صف 2.5 میلیون نفری برای خانه دار شدن در نهضت ملی مسکن / چه کسانی هنوز هم فرصت ثبت نام دارند؟ / بازپرداخت اقساط وام چگونه است؟

احداث 4 میلیون واحد مسکونی طی مدت 4 سال عمر دولت سیزدهم؛ این عبارت بیان گر طرح دولت با عنوان نهضت ملی مسکن است که قرار است با همکاری سایر نهاد‌های مرتبط با وزارت راه و شهرسازی، گامی اثرگذار در جهت خانه دار شدن بخش قابل توجهی از مردم باشد. به گزارش تابناک اقتصادی؛ در این میان، با شروع به کار دولت رئیسی در تابستان 1400، خبر‌ها از تلاش و برنامه ریزی تیم اقتصادی دولت سیزدهم و در راس آن، وزارت راه و شهرسازی برای اجرایی شدن سازوکار احداث و عرضه چهار میلیون مسکن در چهار سال پیش رو داشت. بر این اساس در 28 مهرماه سال جاری، پس از یک ماه از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن از سوی دکتر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی به دکتر رئیسی ریاست محترم جمهور، ثبت نام متقاضیان مسکن در سامانه ثمن آغاز شد. بر اساس متن قانون جهش تولید مسکن، دولت موظف شده است نیاز سالانه مسکن کشور را بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی مستند به مطالعات «طرح جامع مسکن»، در مناطق شهری و روستایی تامین و به نحوی برنامه ریزی و اقدام کند تا در چهار سال نخست اجرای این قانون، سالانه به طور متوسط حداقل یک میلیون واحد مسکونی در کشور برای متقاضیان واجد شرایط بر اساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب 1387/2/25 و آیین نامه‌های مربوطه عرضه شود. در این میان؛ دولت در اولین گام با راه اندازی سامانه‌ای به نشانی saman.mrud.ir اعلام کرد که متقاضیان خانه دار شدن در طرح دولت می‌توانند به مدت یک ماه با ورود به این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند. این فرصت یک ماهه در ادامه بازهم تمدید شد تا در نهایت وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد آخرین مهلت برای ثبت نام متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، 15 آذرماه 1400 است. بر این اساس در ابتدا اعلام شد که شرایط ثبت نام برای متقاضیان مسکن در اجرای قانون جهش تولید مسکن همان چهار شرطی است که در طرح اقدام ملی مسکن مورد تاکید بوده است. به عبارت دیگر: داشتن فرم ج سبز (عدم استفاده از امکانات دولتی و یارانه‌ای زمین و مسکن و تسهیلات)، نداشتن مالکیت خصوصی، تاهل و یا سرپرست خانوار بودن، و داشتن سابقه حداقل 5 سال سکونت در شهر مورد تقاضای مسکن از شروط اصلی برای ثبت نام متقاضیان است. همچنین در ابتدا به گفته محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید شد که: در حال حاضر بر اساس مصوبات موجود، خانم‌های مجرد بالای 35 سال و معلولان جسمی - حرکتی بالای 20 سال با تأیید سازمان بهزیستی می‌توانند در این طرح ثبت نام کنند؛ اما برای باقی گروه‌های جمعیتی، امکان ثبت نام مجرد‌ها فراهم نیست. هر چند پیشنهاد مربوطه ارائه شده، هنوز اصلاح نشده است. این محدودیت در ادامه اندکی کاسته و اعلام شد که: با تصویب هیات دولت دو گروه دیگر شامل مردان مجرد بالای 45 سال و بیماران خاص مجرد به گروه‌های مجاز برای ثبت نام در طرح جهش تولید و تامین مسکن افزوده شدند. بر این اساس، پنج گروه شامل خانم‌های بالای 35 سال، افراد دارای معلولیت بالای 20 سال، نخبگان علمی، مردان مجرد بالای 45 سال و بیماران خاص، بدون داشتن شرط تاهل می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کنند. در ادامه بازهم شاهد تسهیل روند ثبت نام برای متقاضیان بودیم و از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام شد: ثبت‌نام مردان مجرد بالای 23 سال در بیش از 700 شهر از 20 دی ماه آغاز می‌شود؛ بنابراین با توجه به اعلام وزارت راه و شهرسزای مبنی بر پایان زمان ثبت نام متقاضیان تا 15 دی ماه 1400، قرار است از روز دوشنبه بیستم دی ماه سال جاری، سامانه ثبت نام مردان مجرد بالای 23 سال در بیش از 700 شهر آغاز شود. همچنین به گفته مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، از دوشنبه هفته جاری مابقی شهر‌هایی که در 720 شهر اخیر نبوده است درسطح کشور باز می‌شود. اشاره این مقام مسئول به تداوم زمان ثبت نام برای گروهی از متقاضیان در حالی است که وی گفته است بیش از 2میلیون و 506 هزار نفر در طرح نهضت ملی مسکن مشارکت داشتند و زمان ثبت‌نام برای شهر‌هایی که دو ماه از زمان آن‌ها سپری شده به اتمام رسیده است. هرچند در این میان از سوی مسئولان این حوزه اعلام شده است که شرط ثبت نام مجرد‌ها این است که این افراد به شرط تنظیم تعهد نامه محضری برای ارائه عقد نامه در هنگام واگذاری واحد مسکونی می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن بعد از ابلاغ نهایی دستورالعمل، ثبت‌نام کنند. همچنین به تازگی اعلام شده است که در صورتی که متقاضیان در موعد تحویل متأهل نشده باشند، تمام تسهیلات و تخفیفات در نظر گرفته شده برای آن‌ها حذف و واحد مسکونی به‌قیمت روز تحویل می‌شود. به گفته محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی: در صورتی که مجرد‌ها در زمان تحویل، متاهل نشده باشند، علاوه بر هزینه زمین هزینه ساخت و ساز، تمام تخفیفات مربوط به پروانه ساختمانی، تسهیلات، مالیات و... حذف و تمام زینه‌های مربوط به واحد مسکونی بر اساس قیمت روز محاسبه و از متقاضیان مجرد دریافت خواهد شد. *س_جزئیات روش‌های بازپرداخت تسهیلات ساخت طرح نهضت ملی مسکن_س* بر اساس این گزارش، اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات نشان می‌دهد که در پایان آذرماه سال جاری اجاره‌بها هر مترمربع در شهر تهران معادل 84 هزار تومان است و بدین ترتیب اجاره ماهانه یک واحد آپارتمان 100 متری در شهر تهران حدود 8 میلیون و 400 هزار تومان خواهد بود. از این رو پرداخت اقساط تسهیلاتی برای ساخت مسکن کمتر از هزینه اجاره یک واحد مسکونی برای زندگی خواهد بود با این تفاوت که پرداخت اقساط منجر به خانه‌دار شدن خانوار خواهد شد. با وجود اجاره‌بها فوق‌الذکر همچنین تأمین هزینه‌های زندگی، امکان پس‌انداز برای خانوار وجود نخواهد داشت. با فرض اینکه خانوار بتواند پس‌انداز کند، با وجود تورم دو رقمی در کشور که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده و افزایش قیمت مسکن، امکان خرید واحد مسکونی توسط خانوار کاهش خواهد یافت. در صورتیکه خرید اقساطی مسکن در واقع اتکا به پس انداز آتی است و خیلی زودتر خانوار را به هدف خود می‌رساند. همچنین با مکانیزیم خانه دارشدن با استفاده از تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن در برنامه حمایتی دولت (نهضت ملی مسکن) که اراضی دولتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و هزینه زمین تقریبا صفر می‌شود، طول دوره انتظار خانوار برای خرید مسکن به شدت کاهش خواهد یافت. همچنین، دریافت تسهیلات مذکور توسط خانوار چه به صورت شخصی و چه در طرح حمایتی دولت منجر به ایجاد مالکیت واحد مسکونی می‌شود که علاوه بر تامین نیاز اساسی خانوار برای مکان زندگی، یک کالای سرمایه‌ای و با دوام نیز محسوب می‌شود و همرا با رشد قیمت‌های عمومی، قیمت مسکن به عنوان سرمایه خانوار نیز افزایش می‌یابد، درحالیکه مبلغ اقساط در طی سال‌های بازپرداخت تسهیلات (حداکثر 18 سال) ثابت خواهد بود. با توجه به اینکه طول دوره ساخت حداقل 2 تا 3 سال به طول می‌انجامد و متقاضی باید پس از تکمیل واحد مسکونی و تحویل واحد شروع به پرداخت اقساط کند عملا رقم اقساط محاسبه در فوق از دو تا سه سال آینده آغاز خواهد شد. بدیهی است تا آن زمان درآمد ماهانه خانوار نیز تقریبا معادل با تورم افزایش خواهد یافت و پرداخت اقساط برای خانوار توان‌پذیر شده و فشار پرداخت اقساط کاهش می‌یابد. پس از آغاز دوران فروش اقساطی و شروع بازپرداخت تسهیلات، مبلغ تسهیلات ثابت باقی می‌ماند، در حالیکه درآمد خانوار متناسب با تورم سالانه افزایش خواهد یافت. از این رو در دو الی سه سال ابتدایی دوران فروش اقساطی، بازپرداخت تسهیلات ممکن است در برخی موارد با فشار مالی برای خانوار همراه باشد، اما پس از گذشت دو تا سه سال ابتدایی فروش اقساطی و با افزایش درآمد خانوار، پرداخت اقساط تحمل‌پذیرمی‌شود و خانوار تحت فشار نخواهد بود. *س_تلاش وزارت راه و شهرسازی در تامین منابع لام برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه_س* دولت برای تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد و حمایت از این اقشار پرداخت یارانه سود تسهیلات را در نظر گرفته است که وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر مجدانه پیگیر تأمین منابع لازم برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه است. در صورت تأمین این منابع اقساط تسهیلات در نرخ‌های سود متفاوت برای دهک‌های متفاوت درآمدی به شرح زیر خواهد بود. *س_تسهیلات یارانه‌ای ساخت و نوسازی مسکن و اقساط ماهانه_س* در تهران برای تسهیلات 450 میلیون تومانی با نرخ سود 9 درصد برای دهک‌های4 و 5، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت 4 میلیون و 200 هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود 5 درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت 3 میلیون و 200 هزار تومان برآورد شده است. در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلون نفر برای تسهیلات 400 میلیون تومانی با با نرخ سود 9 درصد برای دهک‌های4 و 5، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت 3 میلیون و 700 هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود 5 درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت 2 میلیون و 800 هزار تومان برآورد شده است. در مراکز استان برای تسهیلات 350 میلیون تومانی با با نرخ سود 9 درصد برای دهک‌های4 و 5، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت 3 میلیون و 300 هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود 5 درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت 2 میلیون و 500 هزار تومان برآورد شده است. در سایر مناطق شهری برای تسهیلات 300 میلیون تومانی با با نرخ سود 9 درصد برای دهک‌های4 و 5، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت 2 میلیون و 800 هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود 5 درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت 2 میلیون و 100 هزار تومان برآورد شده است. در مناطق روستایی برای تسهیلات 250 میلیون تومانی با با نرخ سود 9 درصد برای دهک‌های4 و 5، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت 2 میلیون و 300 هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود 5 درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت 1 میلیون و 800 هزار تومان برآورد شده است. در این مدل تخصیص یارانه نرخ سود به گروه‌های کم درآمد رقم اقساط را به شدت کاهش داده و پرداخت آن را برای خانوار توان‌پذیر می‌کند. تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن براساس قانون جهش تولید مسکن و اقساط ماهانه (بدون پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد) نیز به شرح زیر است: در تهران برای تسهیلات 450 میلیون تومانی، مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت 7میلیون تومان است. در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات 400 میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت 6 میلیون و 300 هزار تومان است. در مراکز استان‌ها برای تسهیلات 350 میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت 5 میلیون و 500 هزار تومان است. همچنین، در سایر شهر‌ها برای تسهیلات 300 میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت 4 میلیون و 700 هزار تومان است. در مناطق روستایی برای تسهیلات 250 میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت 3 میلیون و 900 هزار تومان است. تصریح می‌شود، متقاضی می‌تواند در صورت تمایل سود دوران مشارکت مدنی را نیز به صورت اقساطی در طول دوره فروش اقساطی پرداخت کند. *س_تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن و اقساط ماهانه_س* این گزارش می‌افزاید، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن به صورت انفرادی و زوجین قابل پرداخت است. نرخ سود این تسهیلات 17.5 درصد و بازپرداخت آن 12 ساله خواهد بود. جزئیات این بخش نیز شامل موارد زیر است: اقساط ماهانه تسهیلات 400 میلیون تومانی زوجین در تهران ماهانه 6 میلیون و 700 هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات 200 میلیون تومانی انفرادی در تهران، ماهانه 3 میلیون و 300 میلیون تومان است. اقساط ماهانه تسهیلات 320 میلیون تومانی زوجین در مراکز استان ماهانه 5 میلیون و 300 هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات 160 میلیون تومانی انفرادی در مراکز استان، ماهانه 2 میلیون و 700 میلیون تومان است. اقساط ماهانه تسهیلات 240 میلیون تومانی زوجین در سایر شهر‌ها ماهانه 4 میلیون تومان و اقساط ماهانه تسهیلات 120 میلیون تومانی انفرادی در سایر شهرها، ماهانه 2 میلیون تومان است.