فراز‌ونشیب‌های بورس تهران زیر ذره‌بین
شهیر محمدنیا - کارشناس بازار سرمایه
آبان سال جاری خلاف ماه‌های گذشته روزهای مثبتی را برای بازار سرمایه رقم زد. بعد از گذر از روزهای رو به رشد بورس شاهد روند باثباتی در این بازار بوده‌ایم؛ تا جایی‌که باید اقرار کرد شاخص کل تغییر قابل‌توجهی نداشته است.
دلایل متعددی را می‌توان برای توجیه روند رو به رشد بورس تهران در هفته‌های گذشته و بعد عبور این بازار از روند نزولی عنوان کرد؛ در درجه نخست آنکه ارزش بسیاری از سهم‌ها باوجود ارزندگی در ماه‌های اخیر افت قابل‌توجهی داشته است. همین موضوع زمینه‌ساز بازگشت بورس تهران به مسیر صعود شده است.
در ادامه از روند رو به رشد نرخ دلار باید به‌عنوان دیگر شاخص مهم و اثرگذار در سبزپوشی بورس تهران نام برد. روند افزایشی بهای دلار از چند جهت بر عملکرد بورس تهران اثرگذار است. در گام نخست آنکه بسیاری از صنایع بورسی ما صادرات‌محور هستند؛ بنابراین رشد نرخ ارز به‌منزله افزایش درآمد این صنایع است. علاوه بر این روند صعودی قیمت دلار در بازار توافقی و آزاد، به‌منزله تداوم مسیر افزایشی تورم در اقتصاد است و همزمان از افزایش ارزش سهام شرکت‌های بورسی حمایت می‌کند.
این روند رو به رشد که همچنان هم ادامه دارد به‌منزله آن است که توافق برجام در کوتاه‌مدت احیا نمی‌شود یا امید چندانی برای کسب نتیجه از برجام وجود ندارد. بدین ترتیب تردید و ترس بر بازار بورس تهران حکمفرما است، این در حالی است که در شرایطی که ترس و تردید بر بازار سایه انداخته، معامله‌گر نمی‌تواند برای حضور در این بازار تصمیم بگیرد.
روند رو به رشد بهای فلزات در بازار جهانی دیگر محرک بورس تهران در هفته‌های گذشته بوده است. بسیاری از صنایع بزرگ بورسی کشور، صادرات‌محور هستند؛ بنابراین رشد جهانی نرخ کامودیتی‌ها اثر مستقیمی روی سودآوری این شرکت‌ها دارد.
علاوه بر تمام موارد یادشده باید تاکید کرد اعلام خبر تخصیص بسته حمایتی ازسوی سازمان بورس محرک رشد بازار سرمایه بوده است.
در این بسته جامع، پرتفوهای زیر 100 میلیون تومانی بیمه شدند و در نتیجه نقدینگی لازم به بازار تزریق شد. در واقع این سیاست به لحاظ روانی جهت‌دهی مثبتی برای سهامداران ایجاد و آنها را به خرید ترغیب کرد.
باوجود تمام نقاط قوت یادشده باید تاکید کرد رشد موردبحث در بازار سرمایه هیجانی یا تحت تاثیر حمایت بود. در واقع حس جاماندگی در بسیاری از معامله‌گران دیده می‌شود. در چنین شرایطی، شاهد نوسان قابل‌توجه در فرآیند معامله سهم‌ها در بورس هستیم و بسیاری از سهم‌ها از کف مجاز تا حداکثر مجاز در طول یک روز معامله شدند؛ بنابراین باتوجه به رشدی که بیشتر سهم‌های بازار تجربه کرده‌اند، عده‌ای از صاحبان سهام در هفته پیش رو به‌دنبال ذخیره سود خواهند بود. این موضوع عملا نوسانات منفی را در بازار ایجاد خواهد کرد. البته این بازار در میان‌مدت همچنان ارزنده خواهد بود.
در ادامه باید تاکید کرد در حال حاضر در آستانه تدوین و تصویب بودجه سال آتی هستیم. در طول سال‌های گذشته، کسری بودجه یکی اصلی‌ترین چالش‌های بازار سرمایه بوده است. قیمت خوراک و نرخ بهره مالکانه معادن، افزایش دستمرد، قیمت ارز و... موضوعاتی هستند که در بودجه تصویب می‌شوند و تاثیر بسزایی بر عملکرد بورس تهران دارند.
مراحل تدوین بودجه سال 1401 برای صنایع و فعالان بورسی کشور حساسیت‌برانگیز بود؛ بر همین اساس لایحه پیشنهادی ازسوی دولت با آنچه در نهایت در مجلس تصویب شد تفاوت‌های زیادی داشت. یعنی اعتراضات صنفی به برخی موارد لایحه توانست اثرگذار باشد و زمینه اصلاح این سند مالی را فراهم کند.
امسال هم انتظار می‌رود پس از ارائه لایحه بودجه به مجلس، صنایع مختلف از حقوق خود دفاع کنند.