سهم شرکت های کوچک در رشد بورس / بازار سرمایه چقدر تولید را افزایش داد؟

فرشید شکرخدایی درباره آمار تامین مالی شرکت‌های دولتی و شرکت‌های کوچک و متوسط از بازار سرمایه در سال 1402 اشاره کرد و گفت: آمار موجود نشان می‌دهد که تامین مالی دولتی از طریق صکوک تا بهمن ماه 1402 به مبلغ حدود 208 همت انجام شده است. همچنین، شهرداری‌ها با انتشار اوراق به مبلغ پنج همت و شرکت‌ها نیز به مبلغ 52 همت تامین مالی دریافت کرده‌اند.

وی اظهار داشت: 53 درصد از این رقم اوراق منتشر شده متعلق به اوراق مرابحه، 28 درصد اوراق اجازه، 12 درصد اوراق سلف و هفت درصد مربوط به اوراق گام بوده است. شکرخدایی ادامه داد: از 208 همت اوراقی که برای دولت منتشر شد، 59 درصد مربوط به اوراق مرابحه عام و 41 درصد هم متعلق به اسناد خرانه اسلامی بوده است. رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه مجموعه انتشار اوراق صکوک اجازه و مرابحه 81 درصد بوده است، افزود: این آمار نشان از آن دارد که اکثر انتشار اوراق‌ها در بخش خصوصی مربوط به اوراق اجاره و مرابحه بوده است.

میزان تامین مالی شرکت‌های SMe در بورس

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که شرکت‌های متوسط و کوچک چه میزان تامین مالی از طریق بازار سرمایه داشتند، به سنا گفت: اگر در کشور تامین مالی جمعی به عنوان راهکاری برای تامین مالی شرکت‌های کوچک تلقی شود، بنابراین می‌توان گفت که در سال 1401 رقمی بالغ بر 624 میلیارد تومان تامین مالی از طریق کرادفاندینگ‌ها انجام شد. شکرخدایی اظهار داشت: این رقم در 11 ماهه سال 1402 به 2هزار و 651 میلیارد تومان رسید که این عدد نشان دهنده رشد 323 درصدی تامین مالی جمعی در سال 1402 بوده است.

رشد چشمگیر سکوهای تامین مالی جمعی

رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران به رشد چشمگیر سکوهای تامین مالی جمعی اشاره کرد و به سنا اعلام کرد: به ترتیب صنایعی مانند ماشین‌آلات و تجهیزات با رقم 505 میلیارد تومان، محصولات شیمیایی با عدد 348 میلیارد تومان، محصولات دارویی با رقم 228 میلیارد تومان، عمده فروشی با 260 میلیارد تومان و خودرو و ساخت قطعات با 218میلیارد تومان بیشترین جذب سرمایه را از روش تامین مالی جمعی داشتند. وی به روند رو به رشد بازار تامین مالی جمعی اشاره کرد و افزود: به نظر می‌رسد با تسهیلاتی که قرار است بورس در نظر بگیرد و زمینه افزایش سقف تسهیلات را فراهم کند، این بازار در سال 1403 به عنوان ابزاری کارآمد برای شرکت‌های کوچک و متوسط تلقی شود.

مشکلات شرکت‌های کوچک و متوسط در تامین مالی

شکرخدایی با تاکید بر مشکلات حاکم در شرکت‌های کوچک و متوسط در تامین مالی اعلام کرد: مهمترین مشکل در این زمینه مربوط به موضوع شفافیت و نیز حاکمیت شرکتی است. رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: موضوع شفافیت بدین معنا است که شرکت‌های کوچک و متوسط نه تنها از ایجاد شفافیت سودی را عاید خود نکردند بلکه همیشه با ضرر و زیان‌هایی همراه بودند. وی با بیان این که شفافیت باعث شده تا سازمان امور مالیاتی یا بیمه دریافتی‌های بیشتری را از این شرکت‌ها کسب کنند، به سنا گفت: بخش زیادی از دارایی شرکت‌های SME به نام اشخاص است و در سرفصل دارایی‌ها قرار ندارد؛ بنابراین باید فرصتی مهیا شود تا در زمان افزایش هزینه‌ها برای این شرکت‌ها، منافع مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود. شکرخدایی در ادامه به مساله حاکمیت شرکتی اشاره کرد و گفت: تفکیک حوزه مدیریت از مالکیت به عنوان بزرگترین چالش شرکت‌های کوچک و متوسط تلقی می‌شود، اکنون در اتاق بازرگانی و تشکل‌ها پیگیر این موضوع هستیم تا بتوان اصلاح ساختار حاکمیت شرکتی را در شرکت های کوچک و متوسط آماده کنیم. رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: راهنمای استاندارد 37 حسابداری که راهنمای حاکمیت شرکتی و حکمرانی سازمانی است در سال 2021 توسط سازمان جهانی استاندارد منتشر و کمیته فنی آن در ایران برگزار شد. وی گفت: راهنمای استاندارد 37 حسابداری راهنمای خوبی است که همه شرکت‌ها می‌توانند از طریق آن زمینه بهبود حاکمیت شرکتی و استفاده از مزایای حکمرانی سازمانی حرفه‌ای و شفافیت در بازار سرمایه را فراهم کنند. شکرخدایی اظهار داشت: پیش‌نیاز ورود به بازار سرمایه، شفافیت و ساختار مناسب برای حاکمیت شرکتی است که این موضوع به عنوان وجه تمایز بازار پول و بازار سرمایه تلقی می شود.

تامین مالی واحدهای تولیدی از طریق بازار سرمایه

رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران به تامین مالی واحدهای تولیدی از طریق بازار سرمایه اشاره کرد و به سنا گفت: با توجه به اصرار سازمان بورس و اوراق بهادار برای شفافیت و حاکمیت شرکتی مناسب، منفعتی که شرکت‌ها از این موضوع خواهند برد بسیار بیشتر از رقم تامین مالی شرکت‌ها از بورس است. وی با تاکید بر این که اصرار ما به همه شرکت‌های کوچک و متوسط استفاده از مزایای بازار سرمایه است، تاکید کرد: بازار پول امکان تامین هزینه‌های در گردش شرکت‌ها را ندارد، بنابراین تحت تاثیر چنین موضوعی با معضلاتی در حوزه اقدامات توسعه ای و منابعی که باید صرف تولید شود روبرو خواهند بود.

مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه

شکرخدایی با اعلام این که تامین مالی از طریق بازار سرمایه با مزایای بسیار زیادی همراه است، گفت: در حوزه بازار پول مسیری را که شرکت‌ها برای تامین مالی طی می‌کنند سخت‌تر خواهد بود، زیرا پس از بازپرداخت اصل وام باید اصل و فرع وام دریافتی در قالب اقساط پرداخت شود. رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران به سنا اعلام کرد: در بازار بدهی و در قالب اوراق اقساط سودها به صورت قسط و مبلغ اصلی در قسط آخر پرداخت خواهد شد که این موضوع تاثیر شگرفی را در نقدینگی‌های در اختیار شرکت‌ها به همراه دارد و با توجه به تورمی بودن اقتصاد کشور، ارزش پولی که قرار است در چند سال آینده پرداخت شود کاهش پیدا خواهد کرد.

نقش بازار سرمایه در افزایش تولید و اشتغال‌زایی

وی به نقش بازار سرمایه در تحقق شعارهایی مانند رشد تولید و اشتغال‌زایی اشاره کرد و به سنا اعلام کرد: بازار سرمایه تامین منابع مالی را به صورت مستقیم در اختیار بنگاه‌ها قرار خواهد داد.

شکرخدایی، با اشاره به حق انتخاب سرمایه‌گذاران در سکوی تامین مالی جمعی اظهار داشت: تخصیص منابع در بورس توسط دارندگان منابع به صورت حرفه‌ای و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم انجام می‌شود. رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران با بیان این که این اتفاق در بانک رخ نمی‌دهد و شاهد وجود برخی از انحرافات در این بازار هستیم، ادامه داد: در بانک‌ها سرمایه‌گذاری توسط مردم انجام می‌شود اما نحوه تخصیص منابع بهینه مشخص نیست و ممکن است وارد پروژه‌ای شود که به نفع اقتصاد ایران نیست و دیگر موجب افزایش بهره‌وری تولید و کاهش تورم نخواهد شد. وی با اعلام این که بازار سرمایه از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سرمایه‌گذاری به صورت مستقیم امکان انتخاب را به بازیگران حرفه‌ای می‌دهد، افزود: تخصیص منابع از طریق بازار سرمایه به شکل بهتری انجام می‌شود که به نظر می‌رسد با تخصیص این منابع شاهد افزایش بهره‌وری تامین مالی در کشور باشیم.