال است

* آیا برآوردی دارید که رونق صنعت فیلمسازی چند رشته شغلی را هم رونق می‌دهد؟ و ارزش افزوده تولید فیلم چقدر است در تایلند؟

صنعت فیلم تایلند به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک کرده و به یک بازیگر اصلی در صنعت سرگرمی جنوب شرقی آسیا تبدیل شده است. در سال 2015، صنعت سینما و تلویزیون 60.3 میلیارد بات به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک کرد که بیش از 0.4 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است. صنعت فیلم همچنین منبع مهمی برای اشتغال است که برای افراد در طیف گسترده‌ای از نقش‌ها، از بازیگران و کارگردانان گرفته تا نویسندگان و تکنسین‌ها، شغل ایجاد می‌کند.

این صنعت همچنین فرصت‌هایی را برای افراد در زمینه‌های مرتبط مانند بازاریابی، حسابداری و خدمات حقوقی فراهم می‌کند. صنعت فیلم تایلند نیز به معرفی مقاصد گردشگری کمک کرده است. به عنوان مثال، فیلم چینی گمشده در تایلند محصول 2012 نمونه قابل توجهی از این است که چگونه فیلم می‌تواند اهرم قدرت نرم باشد.

* از نظر زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین صنعت سینمای تایلند در چه جایگاهی است؟

زیرساخت صنعت فیلم تایلند در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی توسعه یافته است. این کشور دارای امکانات و تجهیزات پیشرفته تولیدی است و زیرساخت‌های تولید فیلم باعث می‌شود تا واردات تجهیزات از خارج از کشور کمتر شود. صنعت فیلم تایلند به چند دلیل برای فیلمسازان خارجی جذاب است، از جمله: مناظر طبیعی: مناظر طبیعی زیبا و مکان‌های عجیب و غریب تایلند؛ هزینه‌های تولید: هزینه‌های تولید ارزان‌تر تایلند؛ زیرساخت: تایلند دارای زیرساخت‌های لازم، بودجه و فناوری پیشرفته است.

* چه تعداد سالن سینما در تایلند وجود دارد و سرانه صندلی سینما برای مردم چقدر است؟

تایلند دارای 1204 صفحه نمایش سینما از جمله IMAX، 4DX، ScreenX، صفحه نمایش LED و پروژکتورهای لیزری است. پیش‌بینی می‌شود در سال 2024، بازار بلیت سینما در تایلند به 19.84 میلیون دلار آمریکا برسد. انتظار می‌رود تا سال 2028، درآمد به 22.75 میلیون دلار آمریکا افزایش یابد که نشان‌دهنده نرخ رشد سالانه 3.48 درصد است. پیش‌بینی می‌شود در سال 2028، بازار سینما در تایلند به 124.20 میلیون دلار برسد که نشان دهنده رشد 5.73 درصدی از سال 2024 است.

سینماها در تایلند به صورت زنجیره‌ای است

* به طور کلی هزینه ساخت یک صندلی سینما در این کشور چقدر برآورد می‌شود و آیا سینماداری در رونق است؟

سینماها در تایلند بصورت زنجیره‌ای بوده و انحصار آن صرفاً در دست شرکت Major Cineplex است اما برای ساخت یک سالن نمایش می‌توان با حدود 100 میلیون بات ساخت این سالن‌ها چند منظوره بوده و شرکت‌ها نه تنها از اکران فیلم بلکه با اجاره این اماکن برای برنامه‌های متنوع نیز از این زمینه کسب درآمد می‌کنند.

* میزان سرمایه‌گذاری برای ایجاد سالن سینما در 10 سال گذشته چقدر بوده است؟

با توجه به اینکه انحصار سالن‌های سینما در تایلند دست شرکت Major Cineplex است؛ این شرکت در اکثر مراکز خرید در شهرهای سراسر کشور سالن‌های متنوعی ایجاد کرده و هم اکنون در طرحی جدید قصد دارد وارد بازار سینمای کشورهای همسایه شود در همین راستا سالن‌های جدید در حال احداث در ویتنام و لائوس را در دست دارد.

* فناوری‌های نوین در سالن‌های سینمای تایلند چه جایگاهی دارد و چند سالن استاندارد وجود دارد؟

گروه بزرگ Cineplex تایلند دارای 1204 صفحه نمایش شامل IMAX، 4DX، ScreenX، صفحه نمایش LED و پروژکتورهای لیزری است. این شرکت همچنین IMAX VR را ارائه می‌دهد که اولین فناوری پیشرفته در جنوب شرقی آسیا بود. Major Cineplex همچنین اولین سیستم پروژکتور لیزری کریستی RGB را در تایلند نصب کرد که پیشرفته‌ترین سیستم پروجکشن لیزری RGB در بازار محسوب می‌شود. این سیستم متشکل از ماژول‌های لیزری است که می‌توانند تا 5000 لومن نور سفید تولید کنند. Major Cineplex بزرگترین زنجیره تئاتر تایلند است و از تجهیزات و خدمات سینمای دیجیتال GDC Technology استفاده می کند. این شامل سرورها، پروژکتورها، سیستم‌های سه بعدی و راه حل‌های مدیریت cineplex می‌شود.

تعداد فیلم‌های ساخته شده ایرانی در تایلند رشد پیدا کرده است

* شناخت فیلمسازان تایلندی نسبت به توانایی‌های صنعت سینمای ایران چقدر است؟

عمده فیلمسازان تایلندی و افراد بسیار خبره در این صنعت با توجه به تخصصی که در این زمینه دارند با سینمای ایران آشنایی دارند اما با توجه به عدم حضور فیلم های ایرانی در فستیوال‌های تایلندی و فاصله‌ای که در طی یک دهه گذشته ایجاد شده صرفاً اخبار فیلم‌های ایران را از برخی فستیوال‌های خارجی دریافت کرده و از تولیدات و فستیوال‌های داخلی باخبر نمی‌شوند چرا طی یک دهه گذشته تعداد فیلم‌های ایرانی ساخته شده در تایلند رشد قابل توجهی داشته که آخرین آن را می‌توان هاوایی درنظر گرفت.

ساخت فیلم ایرانی در تایلند رشد چندانی نداشته و صرفاً محدود به چند فیلم است و عمده فیلم‌های ایرانی که در تایلند ساخته شده‌اند عمدتاً طنز و به صورت غیرحرفه‌ای ساخته شده‌اند که مخاطب خاصی در داخل تایلند نداشته و نیز نه تأثیر و نه جایگاهی در بین اهالی سینمای تایلند پیدا کرده‌اند و حتی با توجه به اینکه هیچ‌گونه مشاوره‌ای از نهادهای موجود ایرانی در این کشور دریافت نکردند؛ اگر دقت کافی در تولید این محصولات بکار نرود نه تنها به همکاری فرهنگی دو کشور کمک نکرده بلکه می‌تواند آسیب جدی وارد کند. برای تأثیرگذاری در صنعت سینمای تایلند بایستی از پتانسیل تولید مشترک و برنامه و موضوعات حرفه‌ای برای ساخت فیلم‌ها استفاده کرد.