فرصت‌های خاویار ایرانی در اقتصاد دریامحوری

درآمد حاصل از صادرات محصولات حوزه شیلات، سهم ماهیان خاویاری 3 دهم درصد بوده اما به لحاظ ارزشی 2.2 درصد از کل صادرات و ارزآوری این حوزه را به خود اختصاص داده است.

به گزارش خبرنگار مهر، هشتمین همایش ملی ماهیان خاویاری در 27 تیر 1402 مصادف با 18 جولای روز خاویار ایران برگزار شد. مدیر کل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان شیلات ایران گفت: خاویار شناسنامه ایران در جهان است. پیش تر تجارت خاویار با صید پیش می‌رفت اما از سال 2010 میلادی که صید تجاری ماهیان خاویار دریای خزر ممنوع شد تولید و پرورش آن آغاز شد.

در واقع در دهه 60 زنگ خطر برای ماهیان خاویار دریای خزر به صدا درآمد از این رو از 3 دهه قبل مولدسازی ماهیان خاویاری کلید خورد. امروز مزرعه پرورش ماهیان خاویاری از شمال تا جنوب ایران گسترش دارد.

به گفته این مقام مسؤول، سال 1392 فاز نخست توسعه ماهیان خاویاری آغاز شد و در آن سال کسی باور نداشت بتوانیم 100 تن ماهیان خاویاری معادل 10 هزار تن گوشت این نوع ماهی را در کشور تولید کند.

مدیرعامل شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی هم از فعال کردن «شهر موزه خاویار در بندر کیاشهر» خبر داد و گفت: این شهر موزه مرکزی برای تحقیقات و پژوهش‌ها خواهد بود و در ادامه برنامه این است که بورس خاویار هم راه اندازی شود. وی بر اهمیت حفظ و نگه داری ماهیان خاویاری نارس تاکید کرد و گفت: با مذاکراتی که با سازمان شیلات ایران انجام شده قرار است به این سو حرکت شود که با میکرو سزارین و سزارین به هر ترتیبی از ماهیان نارس نگهداری شود. این گونه ماهیان دارای ارزش بالایی بوده و باید تمام تلاش‌ها برای زنده نگه داشتن آنها به کار گرفته شود. در این راستا شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی به خرید 3 آمبولانس خاویار اقدام کرده اما مهم این است که فرهنگ زنده نگه داشتن ماهیان خاویار به عنوان فسیل زنده در بین تولیدکنندگان جا بیفتد. همچنین از دیگر برنامه‌های این شرکت مجهز کردن صیدگاه‌های 3 استان شمالی برای زنده نگهداشتن ماهیان نارس است. این شرکت آمادگی دارد در تجهیز صیدگاه‌ها با بخش خصوصی در قالب شرکت‌های دانش بنیان و مشارکت، همکاری کند.

پرورش ماهیان خاویاری از اهمیت زیادی در اقتصاد کشور برخوردار است. رئیس سازمان شیلات ایران با اشاره به 196 مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در کشور عنوان کرد که ظرفیت تولید این مزارع 8 هزار تن گوشت ماهیان خاویاری و 80 تن خاویار را دارند. مزارع در 22 استان پراکنده بوده اما 50 درصد تولید ماهیان خاویاری در استان‌های شمالی انجام می‌شود.

سیدحسین حسینی با اشاره به هدف گذاری تولید این گونه ماهیان در برنامه هفتم توسعه افزود، برنامه تولید برای 20 هزار تن گوشت ماهیان خاویاری و 200 تن خاویار در انتهای برنامه هفتم توسعه هدف گذاری شده است. درآمد حاصل از صادرات محصولات حوزه شیلات، سهم ماهیان خاویاری 3 دهم درصد بوده اما به لحاظ ارزشی 2.2 درصد از کل صادرات و ارزآوری این حوزه را به خود اختصاص داده است.

ابلاغ برنامه کشت قراردادی

برنامه کشت قراردادی سه محصول گندم، جو و دانه‌های روغنی در سال زراعی 1403-1402 با دستور وزیر جهاد کشاورزی در هفته جاری به سازمان‌های جهاد کشاورزی سراسر کشور و مجریان دولتی و غیر دولتی ابلاغ شد.

در برنامه کشت قراردادی سال زراعی 1403-1402 حداقل در سطح 3 میلیون هکتار کشت قراردادی گندم، جو و دانه‌های روغنی هدف گذاری شده و در صورت آمادگی کشاورزان و تأمین اعتبار و امکانات، سقف کشت قراردادی این محصولات در سطح بیش از 6 میلیون هکتار پیش‌بینی می‌شود. کشت قراردادی با توجه به شرایط آب و هوایی از 15 شهریور امسال آغاز خواهد شد.

بازار کالاهای اساسی

رصد بازار کالاهای اساسی در هفته چهارم تیر 1402 حاکی از نوسان قیمتی در بازار گوشت و کمیابی شکر در این بازار دارد. نرخ گوشت قرمز در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، پروتئین فروشی‌ها، قصابی‌ها و فروشگاه‌های آنلاین بین 310 تا 585 هزار تومان در نوسان است. به عنوان مثال گوشت ران گوسفندی پاک شده در برخی فروشگاه‌های آنلاین تا بالاتر از یک میلیون تومان هم قیمت گذاری شده است.

هفته گذشته قیمت گوشت گوساله از گوشت گوسفند پیشی گرفت در حالی که بر اساس گزارش مرکز آمار تعداد گاو و گوساله پروار شده در بهار سال 1402 نزدیک به 493 هزار رأس برآورد شده که نسبت به بهار سال قبل، 23.3 درصد افزایش داشته است. همچنین قیمت مصوب هر کیلو گوشت مرغ گرم 73 هزار تومان بوده ولی در چند هفته اخیر این قیمت به حدود 100 هزار تومان رسید. برخی از فعالان این بازار از کمبود نهاده‌ها و خوراک مورد نیاز طیور می‌گویند و بعضی دیگر از گرانی زنجیره تولید.

یکی از کارشناسان حوزه صنعت مرغداری در کشور با اشاره به افزایش قیمت جوجه و نهاده‌های دام و طیور عنوان کرد که در حال حاضر نزدیک به دو ماه است که تولیدکنندگان، هزینه خوراک طیور را پرداخت کرده اما باری تحویل نگرفته‌اند. حدود 45 روز است که توزیع سویا قطره چکانی انجام می‌شود و همین امر باعث افزایش این خوراک برای واحدهای مرغداری شده است. در همین راستا مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ گوشتی اظهار کرد که پیگیری‌های وزارت جهاد کشاورزی بارگیری و تحویل سویا به واحدهای مرغ گوشتی انجام شده و پیش بینی می‌کنیم تا چند روز آینده نیاز واحدهای پرورشی به صورت کامل تأمین شود.

یادآوری مسؤولیت اجتماعی صنایع

یک مقام مسئول حوزه منابع طبیعی خبر داد که متولیان امر به دنبال این هستند که صنایع را مکلف کنند تا در اجرای پروژه‌های احیا خاک سهیم باشند و اتفاقاً نقش پررنگی ایفا کنند.

فرسایش خاک یکی از معضلات جدی کشور بوده و این موضوع در کنار تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی کشاورزی و تولید مستمر را تهدید می‌کند. ایران در جهان رتبه نخست را در فرسایش خاک دارد و سالانه یک میلیون هکتار از اراضی در معرض فرسایش قرار دارند. گسترش بیابان و تبدیل شدن زمین‌های کشاورزی به شوره زار نیاز به رسیدگی فوری دارد در حالی که به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور سرعت گسترش بیابان نسبت به عملیات احیا و بیابان زایی 3 برابر است؛ علاوه بر اینکه مراقبت از زمین‌های احیا شده مسأله‌ای مهم‌تر بوده که خود چالشی دیگر در بخش کشاورزی محسوب می‌شود. به گفته مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی امروز آگاهی مردم نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی از گذشته بیشتر شده و این مردم هستند که راغب به اجرای طرح‌ها برای حفظ منابع طبیعی مناطق خود و بلکه کل کشور هستند. پیامدها و آسیب‌های ناشی از چالش منابع طبیعی در مناطق مختلف کشور و آسیب به سطح زندگی مردم سبب شده تا افراد خود تمایل به پیگیری موضوع داشته باشند. ریزگردها و ماسه‌های روان زندگی مردم را مختل و سلامت افراد را تهدید می‌کند از این رو برای اجرای طرح‌ها معمولاً اقشار محلی خود داوطلبانه مبادرت به انجام امور می‌کنند.

نانو به کمک کشاورزی سنتی می‌آید

دبیر جشنواره نانو و رئیس گروه ترویج ستاد نانو در هفته جاری اظهار کرد که بسیاری از محصولات حوزه نانو در دوران تحریم به کمک کشور آمد و اجازه نداد بنگاه‌های تولیدی تعطیل شوند یا با ظرفیت پایین فعالیت داشته باشند. امروز در بخش کشاورزی نانو در حوزه بذر و آبیاری محصولات گلخانه‌ای برای افزایش راندمان و بهره وری فعالیت کشت بسیار کمک کننده است.

به گفته عماد احمدوند، در دوره تحریم وابستگی سبب شد تا صنایع به جبر محصولات نانو را بپذیرند و به سوی تولید محصولات بر اساس علم نانو حرکت کنند؛ اما برای بخش کشاورزی این جبر وجود ندارد. این در حالی است که در بحث پلاسما در حوزه تولید بذر و کشت حباب که تزریق آب در محصولات گلخانه‌ای با روش هیدروپونیک است راندمان تولید را 20 درصد افزایش داده و محصولات را از دسته دوم به گروه اول ارتقا می‌دهد.