فرصت‌سازی پکن برای رقیب؛ آمریکا حیاط خلوتش را از دست داد؟
اقتصادنیوز: جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، در تلاش برای تحقق خواسته‌های رئیس‌جمهوری است. او 11 آوریل با ولیعهد عربستان گفت‌وگو کرد و متعهد شد که تماس میان طرفین منظم باشد. سالیوان همچنین تاکید کرد که باید تماس و ارتباط میان تیم‌های امنیت ملی دو بازیگر سرعت بیشتری پیدا کند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، شواهد نشان می‌دهد که نفوذ و حضور ایالات متحده در خاورمیانه کمرنگ شده است؛ واقعیتی که با لحاظ کردن بسیاری از معیارها قابل اثبات است. عربستان رابطه دیپلماتیک خود را با ایران احیا کرده و همزمان نزدیکترین متحدان ایالات متحده، یعنی کشورهای عربی در تلاشند تا سوریه را به دامن خود بازگردانند. ایران و سوریه، دو بازیگری‌اند که آمریکا مدت‌هاست در تلاش برای انزوای آنها است. در این میان روابط میان محمد بن سلمان، ولیعهد ریاض و جو بایدن روز به روز سردتر می‌شود در حالی که دامنه رابطه میان پادشاهی و شی جین پینگ در حال گسترش است.
در همین راستا موسسه مطالعاتی ویلسون یادداشتی منتشر کرده و ضمن تایید ادعای فوق در این باره نوشته، عربستان به خوبی از دغدغه های دولت بایدن در باب بهای بالای نفت آگاه است و با این همه تولید ماده سیاه را کاهش داده و خواسته ایالات متحده در باب افزایش تولید نفت را نادیده گرفته است. پادشاهی به تازگی تولید نفت خود را به میزان 500 هزار بشکه در روز کاهش داده تا هر بشکه را به 80 دلار بازگرداند. این کشور همچنین به هشدارهای ایالات متحده در باب پذیرش شبکه تلفن همراه جی 5 هوآوی پشت کرده، بدین معنا که نه تنها آن را ثبت کرده بلکه شرکت چینی هوآوی احتمالا دفتر مرکزی اش برای خاورمیانه را در عربستان مستقر خواهد کرد.
نشانه‌های شکاف
یکی دیگر از شاخص های آشکار افول آمریکا، کاهش حضور نظامیان این کشور تحت فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) است؛ نظامیانی که از افغانستان تا سرزمین های اشغالی مستقرند. ژنرال مایکل کوریلا 13 مارس در برابر کمیته نیروهای مسلح سنا شهادت داد و گفت که میزان مقاومت نیروهای آمریکا از سال 2008؛ زمانی که قدرتشان در اوج بود تا به امروز به میزان 85 درصد کاهش یافته. به گفته او تنها در سال گذشته میزان کاهش قدرت نظامیان امریکایی 15 درصد برآورد شده است. به گفته این ژنرال آمریکایی، حجم بزرگی از جنگده ها، کشتی ها و نظامیان که پنج سال گذشته در منطقه مستقر کرده بودیم، از خاورمیانه خارج شده اند. پنتاگون حتی در تلاش برای انتقال برخی از برترین جنگده های اف -15 و اف -16 خود به آسیا و جایگزینی شان با جنگده های تهاجمی ای -10 است که در ساختار نیروی هوایی ایالات متحده از دور خارج شده اند. همچنین شش ماه قبل از خروج ایالات متحده از افغانستان، هیچ ناوهواپیمابری در منطقه خلیج فارس حضور ندارد. با وجود علایم خروج آمریکا، ایالات متحده به سختی از منطقه خلیج فارس دل خواهد کند. دولت بایدن طرح جدیدی را ارائه کرده و در حقیقت تلاش دارد تا همزمان با کنترل چین با حداقل هزینه، تحولات منطقه را هم رصد کند.
پنتاگون در احیای و پایان دادن به روبط سرد میان بایدن و ولیعهد پیشگام است. رئیس جمهوری آمریکا و ولیعهد عربستان از زمان دیدار بی حاصل شان درریاض تا به امروز رایزنی و گفتگویی نداشتند. شواهد نشان می دهد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن در تلاش برای تحقق خواسته های رئیس جمهوری است. او 11 آوریل با ولیعهد عربستان گفت‌وگو کرد و متعهد شد که تماس میان طرفین منظم باشد، سالیوان همچنین تاکید کرد که می بایست تماس و ارتباط میان تیم های امنیت ملی دو بازیگر سرعت بیشتری پیدا کند. ویلیام برنز، رئیس سیا نیز اخیرا از پادشاهی دیدن داشت و برت مک گورک، مشاور بایدن در امور خاورمیانه و آموس هوچستین، مقام ارشد کابینه رئیس جمهوری آمریکا در حوزه امنیت انرژی نیز به عربستان سفر کردند.
یک‌پارچه‌سازی امنیتی
ایالات متحده در قیاس با چین دارای چند مزیت عمده هست، حتی اگر پکن امروز به متحد اقتصادی عربستان تبدیل شده باشد. وزارت دفاع آمریکا دارای زیرساخت گسترده ای در خلیج فارس است در حالی که چین هنوز زیرساخت نظامی واحدی در این منطقه ترسیم نکرده است. این کشور (ایالات متحده) در هر شش کشور عرب که شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل می دهند، یا پایگاه دارد یا به امکانات نظامی دسترسی. علاوه بر این، حداقل 40 هزار نیروی نظامی مستقر یا در حال بازدید هستند یا حضور در مانورهای نظامی مشترک. آمریکا حتی در سال 2019 برای دسترسی و توسعه حضورش در در بندر دقم واقع در دریای عمان، حضور دریایی اش را گسترش داد. پنتاگون از ماموریت خود در خلیج فارس توصیف تازه ای ارائه کرده است و آن یکپارچه سازی امنیتی است؛ این اصطلاحی است که ژنرال کوریلا در جریان شهادتش در سنا از ان استفاده کرد.
این عبارت به معنای ادغام نیروهای شورای همکاری خلیج فارس در نیروهای عملیاتی منطقه ای به رهبری ایالات متحده و مانور نظامی مداوم است. سنتکام سه بخش از نیروهای خود را برای گشت زنی در آب و آسمان دریای سرخ و دو تنگه با اهمیت باب المندب و هرمز تعریف کرده است. یک دهم کل نفت از این مناطق عبور می کند و این گزاره ای است که باید در اولویت قرار بگیرد. وزارت دفاع آمریکا کوشیده تا به طرق دیگری حضور کم رنگ خود را جبران کند. این کشور از نوامبر 2020 تا به امروز 12 هزار بمب افکن بی -52 را از ایالات متحده به سوی خلیج فارس منتقل کرده است. آمریکا همچنین قصد دارد یک زیردریایی هسته ای موسوم به یو اس اس فلوریدا را با 154 موشک تاماهاوک را جایگزین ناوهواپیمابر خود در خلیج فارس کند. ژنرال کوریلا به کمیته سنا گفت که او خود در 11 ماه نخست ریاستش 14 سفر منطقه ای داشته و صدها تماس تلفنی و ملاقات حضوری و شرکت در کنفرانس ویدئوها. پنتاگون بر جلب رضایت ریاض متمرکز شده؛ قدیمی ترین و در عین حال قدرتمندترین شریک و متحد عربش در منطقه خلیج فارس. در همین راستا فرماندهانی برای کمک به بن سلمان جهت ترسیم اولین استراتژی دفاع ملی پادشاهی به این کشور عازم شده اند. آمریکا برای اولین بار در خلیج فارس یک مرکزی در نزدیکی ریاض تعریف می کند که هدفش توسعه سلاح های پیشرفته جهت مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین است؛ پهپادهایی که سلاح انتخابی انصار الله یمن برای مقابله با عربستان است. دولت بایدن همچنین فروش 3 میلیارد دلاری موشک های پاتریوت را برای مقابله با موشک های انصار الله تایید کرده، سپتامبر 2019 انصار الله توانست تاسیسات نفتی آرامکو را هدف حمله 22 پهپاد و موشک خود قرار دهد؛ رخدادی که تولید نفت توسط ریاض را به مدت دو هفته به نصف کاهش داد.
شریک انتخابی
این مقوله که آیا توجه و حمایت های وزارت دفاع آمریکا از عربستان و دیگر متحدان عرب این کشور در خلیج فارس برای جلوگیری از حمله های احتمالی چین و حفظ متحدانی که کوریلا از آنها تحت عنوان «شرکای انتخابی» یاد می کند، کافی است یا نه، فعلا مشخص نیست. فرمانده سنتکام در جریان شهادش در سنا چین را به عنوان چالش استراتژیک برای امنیت ایالات متحده در خلیح فارس قلمداد کرد. به باورش، خاورمیانه تا دریای جنوبی چین به کانون رقابت چین و آمریکا تبدیل شده است.
در این میان گروهی بر این باورند که پکن می‌تواند کلید بهبود روابط ایالات متحده و عربستان قلمداد شود. این کشور ماه گذشته میان تهران و ریاض میانجیگری کرد و زمینه را برای احیای روابط دیپلماتیک دو بازیگر هموار. رخدادی که می تواند پایانی باشد بر جنگ هشت ساله در یمن؛ نبردی که یکی از موانع اصلی بهبود روابط واشنگتن و ریاض است و حتی موجب گشته تا حمایت های نظامی ایالات متحده از عربستان و فروش سلاح به این کشور متوقف شود. صلح در یمن ممکن است موجب از سرگیری روابط ایالات متحده و عربستان شود و بهبود روابط تهران و ریاض زمینه ساز کاهش درگیری ها در خلیج فارس.
همچنین بخوانید