علت عدم تمایل شرکت‌های "مقره‌ساز" ایرانی به فناوری نانو چیست؟

سید فرزاد حسینی‌نسب؛ از فعالان حوزه فناوری نانو در صنعت برق و انرژی‌های تجدیدپذیر در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: "مقره" در خطوط انتقال برق به عنوان یک عایق عمل می‌کند و در صورتی که آن رسانا باشد موجب اتصال کوتاه و خاموشی می‌شود.

وی گفت: گرد و غبار و رطوبتی که بر روی سطح مقره‌ها می‌نشیند به مرور باعث از بین رفتن خاصیت عایقی آن و موجب رسانایی می‌شود و در نتیجه شرکت‌های انتقال برق موظف هستند که هر سه ماه یک‌بار یا هر 6 ماه یکبار هزینه‌ای کرده و این مقره‌ها را شستشو بدهند تا گرد و غبار از روی سطح آنها برداشته شود.

این فعال حوزه فناوری نانو ادامه داد: در اینجا فناوری نانو می‌تواند با استفاده از پوشش‌های آبگریز و پوشش‌های ضد گرد و غبار اثرگذار باشد، یعنی پوشش‌هایی هستند که با ضخامت در ابعاد نانو می‌تواند بر روی سطح مقره‌ها قرار بگیرد و اجازه نمی‌دهد که این گرد و غبار و رطوبت بر روی سطح آنها بنشیند. در نتیجه بحث مدت زمان تعمیر و نگهداری دوره‌ای، بسیار طولانی می‌شود و یک صرفه‌جویی در هزینه می‌شود.

حسینی گفت: درست است که شرکت‌های مقره‌ساز یا شرکت‌هایی که در بحث فناوری نانو این پوشش‌ها را تولید می‌کنند، باید هزینه اضافی را داشته باشند اما این هزینه به مرور زمان، صرفه‌جویی بسیار زیادی را در هزینه‌ها و سرویس‌های نگهداری این مقره‌ها به همراه خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: ما تعدادی شرکت مقره‌ساز در ایران داریم که طبق حالت عادی در حال تولید مقره هستند. این شرکت‌ها برای اینکه این پوشش‌ها را اعمال کنند باید خط تولید خود را در جایی دستکاری کنند و این تغییرات را در سطح خود اعمال کنند. این شرکت‌های مقره‌ساز به دلیل اینکه درآمد خود را دارند علاقه‌ای به دریافت فناوری نانو در این حوزه ندارند و بعضاً این دیدگاه را دارند که حتی اگر مقره‌ها زودتر خراب شود به نفع ما است!

این فعال حوزه فناوری نانو بیان کرد: بحث دیگر شرکت‌های دانش‌بنیانی است که در حوزه نانو، این پوشش‌های آبگریز را تولید می‌کنند. به عنوان مثال در سال 1394 در نمایشگاه برق یک قراردادی بین یک شرکت مقره‌ساز بسیار بزرگ با یک شرکت نانویی منعقد شد و قرار بود که مقره‌ها آبگریز شوند.

حسینی ادامه داد: روش کار اینها به این صورت است که مقره را می‌سازند و بعد از ساخت آن یک حوض یا تشتی از مواد آبگریز ساخته و مقره را در درون آن قرار می‌دهند که این پوشش بر روی آن می‌نشیند. این طرح اصلاً پیش نرفت به این خاطر که وقتی با روش غوطه‌ورسازی این لایه‌ها را اعمال می‌کنیم به خاطر عمر کوتاه این لایه‌ها، این کار موفق نمی‌شود.

وی تصریح کرد: روش اصولی کار این است که از موادی بر روی مقره‌ها استفاده شود که در سال‌های گذشته از کره جنوبی وارد می‌شده و اسم این مواد نیز "RTV" است که پلیمری است که بر روی سطح مقره‌ها نشسته و آبگریز می‌شود.

حسینی گفت: در شرکت‌ها بلوغ لازم وجود ندارد، تعدادی از شرکت‌ها محصول نانویی تولید می‌کنند و تعدادی از شرکت‌ها نیز مقره‌ساز هستند و در این میان کسی نیست که این دو را به یکدیگر وصل کند.

به گزارش تسنیم؛ اواخر سال 1395 بود که قطعی برق در خوزستان و شهرهای مختلف این استان باعث ایجاد مشکلات متعددی برای مردم این استان شد به‌گونه‌ای که غلظت بسیار بالای گردوخاک هوا در خوزستان و همراه شدن آن با رطوبت بالای هوا، در نهایت منجر به آسیب به دکل‌ها و پست‌های برق استان و قطعی برق بسیاری از شهرهای خوزستان شد.

در پست‌های برق و دکل‌های انتقال برق فشار قوی، برای نگه‌داشتن و اتصال سیم برق به دکل از قطعه‌ای استفاده می‌شود که هم عایق باشد و برق را به دکل که فلزی است، انتقال ندهد و هم دارای استحکام بالایی باشد که تحمل وزن کابل‌ها را داشته باشد، برای این کار از قطعاتی استفاده می‌شود که به آن «مَقَرِه» می‌گویند.

مشکل برق خوزستان مربوط به ترکیب رطوبت با گردوخاک نشسته روی مقره‌ها و تأسیسات برق است که لایه‌ای از گل با خاصیت رسانندگی ایجاد می‌کند و جریان الکتریسیته موجود در سیم‌ها به دکل‌های برق منتقل می‌شود؛ با وجود اینکه در ابتدا به‌نظر می‌رسد راهی برای از بین بردن گردوغبار نشسته به‌روی مقره‌ها و تأسیسات به‌جز شست‌وشوی آنها در این مواقع وجود ندارد اما در جریان بحران اخیر خوزستان، راهکار ساده‌ای که مورد غفلت قرار گرفته، "فناوری نانو" است که سال‌هاست این فناوری در اختیار کشورهای مختلف از جمله کشورمان قرار دارد.