شناخت باستان‌شناسی در جامعه در حد گنج‌یابی تنزل پیدا کرده است / لزوم بازتعریف میراث فرهنگی برای مردم
یک کارشناس ارشد باستان‌شناسی گفت: مشکل عمده ما این است که مقوله میراث فرهنگی برای خیلی‌ها شناخته شده نیست. میراث فرهنگی باید توسط کارشناسان و متخصصان بازتعریف شود. شناختی که از باستان‌شناسی وجود دارد در حد گنج‌یابی تنزل کرده است.
رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ضمن گلایه از این موضوع که میراث فرهنگی در بدنه دولت کمرنگ و به نوعی در حاشیه است، از اشتیاق سایر کشورهای جهت مشارکت در پروژه‌های باستان‌شناسی ایران به جهت فرهنگ غنی و تاریخی کشورمان صحبت کرد و با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری درباره به زانو افتادن پادشاه رم در مقابل شاپور ساسانی، خواستار تغییر نگرش و رویکرد نسبت به میراث فرهنگی توسط نهاد متولی و مسئولان شد.
وی گفت: آنچه که در میراث فرهنگی و باستان‌شناسی به طور خاص مهم است، ابزاری است که انسان از ابتدا شروع به ساخت آن کرده است. ساخت این ابزارها که هرکدام گذشته و تاریخی دارند، تا امروز ادامه پیدا کرده است و از علم نیز در این راه کمک گرفته شده است و امروز شالوده زندگی‌مان را تشکیل می‌دهد.
این کارشناس ارشد باستان‌شناسی ادامه داد: فکر می‌کنم وظیفه دستگاه‌های مختلف، کارخانه‌ها و صنعتگران این است که با حمایت و مشارکت میراث فرهنگی بدانند چه گذشته‌ای داشته‌اند و علم، صنعت، دانش و نوآوری چه پیشینه‌ای داشته است و بتوانند از تجربیات گذشته‌ها حداکثر استفاده را در نوآوری‌ها داشته باشند. هر سازه و پدیده‌ای در گذشته طی یک پروسه و عملکردی تغییر و تحول پیدا کرده است.
میراث فرهنگی برای خیلی‌ها شناخته شده نیست
لباف درباره دیدگاه دولت سیزدهم در خصوص تقویت پیوند میان نسل‌ها در حوزه میراث فرهنگی بیان کرد: رویکرد مثبت، سازنده و متحول‌کننده راجع به میراث فرهنگی کمرنگ است، چون میراث فرهنگی در حاشیه است. می‌تواند از نظرمادی مقرون به صرفه باشد و از نظر معنوی هم بسیار مهم، تعیین‌کننده و هویت‌ساز باشد.
مدیر گروه باستان‌شناسی و تاریخ مرکز خراسان‌شناسی از لزوم انعکاس صحبت‌هایی که در نشست‌های مختلف در این حوزه می‌شود توسط دولت و به‌ویژه سازمان میراث فرهنگی در جامعه گفت و تأکید کرد: مشکل عمده ما این است که مقوله میراث فرهنگی برای خیلی‌ها شناخته شده نیست. میراث فرهنگی باید توسط کارشناسان و متخصصان بازتعریف شود. منافع آن برای مردم گفته شود. شناختی که از باستان‌شناسی وجود دارد در حد گنج‌یابی تنزل کرده است. تعریف میراث فرهنگی که در اساسنامه آمده است و تعریف بسیار زیبایی است تا به حال تحقق پیدا نکرده است.
مطابق صحبت‌های وی، اگر به تاریخچه باستان‌شناسی در دنیا نگاه کنیم می‌بینیم که برای بیگانگان غارتگر چقدر مسئله باستان‌شناسی ایران مهم بوده است که قراردادهایی را منعقد می‌کرده‌اند و بعد بر اساس آنها به غارت اموال می‌پرداختند. در حال حاضر هم بسیار برای حضور در یک پروژه باستان‌شناسی در داخل کشورمان مشتاق هستند. این اهمیت میراث فرهنگی و باستان‌شناسی کشورمان را در سطح جهان می‌رساند.
این کارشناس ارشد باستان شناسی با بیان اینکه کشور ما پیشینه تاریخی بسیار باشکوهی دارد و سرشار از آثار تاریخی است، اظهار کرد: بناهایی که داریم بی‌نظیر است و شناخته شده هستند و نیازی نیست به آنها بپردازم؛ اما معتقدم دِین این آثار آنطور که باید و شاید ادا نشده است. مقوله میراث فرهنگی باید پاس داشته شود. اینطور نباشد که فقط در حد صحبت و تعریف و تمجید باقی بماند. باید در محافل جهانی از اینها حمایت و دفاع شود.
تبلور اهمیت میراث فرهنگی در فرمایشات رهبر انقلاب
لباف در ادامه صحبت‌های خود افزود: در نشستی که با حضور وزیر میراث فرهنگی برگزار شده بود، گفتم چرا نباید به منشور کوروش افتخار کنیم و چرا نباید در محافل و مجالس بین‌المللی طرح کنیم و به آن ببالیم و بگوییم ما نخستین ملتی بودیم که این منشور حقوق بشر را به جهانیان عرضه کردیم. الان هم از این مقوله لطمه می‌خوریم. چرا نباید این مسائل را عنوان کنیم.
مدیر گروه باستان‌شناسی و تاریخ مرکز خراسان‌شناسی خاطرنشان کرد: در یکی از سخنرانی‌ها شاهد این بودم که رهبر انقلاب اشاره‌ای به ماجرای به زانو افتادن پادشاه رم در مقابل شاپور ساسانی داشتند و فرمودند: "شما که فیلم مبتذل سیصد را می‌شناسید و افسانه‌سازی می‌کنید ما به واقع پادشاه شما را می‌بینیم که در مقابل پادشاه ما زانو زده است". این حرکت زیبا و فرمایش جالبی از طرف رهبر انقلاب بود. مسئولان میراث فرهنگی ما باید چنین رویکردی نسبت به آثار تاریخی و مسائلی از این قبیل داشته باشند.
برگزاری نخستین نکوداشت مفاخر میراث فرهنگی ایران وزارت میراث فرهنگی فرآیند مرمت را ضابطه‌مند کند هیچ‌گونه مجوزی از وزارت میراث فرهنگی برای "حراج ملی" صادر نشده است