فارغ‌التحصیلان فکر جذب در بخش دولتی را فراموش کنند / دانشجویان باید کارآفرین وارد جامعه شوند

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، متاسفانه بین میزان پذیرش دانشجو در بسیاری از رشته‌های تحصیلی و وضعیت جامعه و نیازهای آن تناسبی وجود ندارد. دانشجویی که در دانشگاه دولتی درس می‌خواند با امید به اینکه از سد کنکور گذشته است، انتظار شغلی مناسب دارد. همینطور دانشجویان شهریه پرداز نیز به دلیل پرداخت شهریه امیدوارند بعد از تحصیل به شغل دست یابند. این در حالی است که به علت ظرفیت بسیار بالای رشته‌های فنی و همینطور انسانی معمولا چنین نمی‌شود و سرخوردگی زیادی در بین تحصیل کردگان ایجاد می‌شود.

با توجه به آمایشی که روی شغل‌ها انجام شده است می‌توان گفت در سراسر ایران در بخش‌های مختلف چه تعدادی شغل تعریف‌شده داریم؟ چه تعداد از آنها تصدی دارند؟ چه تعداد از آنها بدون اشتغال است؟ و برای توسعه کدام مشاغل در ایران ما برنامه داریم؟ کدامش نیاز بازار است؟ که در این راستا خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس درمورد اینکه «پذیرش دانشجو با نیاز بازار تطابق ندارد» با چند نفر از مسؤولین کشور به گفت‌وگو نشست.

*نیاز سنجی شغلی و آموزشی وزارت علوم برای نیاز محور شدن دانشگاه‌ها

محمد حسین موسی‌زاده مدیرکل پژوهش و فناوری علمی و کاربردی در این باره معتقد است: دانشگاه‌ها براساس نیاز تأسیس نشده‌اند، به طوری که تعدادی از افراد دیپلم می‌گرفتند و یاد می‌دادیم که بروند لیسانس بگیرند و می‌گفتند نیاز به دانشگاه داریم که شروع به ساخت دانشگاه‌هایی مثل آزاد، پیام نور و علمی کاربردی کردیم. اگر بخواهیم نیاز محور باشیم وزارت علوم باید نیازسنجی شغلی و آموزشی انجام دهد تا بتوانیم پذیرش را براساس این معیارها انجام دهیم. در مواردی دانشجو برای نیاز نباید از طریق سنجش پذیرش شود بلکه باید از طریق شرکت‌ها و سازمان‌هایی که نیروی کار نیار دارند پذیرش شوند و آموزش در دانشگاه‌ها انجام شود.

وی بر این باور است که در دنیا یکسری دانشگاه وجود دارد که براساس پروژه‌های ملی اساسی مثل هوا فضا، رادار، مخابرات کار می‌کنند که معمولا دانشگاه‌ها جوابگوی نوع نیازها هستند. وقتی شخصی دکتری برق می‌گیرد می‌تواند در سازمان هوا فضا کار کند چرا که براساس هایتک فعال است. در حال حاضر دانشگاه جامع برای برخی مشاغل نیازسنجی تدوین می‌کند که براساس این نیازسنجی بتوانیم در رشته‌های علمی کاربردی پذیرش داشته باشیم که امیدواریم برای سال آینده عملیاتی شود که یک کار سخت و ملی است و ما باید آمایش سرزمین انجام دهیم و بدانیم وضعیت پتانسیل چگونه است که بسیاری از عوامل دخیل بر آموزش هستند که نبایستی ساده انگاشته شوند.

رشته‌های دانشگاهی بر اساس نیاز بازار تنظیم نمی‌شود

و اما در ادامه علی آهون‌منش رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی کشور می‌گوید: رشته‌های دانشگاهی را براساس نیاز بازار تنظیم نمی‌کنیم. یکسری رشته تحصیلی و فارغ‌التحصیل خروجی این رشته‌ها وجود دارد که این دانشجویان در بازار کار شروع به فعالیت می‌کنند. برای به کارگیری فارغ‌التحصیلان باید به فناوری‌های جدید، رشته‌های بین رشته‌ای و وضعیت اقتصادی بازار کار توجه کرد؛ زمانی که تقاضای رشته بالا می‌رود و وزارت علوم درگیر بررسی می‌شود تا اینکه بگویند این دروس نیاز است یا نه معمولا زمان زیادی می‌برد.

آهون منش معتقد است که تطابقی بین نیاز بازار و پذیرش دانشجو وجود ندارد.

بر اساس نیاز بازار؛ دانشگاه‌ها نیرو تربیت کنند / عدم ارتباط بین آمایش آموزش عالی و آمایش اشتغال در بخش بازار

با این اوصاف گفت‌وگویی با یعقوب فتح‌الهی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس داشتیم که وی نیز در این باره معتقد است: بازار به معنای اعم آن، شامل بخش‌های مختلفی است که دارای کرسی‌های شغل است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا آمایش روی شغل‌ها انجام شده است؟ می‌گوید: در سراسر ایران در بخش‌های مختلف چه تعدادی شغل تعریف‌شده داریم؟ چه تعداد از آنها تصدی دارد؟ چه تعداد از آنها بدون اشتغال است؟ و برای توسعه کدام مشاغل در ایران ما برنامه داریم؟ کدامش نیاز بازار است؟

فتح‌الهی تصریح معتقد است: ابتدا باید نیاز بازار را تحت عنوان آمایش اشتغال در بخش‌های مختلف سامان دهیم و برای هر شغل نیروی انسانی مورد نیاز آن را به لحاظ دانش، بینش، مهارت و سلامت جسمی، روحی، معنوی و اجتماعی تعریف کنیم؛ نیاز بازار روشن می‌شود و متناسب با نیاز بازار بخش‌های متولی با دانشگاه‌ها وارد مذاکره می‌شوند که ما در این بخش‌ها نیروی انسانی با این شرایط و با این تعاریف نیاز داریم. بنابراین دانشگاه تکلیف پیدا می‌کند نیروی انسانی را برای آن بخش مورد نیاز با شرایطی که نیاز دارد تربیت و تحویل دهد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس می‌گوید: ما همچنین ارتباطی به طور گسترده بین آمایش آموزش عالی و آمایش اشتغال در بخش بازار به معنای کلی نداریم و معمولا با جملات کلی سعی می‌کنیم صورت مسأله را پاک کنیم. با این روش‌ها نمی‌توان به این مسائل پاسخ داد. این روش باید به صورت سیستماتیک، عادلانه و با روش‌های علمی واکاوی و با روش‌های علمی به آن پاسخ داده شود و با روش‌های علمی مورد نیاز آن بخش بازار هم تربیت و در اختیار آنها قرار بگیرد.

موفقیت دانشگاه‌های معتبر در ایجاد کارآفرینی

و در ادامه پیگیری‌ها صحبتی با احمد معتمدی رئیس دانشگاه امیرکبیر داشتیم که وی در این باره معتقد است: در رشته‌های مهندسی پذیرش دانشجو با نیاز بازار تطابق دارد. شاید باید در 10 درصد آن تغییراتی ایجاد کنیم تا پذیرش دانشجو با نیاز بازار تطبیق بیشتری داشته باشد.

وی با بیان اینکه بحث اشتغال تا حدودی در رشته مهندسی ایراداتی دارد و در بحث اشتغال باید کار وجود داشته باشد، می‌افزاید: زمانی که صنایع مشکل مالی دارند و رشد اقتصادی منفی یا نزدیک به صفر است طبیعتا جذبی وجود ندارد اگر رونق اقتصادی وجود داشته باشد می‌توانیم جذب بیشتری داشته باشیم. البته این در مورد دانشگاه‌های معتبر دنیا است. در مورد دانشگاه‌هایی که کمی رشد کردند و خیلی به کیفیت نپرداختند مشکل بیشتر است. اگر اشتغال بیشتر شود دانشگاه علم و صنعت قابلیت جذب دانشجو را دارد.

دانشگاه‌های برتر در کارآفرینی موفق بودند

رئیس دانشگاه امیرکبیر می‌گوید: اگر کارآفرینی و مهارت افزایی را در رشته‌های مهندسی دنبال کنیم قطعا وضعیت بهتر می‌شود و افراد سعی می‌کنند دنبال استخدام نباشند. آنهایی که دنبال استخدام هستند چون مهارت خوبی دارند بهتر جذب می‌شوند و آنهایی که کارآفرین هستند دنبال استخدام نمی‌روند و معمولا خودشان همان طور که از نامشان پیداست کارآفرینی، ایجاد اشتغال و استخدام می‌کنند. ما باید این دو حوزه را در مهندسی دنبال کنیم البته در حال پیگیری هستیم. خیلی از برنامه‌ها اجرا شده است و دانشگاه‌های معتبر در بحث کارآفرینی موفق بودند و در مورد مهارت افزایی نیز برنامه‌هایی داریم که باید دنبال کنیم.

باید مهارت نیرو‌ها را افزایش دهیم و به تربیت افراد کارآفرین بپردازیم

معتمدی معتقد است: دانشگاه‌ها باید به سمتی بروند و نیروهایی را تربیت کنند که صرفا هدف استخدام شدن در بخش دولتی و بخش خصوصی نداشته باشند. باید قید جذب در بخش دولتی را زد چون دستگاه‌های دولتی استخدامی ندارند یا بسیار کم است. بنابراین باید مهارت نیرو‌ها را افزایش دهیم و به تربیت افراد کارآفرین بپردازیم که بتوانند در بخش غیردولتی راحت‌تر استخدام شوند. البته همه این مسائل به بحث رونق اقتصادی برمی‌گردد که ان‌شاالله با رفع تحریم‌ها بتوانند موقعیت‌های بهتری کسب کنند.

انتهای پیام /