"عفو گسترده" باز هم نشان داد که مقام معظم رهبری پدری مهربان برای آحاد مردم هستند

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مقام معظم رهبری روز گذشته با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه مبنی بر عفو و تخفیف مجازات جمع قابل‌توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح، موافقت کردند.

به گفته معاون حقوقی قوه قضائیه، در این عفو گسترده، ده‌ها هزار تن از محکومان و زندانیان به‌زودی به آغوش خانواده و جامعه بازخواهند گشت. این عفو گسترده با توجه به رأفت اسلامی و نیز حضور در اعیاد مذهبی و ملی اعلام شده و نشاناز سعه صدر نظام جمهوری اسلامی ایران دارد.

در گفت‌وگو با حسن عبدلیان‌پور، رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه ، ابعاد مختلف این عفو را بررسی کردیم که متن آن به شرح زیر است:

تسنیم: نظر شما به عنوان یک حقوقدان درباره عفو گسترده‌ای که مقام معظم رهبری با آن موافقت کردند چیست؟

ما دو مورد عفو داریم؛ عفو موردی و عفوهای معیاری با دامنه شمول گسترده. در عفوهای معیاری و گسترده پرونده‌های اشخاص به تفکیک و مجزا مورد بررسی قرار نمی‌گیرد؛ بلکه رئیس محترم قوه قضائیه معیارهایی برای عفو یا تخفیف مجازات محضر مقام معظم رهبری اعلام می‌دارد و بر اساس آن معیارها و موافقت مقام معظم رهبری، مراجع قضائی سراسر کشور موظف هستند این معیارها را با مصادیق و اشخاص محکوم تطبیق دهند و اسامی افرادی را که مشمول عفو واقع می‌شوند را اعلام کنند.

در نتیجه این عفو با دامنه شمول گسترده، محبت رهبری و رأفت و رحمت اسلامی را درباره این گروه از عفوشدگان اعمال می‌دارند و منتی است از جانب نظام و لطف و کرمی از جانب مقام معظم رهبری. اینطور نیست که عفو، حق مجرم باشد که حتماً به او اعطا شود؛ بلکه لطفی است بر او و ظرفیتی است که می‌تواند به مناسبت جشن‌ها و اعیاد ملی و مذهبی در حق محکومان اعمال شود.

البته سیاست جنایی اسلام و تأکید مبانی و تعالیم اسلامی نیز بر عفو و بازپروری مجرمین به این طریق نیز هست.

تسنیم: معیارهای قانونی اعطای عفو گسترده چیست؟

عفو از موارد سقوط مجازات است که در ماده 96 قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. در این قانون آمده؛ عفو و یا تخفیف مجازات محکومان، در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یا مقام رهبری است.

عفو خصوصی و گسترده، تصمیمی است که به نظر و با پیشنهاد قوه قضائیه و موافقت عالی‌ترین مقام اجرایی کشور یعنی رهبری گرفته میشود و به موجب آن تمام یا قسمتی از مجازات محکومان بخشوده یا به مجازات خفیف‌تری تبدیل می‌شود.

به موجب بند یازده اصل 110 قانون اساسی و ماده 96 قانون مجازات اسلامی، عفو یا تخفیف مجازات محکومیت در حدود موازین اسلامی، جزو وظایف و اختیارات رهبری به شمار میرود که این امر پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه صورت می‌گیرد. همچنین حق اعطای عفو و بخشودگی از جمله اختیارات مقام رهبری است که در رد یا قبول آن کاملاً مختار است.

این عفو با شرایطی شامل مجازات‌های تعزیری می‌شود. البته مجازات‌های قصاص و دیه به دلیل آنکه جزو حق‌الناس تلقی می‌شوند، از شمول عفو به طور کلی مستثنی هستند. مجازات‌های حدود غیر از قذف در مواردی خاص و به شرط توبه پس آن که جرم با اقرار متهم به اثبات رسید، ممکن است مشمول عفو قرار گیرد. به عبارت دیگر این عفو شامل حق‌الناس و افرادی که شاکی خصوصی دارند از حیث جنبه خصوصی نیست و منوط به گذشت شاکی در اینگونه جرایم هستند و یا برخی جرایم خاص و امنیتی مثل جاسوسی و جرایم امنیتی حاد و باندی، محاربه و افساد فی‌الارض و....

تسنیم: نتایج این عفو در کاهش پرونده‌های محاکم و کاهش اطاله دادرسی هم می‌تواند مؤثر باشد؟

وقتی پرونده کیفری تشکیل می‌شود مراجع انتظامی، دادسرا و دادگاه درگیر می‌شوند. از طرفی مرحله تحقیقات در دادسرا سیر زمان‌بری را طی می‌کند؛ چون هم حجم پرونده‌های ورودی بالاست و هم تحقیقات باید با دقت و ظرافت و با حفظ کرامت انسانی و اسلامی و با کمک مراجع انتظامی و دیگر مراجع صورت بگیرد و بعد تشکیل پرونده و صدور کیفرخواست و قرار جلب دادرسی و در ادامه، کیفرخواست برای رسیدگی به دادگاه تقدیم میشود که تعیین شعبه و وقت شود و بعد از تشکیل و صدور رأی، دادنامه اجرایی شود که قابل تجدیدنظرخواهی هم هست و بعد از مهلت مقرر قابلیت اجرایی پیدا میکند.

حال برخی مشمول حکم زندان می‌شوند و اجرای احکام و زندان را درگیر میکنند؛ لذا اطاله بسیاری برای محاکم ایجاد می‌کند و این سیر زمان‌بر همه را درگیر می‌کند و بالتبع فرایند دادرسی پرونده‌های دیگر و زمان‌های رسیدگی به آنها را بیشتر می‌کند. این عفو گسترده، پرونده‌ها و درگیری‌های محاکم قضائی را کم میکند و در مورد سایر پرونده‌های نیز فرایند دادرسی را سرعت می‌بخشد و به جلو می‌اندازد و باری از دوش قوه قضائیه و محاکم دادگستری برمی‌دارد و پرونده‌های آنها مختومه میشود.

تسنیم: صحبتی درباره این عفو با رهبری و یا قوه قضائیه دارید؟

ریاست محترم قوه قضائیه در تاریخ 4 بهمن ماه نامه‌ای را خدمت حضرت آقا تقدیم و درخواست کردند که امسال عفو معیاری و گسترده داشته باشیم و رهبر حکیم انقلاب ضمن موافقت با این پیشنهاد جمع کثیری از محکومان و متهمان و خانواده آنان را در این ایام مبارک که مقارن با اعیاد مذهبی و ملی است خوشحال کردند. این عفو شامل بسیاری از متهمان و محکومان اغتشاشات اخیر نیز می‌شود و این نشان از رأفت اسلامی و سیاست جنایی اسلام مبنی بر بازپروری مجرم و اصلاح او و رأفت و رحمت اسلامی دارد تا به آغوش خانواده و جامعه بازگردند. این عفو قطعاً نقطه عطفی در زندگی آنها و اصلاح مرتکبین خواهد بود.

بر این اساس از حُسن تدبیر و پیشنهاد کریمانه ریاست محترم قوه قضائیه در شرایط فعلی و حساس جامعه که یک سری از جوان‌ها و افراد در اغتشاشات اخیر فریب خورده و یا احساساتی شدند و پس از عبور از فتنه و بحران این پیشنهاد را دادند کمال تقدیر و تشکر را داریم.

همچنین مقابل رهبر فرزانه انقلاب که با روحیه پدرانه و مشی کریمانه و با عظمت و بزرگواری این پیشنهاد را پذیرفتند دست به سینه سر تعظیم و احترام فرود می‌آوریم. ایشان جمع کثیری از محکومان و خانواده آنها را خوشحال کردند و با این بزرگواری فرصتی فراهم کردند تا جمع زیادی از محکومان اعیاد 22 بهمن و نوروز و اعیاد ماه رجب و شعبان را در کنار خانواده‌شان جشن بگیرند. خداوند به رهبر فرزانه انقلاب سلامتی و طول عمر عنایت کند.

بار دیگر مشهود و متجلی شد که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، دلسوز و پدری مهربان برای آحاد مردم و عمود خیمه انقلاب و محور وحدت قوای کشوری و لشکری و محبوب قلوب مسلمین هستند.